نام پژوهشگر: محمودرضا رفیعی
محمودرضا رفیعی سید جواد مولی
کاربردهای بالینی سلول های بنیادی جنینی از یک سو با مشکل پس زدن بافت و از سوی دیگر با محدودیت های اخلاقی روبروست. راه کاری که به تازگی ابداع گردیده القای بازبرنامه ریزی در سلول های بالغ به کمک فاکتورهای رونویسی معین می باشد. این کار اولین بار به واسطه بیان چهار فاکتور رونویسی به نام های oct4، sox2، c-myc و klf4 انجام شد و سلول های بنیادی حاصل را سلول های القا شده پرتوان (ips) نامیدند. تاکنون به منظور بهینه سازی و نزدیک کردن این فن آوری به کاربرد های بالینی تلاش های بسیاری صورت گرفته است، اما همچنان نیاز به مطالعات پایه ای بیشتری بر روی آن وجود دارد. از سوی دیگر، القای بازبرنامه ریزی مدل جالبی برای مطالعه مسیرهای سیگنال دهی، اپی ژنتیک و سرطان می باشد. در این تحقیق، ابتدا انتقال ژن با استفاده از رتروویروس به کمک فلوسایتومتری و absolute real-time pcr بهینه سازی شد. همچنین روشی ساده برای تولیدleukemia inhibitory factor (lif) مورد نیاز سلول های پرتوان موشی ابداع گردید. علاوه بر آن، با استفاده از پروموتر mir-302s ، وکتوری ساخته شد که می تواند به عنوان نشانگری برای شناسایی سلول های پرتوان مورد استفاده قرار گیرد. پس از آن سلول های ips با استفاده از وکتور های ویروسی القاپذیر تولید شده و از نظر بیان مارکر های جنینی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج ترانسداکشن سلول ها با چهار فاکتور رونویسی oct4, sox2, klf4 و c-myc نشان داد، سلول های بالغ در یک فرآیند تدریجی و در طول 2 تا 3 هفته بازبرنامه ریزی می شوند. به نحوی که در نهایت مارکر های سلول های پرتوان در آنها بیان می شوند. در نهایت بیان واریانت های oct4-a و oct4-b قبل و بعد از بازبرنامه ریزی در سلول ها بررسی شد. نتایج این آزمایش نشاندهنده وقوع splicing های دور از انتظار، در مورد oct4-b در سلول های ips بود. دودمان های ips تولید شده با استفاده از وکتور های ویروسی القا پذیر در این تحقیق، می توانند ابزار ارزشمندی برای مطالعه بر روی سلول های ips و مکانیسم بازبرنامه ریزی باشند. این مطالعات می تواند درنهایت از یک سو شناخت ما را از چگونگی کنترل ژنوم و تمایز سلولی گسترش دهد؛ و از سوی دیگر راهگشای کاربرد های بالینیِ ایمنِ سلول های ips باشد.