نام پژوهشگر: جعفر موسی آبادی
جعفر موسی آبادی سعید خاوری خراسانی
دستیابی به نتایج مطلوب در برنامه های اصلاحی، نیازمند انتخاب آگاهانه والدین براساس قابلیت ترکیب پذیری عمومی و خصوصی می باشد. در این پژوهش 20 لاین s6بعنوان پایه مادری و 3 تستر s6برگزیده تجاری (k18، ,k19 (k1264/5-1 بعنوان پایه پدری انتخاب و در سه مزرعه ایزوله کشت و سپس 60 تست کراس در قالب طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار کشت شدند. صفات تعداد روز تا گرده افشانی، روز تا ظهور کاکل، فاصله گرده افشانی و ظهور کاکل، ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، قطر ساقه، تعداد برگ بالای بلال، تعداد کل برگ در بوته، تعداد بلال در بوته، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در بلال، قطر بلال، طول بلال، عمق دانه، رسیدگی فیزیولوژیکی، وزن هزار دانه، درصد و شدت آلودگی، درصد آلودگی تاسل، تعداد بوته آلوده، آلودگی ساقه و برگ، عملکرد دانه و علوفه اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس آماری حاکی از وجود تفاوت معنی دار بین هیبریدهای تست کراس از نظر تمام صفات مورد بررسی به جز تعداد بلال در بوته(دانه ای)، asi، درصد و شدت آلودگی و آلودگی گل تاجی بود. نتایج تجزیه لاین × تستر نشان داد که واریانس لاین ها و تسترها برای صفات ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، روز تا گرده افشانی و ظهور کاکل، تعداد برگ در بوته، تعداد بلال در بوته(علوفه ای)، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در بلال، قطر بلال، طول بلال، عمق دانه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد علوفه معنی دار می باشد. برای قطر ساقه و رسیدگی فیزیولوژیکی واریانس تسترها و برای تعداد بلال در بوته(علوفه ای) واریانس لاین ها معنی دار برآورد شد. واریانس اثر متقابل لاین × تستر برای صفات تعداد روز تا گرده افشانی و ظهور کاکل، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در بلال و رسیدگی فیزیولوژیکی معنی دار بود، همچنین برآورد ترکیب پذیری عمومی نشان داد که لاین های شماره 4، 9 و 25 برای عملکرد علوفه، و لاین های شماره 6 و 9 دارای ترکیب پذیری عمومی معنی داری(p=0.05) برای عملکرد دانه هستند، تستر k1264/5-1 برای عملکرد علوفه و دانه بالاترین ترکیب پذیری عمومی را دارا بود. از لحاظ صفات مربوط به مقاومت به سیاهک، فقط تعداد بوته آلوده شده و بیماری ساقه و برگ واریانس معنی داری برای تلاقی ها نشان دادند. پس از شکستن این واریانس مشخص شد که معنی داری آن برای بیماری ساقه و برگ ناشی از اثرات تستر و برای تعداد بوته آلوده شده ناشی از اثرات لاین می باشد، که برای هر دو نشان دهنده نقش اثرات افزایشی در کنترل مقاومت به سیاهک می باشد.