صنعتی شدن کشورها زمینه هایی را ایجاد کرده که نتیجه آن افزایش سریع جمعیت و اسکان بیش از پیش آنان در شهرها بود. روی آوردن روستاییان به این گونه مراکز، به حاشیه نشینی شهری، رشد حلبی آباد و در نهایت پدیده شبه شهر نشینی یا شهری شدن کاذب منجر شده است. تجلی فضایی این ساز و کار، عدم تعادل های منطقه ای است که به حرکت منطقی جمعیت های مهاجر به سوی کانونهای برگزیده(شهرها) می انجامد؛ تعدادی از صاحبنظران، برای پر کردن این فاصله و ایجاد روابط دو سویه بین دو جامعه شهری و روستایی، تقویت شهرهای میانی و تبدیل مکانهای مرکزی به نقاط شهری را مطرح نمودند. از این منظر هدف کلی این پژوهش تبیین نقش شهرهای کوچک در توسعه روستایی است. در این راستا اقدام به جمع آوری اطلاعات از طریق روشهای مختلف کتابخانه ای، پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده و غیره شده است. حال با توجه به کارکردهای مختلف شهرهای کوچک این سوال پیش می آید که آیا تبدیل روستا به شهرمی تواند برخی از اهداف مهم توسعه روستایی از جمله تثبیت جمعیت در نواحی روستایی، کاهش وابستگی ساکنین روستاهای پیرامونی به شهرهای بزرگتر و تجهیز آبادی های تحت نفوذ به امکانات و خدمات را برآورده سازد؟ مطالعات انجام شده بر روی روستاشهر چرام حاکی از این است که: - تبدیل چرام به شهر در افزایش و بهبود کارکردهای خدماتی ـ رفاهی آبادیهای پیرامونی نقش موثری داشته است، به طوری که مقایسه به عمل آمده بین تعداد انواع امکانات و خدمات این آبادی ها در قبل و بعد از تبدیل چرام به شهر بیانگر تفاوت آشکار و افزایش تعداد انواع خدمات آنها در بعد از شهر شدن است. - تبدیل مکان مرکز چرام به یک نقطه شهری در کاهش مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگتر و تثبیت جمعیت در نواحی روستایی مورد مطالعه نقش چندانی نداشته و این مرکز کوچک شهری توانایی تثبیت جمعیت را در آبادی های اطراف نداشته است. - تبدیل چرام به شهر در کاهش وابستگی آبادی های حوزه نفوذ چرام به مراکز شهری بزرگتر بسیار موثر بوده است به گونه ای که درصد بسیاری از آبادی ها، روستاشهر چرام را به عنوان مقصد اول برای عرضه محصولات خود و دریافت خدمات مختلف برگزیدند.

چکیده: رشد سریع شهرنشینی و نبود یک نظام مدون برنامه ریزی و چند مدیریتی بودن شهرهای کشور، خدمات شهری را با مشکلات و مسایلی خاصی روبه رو ساخته است. در این میان کاربری های آموزشی به عنوان یکی از کاربری های مهم شهری که سطوح قابل توجهی از فضای شهری را به خود اختصاص می دهد با مشکلاتی چون کمبود، توزیع ناموزون و نامتناسب با نیازهای جمعیتی، عدم رعایت همجواری ها روبه رو می باشند. در این رساله مراکز آموزشی شهر جوانرود مورد مطالعه قرار گرفته تا ارزیابی صحیحی از این مراکز با توجه به شاخص های کاربری اراضی شهری به عمل آید و با استفاده از معیارها و ضوابط موجود و با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) به بررسی و ارزیابی این فضاها مطابق با معیارهای کاربری اراضی شهری پرداخته و الگوهای علمی مکان یابی این فضاها ارایه شده است. جهت انجام این مهم، ابتدا اقدام به تشکیل بانک اطلاعاتی، و سپس با ترکیب اطلاعات مکانی و توصیفی، با انجام محاسبات و تحلیل این اطلاعات، به ارایه نمایش خروجی های متنوع در مورد مدارس و لایه های کاربری اراضی با استفاده از این سیستم پرداخته شد. در واقع داده های مکانی با استفاده از نقشه 1:2500 (غیر رقومی)، و همچنین اطلاعات توصیفی با استفاده از اسناد، آمار و پ‍ژوهش های میدانی جمع آوری و سپس رقومی گردیده است. آن گاه برای هر یک از لایه های کاربری اراضی شهری موثر در مکان یابی مدارس لایه های جداگانه تهیه گردید. و برای هر کدام حریم هایی تعریف شد و با توجه به وزن گذاری هر یک از لایه ها و طبقه بندی مجدد موقعیت مدارس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق بیانگر آن است که مراکز آموزشی شهر مورد مطالعه از نظر سازگاری با سایر کاربری ها و دسترسی دارای مشکل می باشند که با قابلیت های سیستم اطلاعات جغرافیایی و تجزیه و تحلیل اطلاعات مکانی و توصیفی می توان بانک اطلاعاتی جامعی از مراکز آموزشی تهیه نمود. و در نهایت به تحلیل و ارزیابی صحیح و اصولی از فضاهای آموزشی پرداخت. کلمات کلیدی: ساج(gis)، کاربری آموزشی، کاربری اراضی شهری، مکان یابی مدارس، شهرنشینی، جوانرود

