نام پژوهشگر: گیتی فرجی
گیتی فرجی صحبت بهرامی نژاد
شپشه ی دندانه دار برنج oryzaephilus surinamensis l. یکی از مهمترین آفات برنج در طول دوره انبارداری این محصول می باشد. با توجه به ماهیت این آفت، کنترل آن همواره سخت بوده و بکارگیری حشره کش ها و اسانس های گیاهی از گیاهان دارویی با خاصیت دورکنندگی در منابع مختلف علیه این آفت گزارش شده است. ما خاصیت کشندگی و دورکنندگی به لیمو aloysia citriodora، زنیان carum copticum ،لعل کوهستان oliveria decumbens، میخک caryophillium aromaticus ، چویل ferulago angulata ،جوالدوزک catalpa bignonioides و رازیانه foeniculum vulgare را روی این آفت بررسی نمودیم. همه اسانس های گیاهی مورد استفاده در این تحقیق از نمونه خشک گیاهان مزبور با روش تقطیر از دستگاه کلونجر استخراج شدند. غلظت های متفاوت اسانس های گیاهی به شکل سمیت تنفسی و در قالب طرح کامل تصادفی با 5 تکرار روی حشرات یک تا سه روزه این آفت در یک ظرف شیشه ای 41 میلی لیتری آزمایش گردید. lc50 و lc90 تیمارها با استفاده نرم افزار پروبیت محاسبه شد. 24 ساعت بعد از بکارگیری تیمارها نتایج نشان داد که دو تیمار carum copticum و ferulago angulata به ترتیب با مقادیر (lc50= 2.37?l/l air و lc90=3.49 ?l/l air) و (lc50=2.91 ?l/l air و lc90=4.71 ?l/l air) دارای بیشترین سمیت در مقایسه با 5 تیمار دیگر بودند. همان طور که مورد انتظار بود مرگ و میر آفت در غلظت های بالا افزایش یافت. نتایج آزمایش دورکنندگی نشان داد که همه تیمارها دارای اثر معنی داری روی این آفت می باشند. همچنین مشخص شد که اسانس میخک با 5/2±5/76 درصد دورکنندگی دارای بالاترین خاصیت دورکنندگی نسبت به سایر تیمارها می باشد. براساس نتایج این تحقیق می توان گفت که دو اسانس carum copticum و ferulago angulata بهترین گزینه ها برای کنترل سالم آفت شپشه ی دندانه دار برنج می باشند. کلمات کلیدی: اسانس، سمیت تنفسی، دورکنندگی، گیاهان دارویی، l. oryzaephilus surinamensis