آنچه که امروز دفینه نامیده می شود و مورد بحث در کتابهای فقهی و حقوقی می باشد از نظر پیدایش به زمانهای ما قبل تاریخ بر می گردد زمانی که انسانهای ما قبل تاریخ، اشیاء گران قیمت خود را به دلایلی در زمین دفن می کردند و اکنون بعد از سالها و قرنها بر حسب اتفاق توسط انسان پیدا می شوند ونام دفینه را به خود می گیرند. دفینه که به این صورت پیدا می شد یا بر اثر بی تجربگی انسان از بین می رفت و یا مورد معامله قرار می گرفت غافل از ارزش فرهنگی آن و اینکه این دفینه ممکن است یکی از با ارزش ترین مواریث فرهنگی انسانهای ما قبل تاریخ باشد پس قانونی باید بر آن حکومت کند و بر آن وضع شود قانون مدنی برای نخستین بار در قوانین کشور از عبارت آثار تاریخی استفاده کرده است و در فصل سوم احکامی را در خصوص مورد وضع کرده است، همچنین مفاد 173تا 176ق.م به دفینه اختصاص داده شده است. دوم آبان 1309 قانونی راجع به آثار میراث فرهنگی وضع شده که تا حدودی مواد مربوط به دفینه در قانون مدنی تحت الشعاع قرار داد. تا جایی که بعضی حقوقدانان و باستان شناسان اعتقادشان بر این است که با وضع قانون اخیرالذکر مواد قانونی مربوط به دفینه منسوخ شده است اما اکثر حقوقدانان معتقد هستند که قانون 12 آبان ماه 1309 مربوط به اشیاء عتیقه است. آنچه در این نوشتار مورد بررسی قرر خواهد گرفت دفینه موضوع ماده 173 تا 176ق.م، شرایط و آثار دفینه در قانون مدنی و فقه امامیه و مطابقت نظریات فقهی با قوانین موضوعه می باشد و اینکه قانون میراث فرهنگی تا چه حد مواد قانون مدنی را تحت الشعاع قرار داده است. به عبارت دیگر چه موقع قانون مدنی مجری است و چه موقع قانون میراث فرهنگی و اینکه آیا قوانین میراث فرهنگی ناسخ مواد مربوط به دفینه قانون مدنی هستند یا خیر؟ 12 آبان 1309 قانونی راجع به حفظ آثار میراث فرهنگی وضع شد که تا حدودی مواد مربوط به دفینه را در قانون مدنی تحت الشعاع قرار داد. تا جایی که بعضی از حقوقدانان و باستان شناسان اعتقادشان بر این است که با وضع قانون اخیرالذکر مواد قانونی مربوط به دفینه منسوخ شده است اما اکثر حقوقدانان معتقد هستند که قانون 12 آبان ماه 1309 مربوط به اشیاء عتیقیه است.