یأس و امید یکی از جنبه های روانی بشر است که در سرشت آدمی جای دارد و به دلیل عدم رضایت یا رضایت از وضعیّت و موقعیّت موجود، حاصل می شود. عوامل مختلفی چون؛ وضعیت روانی شخص، اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، نگرش و جهان بینی فرد، مسائل اخلاقی و معرفتی، در بروز این دو پدیده ی متناقض و متقابل نقش دارند و به شکل های مختلف؛ اعم از یأس و امید شخصی، اجتماعی، سیاسی، فلسفی- معرفتی می تواند بروز کند. با پیروزی انقلاب اسلامی و تغییر و تحوّلاتی که در بنیان های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و نوع نگرش ها به وجود آمد و به تبع آن، جنگ تحمیلی و فضایی که ایجاد کرد، در چگونگی بروز یأس و امید و شدّت و ضعف آن در ادبیات این دوره، به خصوص شعر، تأثیرگذار بوده است. تحوّل در بینش و روش و منش بر درون مایه ی شعر این دوره، اثر گذاشته است. لذا اغلب شعر این دوره بر خلاف?دوره ی?پیش از آن، تحت تأثیر باورهای دینی و میهنی، پیام آور امید و امیدبخشی است و شعر آرمان ها، اهداف والای انسانی و سخن گوی احساسات و افکار و جهت گیری ملّتی است که شاعر آن از متن جامعه برخاسته است. چنین شعر هدف مندی با زمینه های فکری و باورهای دینی و اسلامی استقامت و پایداری را القا می کند. بنا بر این شاعران تعابیر و تصاویری که بر محور یأس و امید آفریدند، اغلب به دور از یأس و ناامیدی و سرشار از عشق، شور و شوق زندگی و امیدبخشی است. در دوره های بعدی، بخش زیادی از اشعار با درون مایه ی اعتراض و انتقاد سیاسی و اجتماعی آمیخته شده اند. ولی این اعتراضات، جز در اندک مواضعی، به یأس و ناامیدی منجر نشد.