نام پژوهشگر: حسین حسین آبادی
حسین حسین آبادی محمد باقر پارسا پور
امروزه بحث شروط ضمن عقد یکی از مباحث مهم حقوق خصوصی به شمار می رود و کمتر قراردادی است که در آن شرط یا شروطی درج نشده باشد. یکی از مهمترین مباحث مرتبط با این موضوع، بحث مشروعیت و عدم مشروعیت است و شکی نیست روشن شدن مصادیق تعهدات نامشروع – اعم از شرط و قرارداد – از متزلزل شدن معاملات و اخلال در تعهدات طرفین قرارداد، علی الخصوص در قراردادهایی که جنبه بین المللی دارد- جلوگیری خواهد کرد. نامشروعیت تعهد در نظام های حقوقی مختلف مورد بحث قرار گرفته است. در حقوق ایران، با وجود پذیرش صریح اصل آزادی قراردادها، این بحث به پیروی از حقوق اسلامی به طور مستقل در ضمن مباحث مربوط به شروط ضمن عقد مطرح شده است اما در نظام حقوقی انگلستان، با توجه به نقش محوری قرارداد، به این مبحث به طور مختصر در خلال مباحث مرتبط با قراردادهای نامشروع پرداخته شده است. با این حال، وجه مشترک «قرارداد نامشروع» و «شرط نامشروع» در وحله اول نامشروع بودن آنهاست و حقوق هر دو کشور فوق در این نکته مشترک است که شرط باید مشروع باشد در غیر این صورت هیچ اثری بر آن بار نخواهد شد با این تفاوت که در حقوق ایران عدم مشروعیت شرط، صرفاً موجب بطلان آن می شود و در عقد تأثیری ندارد ولی در حقوق انگلیس، این امکان وجود دارد که شرط نامشروع قرارداد را نیز باطل کند. بررسی بحث های مختلف مرتبط با این موضوع، امکان نزدیک نمودن مباحث گوناگون در نظام های حقوقی را مهیا می سازد. در این تحقیق، ضمن ارائه بحث های تحلیلی در خصوص شرط ضمن عقد به برخی از موضوعات فرعی مرتبط با موضوع نیز در حد اختصار پرداخته شده است.