تحقیق حاضر قاعده ضمان ید را از منظر فقهی و حقوقی مورد نقد و تحلیل قرار میدهد. قاعده ضمان ید از جمله قواعد مهم فقهی و حقوقی است که از کاربرد وسیع و گسترده ای در عرصه مسئولیتهای مدنی برخوردار است بحث از این قاعده به اعتبار موضوع آن می تواند به دو دسته ضمان منافع و ضمان اعیان تقسیم گردد . مقصود از ضمان اعیان همان چیزی است که تحت عنوان مسئولیت گیرنده نسبت به پرداخت عین، مثل یا قیمت مال مورد تصرف از آن یاد می کنیم. و مراد از ضمان منافع مسئولیتی است که نسبت به پرداخت قیمت منافع تحت تصرف گیرنده مال حاصل می شود . از این رو نگارنده در ابتدا به بررسی دوجنبه لغوی واصطلاحی ضمان ید، تعریف و تبین اقسام ید اعم از ید مرکب، منضم، واحد، متعاقب ، تابع و بیان ویژگیهای اساسی آنها ومقایسه قاعده ضمان ید با موارد مشابه آن از قبیل ضمان عقدی، قهری، قاعده اتلاف و تسبیب، استیفاء، غصب و شبه غصب پرداخته و با اشاره به مهمترین مدارک و مستندات قاعده مشتمل برسنت و دلیل عقل به نسبت بنای عقلا ضمان اعیان و منافع را نیز مورد توجه قرار داده است همچنین فروع مختلف آن از قبیل ضمان منافع گوناگون، و متضاد، ضمان ناشی محرومیت از کار(از کار افتادگی) و منافع استیفاء شده را با توجه به قوانین جاری و آراء و دیدگاههای صاحبنظران مورد نقد و بررسی قرار دهد