پس از اصلاحات ارضی، تقسیم اراضی و پراکندگی غیرمعقول زمین به علت ارث، تعدد بهره-برداران، روند افزایش هزینه های تولید، عدم استفاده بهینه از منابع و نهاده های کشاورزی، غیراقتصادی بودن واحدهای سنتی، نامناسب بودن نیروهای تولید و تعدد مسائل اجتماعی و فرهنگی شرایط را برای عضویت روستائیان در شرکت های تعاونی تولید روستایی هموار نمود. هدف اصلی این پژوهش که با تکنیک ارزیابی مشارکتی روستایی (pra) انجام شده، تحلیل و بررسی میزان توانمندی ها و کاستی های تعاونی های تولید روستایی در شهرستان سرپل ذهاب است. جمع آوری داده ها نیز با استفاده از نمونه گیری هدفمند و اطلاعات مورد نیاز نیز از اعضاء و مدیران تعاونی گردآوری شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، تعاونی تولید روستایی ذهاب در اکثر مولفه ها هم چون توسعه ی خدمات زیر بنایی، سهولت اعضاء در دسترسی به نهاده ها، توسعه ی مکانیزاسیون، خودگردانی، توان مدیریتی، مشارکت در برگزاری دوره های آموزشی سهام داران، توجه به ارکان تعاونی، دخالت کشاورزان در نحوه ی انتخابات اعضای هیئت مدیره و بازرسان، ارائه گزارش مالی به مجمع عمومی، برگزاری به موقع جلسات هیئت مدیره و توجه به فعالیت های اقتصادی دارای ویژگی های بارز و مهمی است، ولی در عوض تا حدودی با محدودیت سرمایه، ناتوانی در خرید محصولات تولیدی کشاورزان (بازاریابی) و هم چنین تهدید توسط شرکت های خدمات مشاوره ای روبرو می باشد. اما تعاونی های تولید روستایی سراب گرم و الوند با چالش های متعددی هم چون محدودیت سرمایه، خودگردانی، موازی کاری شرکت های خدمات فنی مشاوره ای، بی توجهی به ارکان تعاونی، عدم مشارکت روستائیان در برنامه های آموزشی- ترویجی، عدم ثبات مدیریتی، ناتوانی در ارائه برنامه های راهبردی و بی توجهی به بازاریابی محصولات روبرو هستند. یافته ها به خوبی یادآور این نکته مهم است که تعاونی های تولید روستایی سراب گرم و الوند تنها در حوزه ی توزیع خدمات موفق بوده اند و در سایر وظایف اصلی خود یعنی یکپارچه سازی، توسعه ی مکانیزاسیون، رعایت ارکان تعاونی و مشارکت روستائیان در برنامه ریزی تعاونی موفقیت مطلوبی را بدست نیاورده اند.