پژوهش حاضر به بررسی موارد عِرضی و آبرویی حق الناس از دیدگاه مذاهب خمسه پرداخته است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و تحلیلی است و با روش کتابخانه ای به گردآوری اطلاعات از کتب معتبر خواهیم پرداخت. سرمایه ی بزرگ انسان در زندگی آبرو و شخصیت او است. آبروی اشخاص گاهی به طور غیر واقعی مورد هتک قرار می گیرد. شخصی که کار خلافی را مرتکب نشده به راحتی توسط دیگران متهم می شود. مذاهب خمسه همگی اتفاق دارند که بهتان، قذف، شهادت دروغ و سبّ از موارد نقض عِرضی و آبرویی غیر واقعی هستند. آبروی اشخاص گاهی منطبق با واقعیت مورد نقض قرار می گیرد. مذاهب خمسه همگی اتفاق دارند که غیبت، سخن چینی، تجسس و استهزاء از موارد نقض عرضی و آبرویی منطبق با واقعیت هستند و مذاهب خمسه اتفاق دارند که موارد نقض عِرضی و آبرویی منطبق با واقعیت به دلیل پرده دری و کشف راز، حرام و از مصادیق حق الناس هستند. رابطه ی فقهی بین موارد عرضی و آبرویی و حق الناس رابطه تساوی است. موارد عرضی و آبرویی از مصادیق حق الناس است. اصولاً قرار گرفته آبرو در کنار مال و خون او دلیل روشنی است بر اینکه تضییع آبرو جنبه حق الناس دارد. مذاهب خمسه همگی اتفاق دارند که شخصی به عرض و آبروی مسلمانی تجاوز کرده، توبه کند و تا آنجایی که امکان دارد رضایت طرف مقابل را به دست آورد و حلالیت بطلبد. و اگر این عمل موجب کینه صاحب حق می شود برای او نزد خداوند متعال طلب آمرزش کند و کارهای نیک و شایسته به جای آورد.

هدف اصلی تحقیق، شناخت اهمیت نسبی ابعاد عوامل استرس زای شغلی در تأثیر بر خوداتکایی اعضای هیات علمی با تأکید بر تیپ شخصیتی می باشد. روش پژوهش از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیات علمی در دانشگاه آزاد استان اردبیل می باشد. مطابق فرمول حجم نمونه کوکران، 203 نفر از بین 429 نفر انتخاب گردید و پاسخ دهندگان با روش نمونه گیری تصادفی ساده گزینش شدند. برای جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شد. روایی پرسشنامه با گرفتن مشاوره از اعضای هیات علمی متخصص در این زمینه تقویت و پایایی پرسشنامه عوامل استرس زای چالشی، خوداتکائی و تیپ شخصیتی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل ویژگیهای جمعیت شناختی از آمار توصیفی برای طبقه بندی، تهیه نمودارها وجداول فراوانی استفاده گردید. از آزمون معنی داری میانگین در دو نمونه مستقل ( آزمون t ) برای تبیین تفاوتها در دو تیپ شخصیتی a و b، از آزمون ضریب همبستگی برای یافتن ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابسته و از تکنیک اهمیت نسبی برای یافتن وزن نسبی ابعاد عوامل استرس زای چالشی استفاده شد. یافته های تحقیق نشان می دهد افراد دارای تیپ شخصیتی a از فشارزمانی، پیچیدگی کار و مسئولیت پذیری بیشتر استقبال می کنند و خوداتکایی بیشتری نسبت به تیپ شخصیتی b دارند. بین ابعاد عوامل استرس زای چالشی و خوداتکایی در هر دو نوع تیپ شخصیتی رابطه معنی داری مشاهده گردید. همچنین یافته ها حاکی از آن است در افزایش خوداتکایی در تیپ شخصیتی a پیچیدگی کار دارای بیشترین اهمیت نسبی و فشار زمانی دارای کمترین اهمیت نسبی می باشد. در افزایش خوداتکایی در تیپ شخصیتی b مسئولیت کاری دارای بیشترین اهمیت نسبی و فشار زمانی دارای کمترین اهمیت نسبی در تأثیر بر خوداتکایی می باشد. در نهایت با توجه به آزمون فرضیه ها پیشنهاداتی ارائه گردید.