نام پژوهشگر: مجمد تقی مشکوریان
مجمد تقی مشکوریان محمد علی رنجبر
تاریخ حکومت خاندان صفوی در ایران، با ایراد خطبه به نام ائمه اثنی عشر (ع) از سوی شاه اسماعیل اول در مسجد آدینه تبریز (907ه) آغاز شد. این نقطه ی آغازین با تلاش پی گیر حکام صفوی برای ترویج تشیع در ایران تداوم یافت تا آنجا که آن را به یکی از ویژگی های برجسته هویت بخش برای حکومت صفوی تبدیل کرد. تلاش صفویان برای استقرار شریعت امامیه، علمای شیعه را به نحو بی سابقه ای به عرصه های گوناگون اجتماعی و سیاسی وارد ساخت؛ تجربه ای که احتمالاَ برای اولین بار نصیب این دسته از علماء گردید. از سوی دیگر اخذ روایتی اصیل و پرداخته شده از معارف شیعی که بتواند طرح استقرار تشیع را ممکن سازد، حضور جمعی از علمای شیعه ی غیربومی و عموماَ عرب و به طور خاص اهل جبل عامل لبنان را در جامعه صفوی در پی داشت. شیخ علی بن حسین کرکی(940-870ه) برجسته ترین و بانفوذترین این علما در جامعه و حکومت صفوی، در قرن دهم هجری قمری بود. پژوهش حاضر می کوشد در زمینه کلی مناسبات حکومت صفوی و فقهای شیعه به بررسی موردی در باب محقق کرکی بپردازد. به این منظور ابتدا تاثیر زمینه تاریخی فضای مذهبی و اجتماعی جامعه صفوی در آغاز سده دهم هجری قمری و ضرورت های آن و نیز مبانی نظری و روش شناختی رهیافت اصولی به حوزه فقه در شکل گیری مناسبات کرکی با حکومت صفوی در دوران شاه اسماعیل و شاه تهماسب اول بررسی می شود؛ سپس چگونگی تاثیر سیاست های مذهبی حکومت صفوی از یک سو و تلاشهای اصیل کرکی برای تثبیت مرجعیت مجتهد در جامعه شیعه امامیه، در روند این مناسبات تبیین می شود.