از نیمه دوم قرن بیستم مفهوم مشارکت با نگرشی نو به موضوعی کلیدی در برنامه های توسعه، خصوصاً برنامه های توسعه شهری بدل شده است. از مهم ترین آثار مشارکت در فرایند برنامه ریزی و مدیریت شهری می توان به ایجاد علاقه و اعتماد در مردم برای توسعه و پیشرفت، استفاده بهینه از منابع و امکانات عمومی و خصوصی اشاره کرد. بنابراین مهم ترین ابزار برای مدیریت شهری موفق، بهره گیری از مشارکت مردم است. برای تقویت و گسترش امر مشارکت مردم در برنامه ریزی، شناخت عوامل موثر بر این امر ضروری است. مشارکت در کشور ما پدیده تازه ای نیست اما با رشد شهرنشینی و به تبع آن تغییر الگوی مشارکتی، لزوم بازبینی در این مفهوم و ارایه الگوی مناسب با نیازهای امروزی شهروندان احساس می گردد. در ایران به دلیل فراهم نشدن ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و حقوقی مناسب با مشارکت شهری و همچنین عدم وجود نظام مدیریت شهری مشارکت خواه، نقش مشارکت شهروندان در پروژه ها و طرح های شهری کم رنگ می باشد. شهر فسا با 92020نفر جمعیت در سال 1385از شهرهای پرجمعیت استان فارس است، از مشکلات فراروی مدیریت شهر فسا در خدمات-رسانی مناسب به شهروندان که مرتبط با عدم مشارکت فعال شهروندان است را می توان به، کمبود درآمد مدیریت شهری ، عدم همکاری برخی از شهروندان در رابطه با پرداخت عوارض به شهرداری، عدم رعایت هنجارهای اجتماعی از سوی برخی از شهروندان، عدم آگاهی شهروندان از حقوق و تکالیف خود در امور مربوط به شهر اشاره کرد. هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی ظرفیت و قابلیت های مشارکت شهروندان فسایی در امور شهری و بررسی عملکرد مدیریت شهر فسا در رابطه با مشارکت شهروندان در امور مربوط به شهر است. در این تحقیق که از نوع کاربردی و توسعه ای است از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی برای پاسخ به سوالات و ارایه راه حل برای مسأله مورد نظر استفاده شده است. برای گردآوری اطلاعات از دو روش مختلف اسنادی و پیمایشی( پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده) استفاده شده است. در پژوهش حاضر جهت بررسی عوامل موثر بر افزایش مشارکت شهروندان در مدیریت شهری و ارایه الگوی مناسب ابتدا به مطالعه ی ادبیات مربوطه پرداخته شد، پس از شناخت نظریات و الگوهای مختلف، در تحقق عملی مشارکت دو پیش شرط ضروری یعنی: 1-گرایش و تمایل به مشارکت و 2- امکان مشارکت، تشخیص داده شد. در نتیجه تمرکز اصلی به این دو مهم قرار گرفت و بر این اساس فرضیات پژوهش حول این دو محور قرار گرفت. جهت سنجش هر یک از فرضیات مطرح شده پرسشنامه ای بر اساس شناسایی متغیرهای هر عامل(گرایش و تمایلات به مشارکت و امکان مشارکت) تدوین، اجرا و تجزیه و تحلیل شد. در فصل چهارم با آزمون های آماری مناسب برای سنجش فرضیات، فرضیات مورد توصیف و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می دهد که شهروندان فسایی دارای ظرفیت مشارکت پذیری متوسط به بالا هستند. نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد مدیریت شهری شهر فسا در رابطه با افزایش مشارکت شهروندان نشان می دهد که مدیریت شهری، شهر فسا در این رابطه عملکرد ضعیفی را داشته است، به طوری که نتایج تحلیل داده ها این عملکرد را در حد کم و خیلی کم ارزیابی کرده اند.

