غده تیروئید با ترشح هورمون های t3،t4 نقش مهمی در متابولیسم بدن دارد. عاملی که باعث تغییرات ساختاری و هورمونی غده تیروئید گردد می تواند موجب بروز تغییراتی در فعالیت های متابولیسم بدن گردد. از جمله این عوامل، تغییرات درجه حرارت محیط آب و ساعات روشنائی روز را می توان نام برد. با توجه به تغییرات شرایط آب و هوایی و تغییرات فصلی قابل توجه درجه حرارت خورموسی (منطقه خور زنگی) و با توجه به اینکه اطلاعاتی در رابطه با اثرات تغییرات فصلی ساختار بافت شناسی و ترشحات هورمونی غده تیروئید ماهی شانک زرد باله در دست نمی باشد، مطالعه حاضر انجام گرفت. به این منظور 40 عدد ماهی شانک زرد باله در ماه های گرم(مرداد ماه) و سرد ( دی ماه) از منطقه خور زنگی صید گردید. پس از عملیات صید و انجام بررسی های بیومتری ماهیان صید شده و عدم مشاهده ماکروسکوپیک غده تیروئید، تمام بافت های موجود در بین دو آبشش تا قلب و کبد برداشته شده و نمونه هایی به ضخامت حداکثر 5/0 سانتی متر از تمام نمونه های برداشت شده تهیه گردید، سپس به روش استاندارد و معمول تهیه مقاطع بافتی، برشهایی به ضخامت 5 تا 6 میکرومتر تهیه و مورد رنگ آمیزی h&e و pas قرار گرفت. جهت اندازه گیری میزان هورمون های تیروئیدی در دو ماه گرم و سرد، ماهیان شانک زرد باله را در محلول ms222 بیهوش نموده و از ناحیه ساقه دمی خونگیری انجام شد و جهت تهیه سرم، نمونه های خون سانتریفوژ و سرم های بدست آمده در دمای 20- درجه سانتی گراد نگهداری شدند. هورمون های تیروئیدی با روش رادیوایمنو اسی اندازه گیری شدند. نتایج حاصل از بررسی های بافت شناسی نشان داد که نسبت پارانشیم غده تیروئید به داربست در دو ماه گرم و سرد ، دارای تغییرات معنی داری بوده، به طوری که در ماه گرم پارانشیم غده کاهش و در ماه سرد پارانشیم غده فعال تر و افزایش یافته بود. نتایج هیستومتریک نیز نشان داد که میانگین تعداد فولیکول های فعال، تعداد فولیکول ها با ماده کلوئیدی واکوئل دار، قطر فولیکول های کوچک و همچنین ضخامت اپیتلیوم فولیکول های تیروئیدی به طور معنی داری در ماه سرد در مقایسه با ماه گرم افزایش می یابد ( 5 0/0 < p). نتایج حاصل از سنجش هورمون های تیروئیدی با روش رادیو ایمنواسی نیز نشان داد که میزان این هورمون ها در ماه سرد در مقایسه با ماه گرم به طور معنی داری افزایش می یابد ( 5 0/0 < p).