نام پژوهشگر: هاجر سیروس نجف آبادی
هاجر سیروس نجف آبادی حسین بتولی
در سال های اخیر، اسانس ها و عصاره های استخراج شده از گیاهان به دلیل دارا بودن مواد طبیعی و حداقل اثرات جانبی نسبت به مواد صنعتی ودارو های شیمیایی و سنتزی مورد توجه بسیاری قرار گرفته اند. به طوری که گیاهان را می توان اساس شیمی گیاهی و داروسازی، پایه طعم دهنده های کم نظیر در صنایع غذایی و عامل منحصر به فرد خوش بو کنندگی در صنایع بهداشتی دانست. بدین منظور، در این پروژه سر شاخه های هوایی گیاه demavendia pastinacifolia از خانواده چتریان و سرشاخه های هوایی و گل دار گیاه perovskia atriplicifolia از خانواده لامیاسه (لابیاته)،از منطقه کاشان مورد بررسی قرار گرفت. ترکیب های طبیعی تشکیل دهنده اسانس این دو گیاه شناسایی شده و خواص آنتی اکسیدانی و آنتی میکروبی اسانس و عصاره های متانولی آن ها سنجیده شد. اسانس های استخراج شده از سر شاخه های هوایی این دو گیاه با روش تقطیر با آب، به وسیله دستگاه gc/ms آنالیز شد. 19 ترکیب در اسانس سر شاخه های هوایی گیاه d.pastinasifolia مورد شناسایی قرار گرفت که در نتیجه میریستیسین، لیمونن، 2و5-دی متوکسی پارا سایمن، دیل آپیول، بتا-بیزابولن و متیل اوژنول به عنوان ترکیب های عمده آن ها شناخته شدند. هم چنین 26 ترکیب در اسانس سر شاخه های هوایی گیاه p.atriplicifolia شناسایی شد، که 1و8-سینئول، کامفر و آلفا-پینن بالاترین درصد را به خود اختصاص دادند. فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس و عصاره های قطبی و غیر قطبی دو گیاه تحت مطالعه، با استفاده از دو روش dpph و –carotene/linoleic acid? مورد ارزیابی قرار گرفتند و با آنتی اکسیدان استاندارد bht مقایسه شدند. در روش dpph فاز آبی عصاره متانولی گیاه p.atriplicifolia بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی را با میزان 03/0±94/29 نشان داد. در روش –carotene/linoleic acid? فاز کلروفرمی گیاه p.atriplicifolia بیشترین درصد مهار رادیکال پراکسیل (%72/71) را به خود اختصاص داد. معادل گالیک اسید ترکیب های فنولی موجود در عصاره ها نیز با روش فولین-سیکالتو تعیین شد و ترکیب های فنولی موجود در عصاره ها در محدوده 5/7 تا 92/167 میکروگرم بر میلی لیتر ارزیابی شد. فعالیت آنتی میکروبی نمونه های گیاهی مذکور بر روی 9باکتری و 2 نوع قارچ با دو روش دیسک دیفیوژن و میکرو دایلوشن مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اسانس و عصاره های گیاه p.atriplicifolia توانایی مهار رشد طیف وسیعی از میکروارگانیسم های مورد آزمایش را دارند. در حالی که اسانس و عصاره های گیاه d.pastinacifolia فعالیت آنتی میکروبی چندانی نشان نداد.