نظریه توسعه پایدار در دهه پایانی قرن بیستم در پی شکست مکاتب مختلف برنامه ریزی در عدم توانایی به شرایط مطلوب زندگی و آثاز مخرب بر محیط زیست جهانی، ملی، منطقه ای و محلی پا به عرصه وجود گذاشت . لذا برای نیل به مبانی پایه ای این نظریه نقش استراتژیک دولتها در برنامه ریزیهای صحیح، ضروری است . برنامه ریزی شهری قرن بیستم در حالی پایان یافت که نه تنها این برنامه ریزی مثبت ارزیابی نگردید بلکه چهره ای ناپسند در برابر محیط زیست شهری عرضه نموده و پیامدی جز ناپایداری و عدم تعادل در زیر ساخت های طبیعی اجتماعی اقتصادی وکالبدی نداشته است. با افزایش شهرنشینی و بروز معضلات زیست¬محیطی در دهه¬های پایانی قرن گذشته، توسعه پایدار شهرها مورد توجه متخصصان و صاحب¬نظران مسایل شهری قرار گرفت. در ایران نیز افزایش جمعیّت شهری، مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک به سمت شهرهای بزرگ و تمرکز امکانات و خدمات در کلانشهرها، باعث شد تا بسیاری از شهرهای کشور با مشکلاتی مانند کمبود مسکن، اشتغال و ... مواجه شده و محیط زیست شهری تحت تأثیر قرار گیرد. یکی ازشهرهای ایران که دردهه های اخیردارای رشد سریعی بوده است شهرزاهدان می باشد. این شهردرپنج دهه اخیرازرشدبسیاربالائی برخورداربوده است . به گونه ای که جمعیت این شهراز 17495 نفردرسال 1335 به حدود 600000 نفردرسال 1385 می رسد. دراین ارتباط جایگاه این شهردرنظام سلسله مراتب شهری کشورازرتبه چهل ویکم درسال 1345 به رتبه دهم درسال 1385 رسیده است . رشدبی رویه جمعیت آن دراین مدت کوتاه مسایل ومعضلات ازقبیل توسعه بی رویه ونامنظم ، فشاربرمنابع طبیعی ازجمله آب ،نارسائی درتسهیلات وخدمات شهری ، حاشیه نشینی ،کمبودوبدی مسکن به ویژه کمبودآب و...رابوجودآورده است ،بطوری که این روند آهنگ خدمات رسانی را نامتعادل کرده و عدالت اجتماعی ، فضایی و پایداری شهری را مورد سوال قرار داده است . بر این اساس، پژوهش حاضر که از نوع پژوهش¬های «کاربردی- توسعه¬ای» است، به روش «توصیفی- تحلیلی»، با بهره¬گیری از مدل¬های کمّی و استفاده از نرم¬افزارهای spss و ...انجام شده است.دربخش اول از این پژوهش بررسی وضعیت جمعیت درمناطق شهری زاهدان و چگونگی تناسب آن با خدمات شهری است و از مدل های کمی ویلیامسون و ضریب آنتروپی استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد ،تنها با ارایه سازوکار توزیع خدمات برابر و متناسب با نیاز های جمعیتی می توان به تعادل در سطح شهر زاهدان رسید. در بخش بعدی ضمن پرداختن به چارچوب اصولی توسعه پایدار و توسعه پایدار شهری زاهدان، پس از بررسی اهداف کلی و جزیی ارتباط نماگر های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، بهداشتی ، کالبدی و زیست محیطی با مسائل اکولوژی شهری (اکولوژی اجتماعی و زیست محیطی) در ارتباط بامقایسه روند توسعه پایداردرمناطق شهری کشور و مناطق سه گانه زاهدان و فرضیه های تحقیق با استفاده از روش های آماری مورد بررسی قرارگرفت ونهایتا پیشنهاداتی ارایه گردید. واژگان کلیدی: برنامه ریزی، توسعه، توسعه پایدار، توسعه پایدار شهری، زاهدان

نظریه توسعه پایدار و توسعه پایدار شهری و منطقه ای مستلزم تغییر زیرساخت های سیاسی، اجتماعی، کالبدی و اقتصادی است که باید مدیریت و برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای بر مبنای چارچوب اصول توسعه پایدار فراهم گردد. وجود مشکلات ناشی از رشد شهرهای بزرگ، تراکم جمعیت و همچین مهاجرت روستائیان به این شهرها موجب توجه و تأکید برنامه ریزان به تقویت و رشد شهرهای کوچک گردید. مطالعه و بررسی های محققان در کشورهای مختلف جهان نشان می دهد که شهرهای کوچک یکی از موفق ترین نمونه های سکونتگاهی در زمینه تحقق توسعه پایدار است. توسعه شهرهای کوچک روش مناسبی برای توسعه فضایی و ایجاد رشد اقتصادی و تعادل اجتماعی است بطوری که می تواند به عنوان شقی در مقابل رشد شهرهای بزرگ عمل نماید. پایان نامه حاضر با هدف ارزیابی و تحلیل شاخص های توسعه پایداری شهری با توجه به شاخص های اقتصادی- اجتماعی و کالبدی در نواحی شهر دهدشت و مقایسه شاخص های پایداری شهر با مناطق شهری کشور ارایه گردیده است. نوع پژوهش کاربردی- توسعه ای و روش مطالعه تحلیلی و توصیفی است که از مدل-های کمی سطح بندی(تصمیم گیری) نظیر topsis & ahp و آزمون های ویلکاکسون و علامت تک نمونه ای در محیط spssاستفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که، شهر دهدشت به لحاظ شاخص های توسعه پایدار (زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی) از عملکرد مناسبی نسبت به متوسط نظام شهری کشور برخوردار نمی باشد. از طرفی نواحی مختلف شهرکوچک دهدشت به لحاظ برخورداری از شاخص های پایداری (اجتماعی، اقتصادی وکالبدی) از وضعیت همگونی برخوردار نمی باشند. این وضعیت ناشی از عدم توزیع عادلانه فرصت ها در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، زیر-ساختی و ناکارآمدی برنامه ها و سیاست های اجرایی در سطح نواحی مختلف شهر می باشد که این عوامل نابرابری ها را روزبروز تقویت می کند. توزیع متناسب جمعیت و خدمات، سازماندهی خدمات زیربنایی، توسعه فرصت های شغلی در نواحی شهری، توزیع فرصت های برابر منابع، ارتقای سطح دانش و مهارت های فنی ساکنان، ترفیع نماگرهای توسعه و مدیریت کارآمد به عنوان راهبردهای اساسی برای توسعه و پایداری شهر ضروری است.

