چکیده به منظور تعیین صفات گیاهی موثر بر قابلیت رقابتی لوبیا قرمز علیه علف های هرز، پژوهشی در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در3 تکرار اجرا شد. ارقام لوبیا در سه سطح (گلی، صیاد و درخشان) و تراکم کاشت در دو سطح (تراکم بهینه (40 بوته در متر مربع) و بالا تر از بهینه (66 بوته در متر مربع)) به صورت فاکتوریل بعنوان کرت اصلی و کرتهای فرعی شامل کنترل علف های هرز در دو سطح (کنترل و عدم کنترل علف های هرز) بود. در این پژوهش تاثیر تیمارهای مختلف آزمایشی بر شاخص های رشدی، عملکرد، اجزای عملکرد ارقام مختلف لوبیا و تراکم و وزن خشک علف های هرز، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین ارقام لوبیا قرمز از نظر صفات اندازه گیری شده تفاوت معنی داری وجود دارد. در بین ارقام عملکرد رقم گلی 12 درصد بیشتر از رقم درخشان و 10 درصد بیشتر از رقم صیاد بود. در بررسی شاخص های رشدی نشان داد که در بین ارقام، رقم گلی بیشترین ارتفاع، شاخص سطح برگ، ماده خشک تجمعی، سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی را داشت و افزایش تراکم شاخص سطح برگ، ماده خشک تجمعی و سرعت رشد محصول افزایش مشهودی داد. در بین ارقام، تراکم کل و وزن خشک کل علف های هرز در رقابت با رقم گلی کاهش بیشتری نشان داد. افزایش تراکم کاشت نیز در کاهش تراکم کل و وزن خشک علف های هرز موثر بود. بطور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که قدرت رقابتی ارقام گلی و صیاد (رونده و نیمه رونده) در برابر علف های هرز در مقایسه با رقم درخشان (ایستاده) بیشتر بود.بنابراین در صورت شدید بودن آلودگی مزرعه به علفهای هرز بهتر است از تراکم بالاتر کاشت و ارقام رونده و نیمه رونده لوبیا قرمز جهت کشت استفاده شود. همچنین در صورت کاشت ارقام رونده لوبیا به دلیل توان رقابت بالای این ارقام لزوم استفاده از روش های کنترل شیمیایی کاهش می یابد که یکی از اهداف مدیریت تلفیقی علف های هرز است. کلمات کلیدی : لوبیا، تراکم کاشت، علف های هرز، عملکرد و اجزای عملکرد، شاخص های رشدی و همبستگی.

چکیده به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی و تراکم بوته بر برخی ویژگیهای فیزیولوژیک و مرفولوژیک، عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت دانه ای(zea mays) رقم ماکسیما، آزمایشی به صورت طرح اسپلیت بلوک در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو عامل، تنش به صورت قطع آبیاری شامل چهار سطح شاهد یا آبیاری منظم، مرحله رویشی، مرحله خمیری دانه و مرحله قبل از سفت شدن کامل دانه و نیز تراکم بوته شامل سه سطح 65، 75 و 85 هزار بوته در هکتار در سه تکرار در سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان به اجرا درآمد. نتایج بدست آمده از تجزیه واریانس نشان داد که اثر سطوح تنش بر عملکرد دانه، عملکرد زیست توده و متوسط تعداد دانه در بلال در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. اثر تراکم گیاهی بر عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد و بر عملکرد زیست توده، تعداد دانه در بلال و شاخص برداشت در سطح احتمال پنج درصد معنی دار شد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه به میزان 12320 کیلوگرم در هکتار از تیمار شاهد در تراکم 75 هزار بوته و کمترین عملکرد دانه به میزان 6432 کیلوگرم در هکتار از تیمار شاهد در تراکم 85 هزار بوته بدست آمد. بررسی آنالیزهای رشد نشان داد که آبیاری شاهد با شاخص سطح برگ 72/5 نسبت به سایر سطوح آبیاری وتراکم 85 هزار بوته در هکتار با شاخص سطح برگ 32/5 نسبت به دو تراکم دیگر برتری داشت. بیشترین دوام شاخص سطح برگ (18/169 سطح برگ بر متر مربع در روز) و بیشترین تجمع ماده خشک کل (1679 گرم بر متر مربع) به ترتیب از تیمارهای شاهد در تراکم 75 هزار بوته و شاهد در تراکم 85 هزار بوته بدست آمد. نتایج حاصل از مطالعه روند تغییرات سرعت جذب خالص در سطوح مختلف تنش آبیاری نشان داد که تراکم 75 هزار بوته در هکتار در مراحل آخر دوره رشد نسبت به دو تراکم دیگر دارای بیشترین سرعت جذب خالص فتوسنتزی، میزان سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی بود. واژگان کلیدی: شاخص رشد، شاخص برداشت، قطع آبیاری، عملکرد دانه، عملکرد زیست توده