نام پژوهشگر: صمد جعفری نصرابادی
صمد جعفری نصرابادی محمد ذره بینی
الیاف پروتئینی طبیعی مانند پشم و ابریشم دارای خصوصیّات فیزیکی مطلوبی می باشند. اما این الیاف به دلیل هزینه های تولید، دارای قیمت بالایی هستند. علاوه بر نقطه نظر اقتصادی این الیاف از جنبه های دیگری نظیر نایکنواختی در ابعاد و ریخت شناسی نیز محدودیت دارند. به عنوان مثال وجود فلس بر روی سطح پشم سبب ایجاد محدودیت در فرآیندهای مختلف می گردد. در مقایسه با ابریشم و پشم، الیاف سویا محدودیت ابعادی ندارد. در چند سال اخیر با توجه به بالا رفتن قیمت نفت از یک سو و فراوانی و قیمت مناسب الیاف سویا از سوی دیگر، استفاده آن مورد توجه قرار گرفته است. این الیاف دارای خصوصیاتی مانند درخشندگی و نرمی طبیعی، خصوصیات فیزیکی و رنگ پذیری خوب، راحتی، لطافت و آویزش مناسب می باشد. این خصوصیات سبب گردیده است که در بعضی از مقالات از این الیاف به عنوان کشمیر مصنوعی یاد کنند. الیاف سویا علی رغم خصوصیات بسیار خوب دارای ضعف هایی نظیر رنگ کرم، کاهش استحکام در حالت تر و تخریب الیاف در شرایط سخت سفیدگری است. وجود ته رنگ کرم در این الیاف موجب عدم دستیابی به فام های روشن می گردد. این موضوع می-تواند سبب محدودیت در گسترش تجاری این الیاف شود. تاکنون روشی که برای رفع این مشکل ارائه شده، سفیدگری با استفاده از هیدروژن پروکساید است. در روش های سنتی میزان مصرف آب و آلایندگی آن بسیار زیاد است، همچنین هزینه های مربوط به تصفیه و جمع آوری پساب ناشی از این فرآیندها نیز بالا می باشد. هزینه های خشک کردن نیز باید به این هزینه ها افزود. لذا در این تحقیق روش های معمول سفیدگری مانند روش رمق کشی و پد- بخار با روش های استفاده از هیدروژن پروکساید تحت تابش امواج uv و امواج مایکروویو و نیز استفاده از گاز ازون در شرایط مختلف مقایسه گردید. در صنعت پوشاک علاوه بر عواملی نظیر زیبایی، راحتی و سلیقه، خواص ویژه ی دیگری نیز از قبیل خود تمیزشوندگی، ضدآتش بودن، خوشبو بودن و ضدمیکروب بودن از اهمیت خاصی برخوردار است. تاکنون تحقیقات گسترده ای در زمینه ی ضدمیکروب نمودن منسوجات صورت گرفته است. یکی از مواد ضدمیکروب که مورد توجه قرار گرفته است، نانو ذرات نقره می باشد. این ماده از جمله ضدمیکروب های قوی با کاربردی آسان جهت تکمیل ضدمیکروب منسوجات است. امّا اخیراً مقالاتی انتشار یافته که بی خطر بودن نانوذرات نقره برای انسان مورد تردید قرار گرفته است. از طرف دیگر در سال های اخیر دانشمندان تحقیقات گسترده ای بر روی خصوصیات ضدمیکروبی ترکیبات طبیعی که مهمترین آن رنگزاهای طبیعی می باشد، انجام داده اند. تاکنون تحقیقی مبنی بر کاربرد رنگزاهای طبیعی جهت رنگرزی و به عنوان یک ماده ی ضدمیکروب بر روی الیاف سویا صورت نگرفته است. در این تحقیق سعی شده است تا با استفاده از رنگزاهای طبیعی بر روی الیاف سویا با منشاء طبیعی، یک منسوج ضدمیکروب 100% طبیعی و دوست دار محیط زیست تولید گردد. رنگزاهای انتخابی جهت استفاده بر روی الیاف سویا، روناس، پوست گردو، اسپرک، هلیله ی زرد و هلیله ی سیاه بود. همچنین فعالیت ضدمیکروبی این رنگزاها با نانوذرات نقره مقایسه گردید.