بررسی نابرابری و وجوه آن در محدوده های جغرافیایی مختلف در سال های اخیر (دهه شصت به بعد) مورد توجه برنامه ریزان و سیاست مداران قرار گرفته است. وجود نابرابری و ابعاد مختلف آن، از نشانه های مهم توسعه نیافتگی است، زیرا در حقیقت کشورهایی که امروزه به عنوان کشورهای توسعه یافته شناخته می شوند ضمن این که از شاخص های اقتصادی و اجتماعی بالایی برخوردار هستند، توزیع درآمدها و امکانات نیز در این جوامع نسبتاً عادلانه است. اما در کشورهای توسعه نیافته، هم مقادیر این شاخص ها پایین است و هم توزیع آن بسیار ناعادلانه است. از این رو امروزه از دیدگاه عدالت اجتماعی، توسعه دیگر به معنای رشد تلقی نمی گردد، بلکه به معنای وجود امکانات و توزیع عادلانه مطرح می گردد. با توجه به افزایش شدید جمعیت شهر تازه تأسیس زاهدان، در این رساله سعی شده است با استفاده از مدل آماری تاپسیس و ضریب تغییر ویلیامسون، وضعیت توزیع خدمات عمومی را در مناطق سه گانه شهری زاهدان بررسی و ارزیابی کنیم. مناطق سه گانه را از نظر برخورداری از خدمات عمومی که در این رساله شامل 4 نوع کلی خدمات پستی- ارتباطی، فرهنگی- تفریحی، بهداشتی- درمانی و آموزشی می باشد، از منظر 4 شاخص منتخب عدالت اجتماعی که شامل شاخص های اجتماعی، اقتصادی، نهادی- کالبدی و زیست محیطی می باشند ارزیابی و رتبه بندی کرده ایم. در این رساله از مدل تاپسیس و آزمون فریدمن استفاده شده و روش تحقیق توصیفی و تحلیلی مبتنی بر آمار توصیفی و نوع تحقیق کاربردی است. در این رساله پس از آنالیزهای انجام شده به وسیله مدل تاپسیس و آزمون فریدمن ثابت شد منطقه 2 با مقدار 65356/0 توزیع و پراکندگی خدمات عمومی از نظر شاخص های اجتماعی در این منطقه عادلانه تر و در منطقه 3 با مقدار 33967/0 این توزیع ناعادلانه ترین است. از نظر شاخص های اقتصادی نیز منطقه 2 با مقدار 70360/0 در رتبه نخست و توزیع عادلانه و منطقه 3 با مقدار 29636/0 در پایین ترین رتبه و ناعادلانه ترین منطقه از نظر توزیع خدمات عمومی از منظر شاخص های اقتصادی می باشد. از نظر شاخص های نهادی- کالبدی نیز منطقه 2 با مقدار 57563/0 در رتبه نخست و عادلانه ترین وضعیت و منطقه 1 با مقدار 35099/0 در پایین ترین رتبه قرار دارد. و از لحاظ شاخص های زیست محیطی، منطقه 2 باز هم با مقدار 78176/0 در رتبه نخست و منطقه 3 با مقدار 20839/0 در رتبه آخر قرار دارد.

موضوع دسترسی به خدمات شهری از جمله مسائل مهمی است که ابعاد گوناگون امور شهری را تحت تأثیر قرار می دهد. در برخی مواقع عدم دسترسی مناسب به برخی کاربری ها، سلامت افراد را نیز در معرض خطر می اندازد. خدمات بهداشتی- درمانی نمونه ای از این دست است که الزام در دسترسی به موقع و مناسب به آن، برای تمامی افراد جامعه ضروری است. شهر جهرم به واسطه عواملی از قبیل مهاجرت های روستا شهری، افزایش رشد طبیعی جمعیت، اضافه شدن برخی روستاهای مجاور شهر به محدوده خدماتی شهر شاهد رشد جمعیت و همچنین افزایش جمعیت استفاده کننده از مراکز خدماتی شهر و رشد بدون برنامه ریزی در مناطق شهری روبرو بوده است؛ لذا مکان های مناسب از نظر توزیع فضایی بهینه و مکان گزینی عادلانه برای کاربریهای خدمات عمومی خصوصاً خدمات بهداشتی- درمانی که دسترسی سریع و به موقع و راحت به آنها حائز اهمیت می باشد در نظر گرفته نشده است. در این مطالعه چگونگی توزیع مراکز درمانی اعم از (بیمارستان ها، درمانگاه ها، داروخانه ها و مراکز فوریت-های پزشکی) شهر جهرم با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) و استانداردهای شهری و شاخص های تأثیر گذار، تحلیل و ارزیابی شده و ضمن ترسیم وضع موجود، چگونگی وضع مطلوب ارائه گردیده است. جهت مطالعه و بررسی کاربری خدمات درمانی، ابتدا وضع موجود را بررسی کرده، سپس با توجه به وضعیت موجود، میزان کمبودها مشخص شده است. تحلیل های مورد نظر با توجه به توانایی های سیستم اطلاعات جغرافیایی، از نرم افزار arc gis 9.3 و تحلیل های موجود در آن استفاده شده است. همچنین در صورت نیاز به مراکز خدماتی جدید جهت مکانیابی آنها با توجه به نوع کاربری ابتدا معیارهای تأثیرگذار در مکانیابی آنها را شناسایی، سپس معیارها را تبدیل به لایه های اطلاعاتی که برای نرم افزار قابل خواندن باشد تبدیل کرده و برای هر یک از معیارها (لایه ها) فاصله های مورد نیاز (حریم ها) ایجاد شده است. سپس با توجه به میزان تأثیر هر یک از لایه ها و مقایسه زوجی آنها توسط نرم افزار expert choiceوزن هر یک از لایه ها محاسبه شد، نهایتاً با بهره گیری از نتایج حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی، زمین های شهر جهرم برای انتخاب مکان مناسب جهت هر یک از مراکز بهداشتی- درمانی در 5 دسته از بسیارخوب تا بسیار ضعیف تقسیم بندی گردید.

در زمان حاضر یکی از چالش های اساسی دولت ها به ویژه در کشورهای در حال توسعه، سازماندهی ساختار فضایی مطلوب ملی است، به طوری که چنین ساختاری امکان تقسیم کارکردی، اقتصادی- اجتماعی متعادلی را در سلسله مراتب شهری و منطقه ای فراهم آورد. بر اساس تحولات سیاسی و اقتصادی جهانی به ویژه در نیم قرن اخیر منجر به بروز نابرابری های شهری و منطقه ای و مسائلی مانند مهاجرت های فزاینده در فضای ملی ممالک در حال توسعه شده و در نتیجه باعث از بین رفتن نظام های سنتی، کارکردهای سنتی شهرهای کوچک و منطقه ای در نظام ملی و منطقه ای و نیز ظهور پدیده برتری شهری در اکثر این کشورها گردیده است. چنین پیامدهایی در دهه های اخیر متولیان و تصمیم گیران برنامه ریزی شهری و منطقه ای را به سمت ضرورت تغییر نگرش های مفهوم توسعه و جهت گیری در ارتقاء کیفی آن - یعنی بازتوزیع عادلانه فعالیت های اقتصادی و اجتماعی در فضای ملی و منطقه ای رهنمون گشته است. برای نیل به این هدف، برنامه ریزان کلان این کشورها با بازساخت نقش های اقتصادی و اجتماعی شهرهای کوچک و میانی از طریق استقرار فعالیت های جدید و نیز احیای کارکردهای بالقوه و سنتی جهت گیری شده است. بررسی روندهای موجود نشان می دهد که در شرایط تمرکزگرایی جمعیت شهری در سطح کشور و همچنین شدت تمرکز و تجمع جمعیت شهری در استان فارس و وجود پدیده نخست شهری؛ تعدیل قطب گرایی و توسعه ی شهری و تمرکززدایی از شهر مسلط، از طریق راهکار تقویت شهرهای کوچک، اقدامی منطقی در جهت توسعه ی فضایی منطقه می باشد و در نتیجه راهبرد توسعه ی شهرهای کوچک می تواند به عنوان راهبرد محوری توسعه ی منطقه ای مورد توجه قرار گیرد. پایان نامه حاضر با عنوان بررسی جایگاه و کارکرد شهرهای کوچک در توسعه ی منطقه ای در قالب پنج فصل، نقش شهر داراب را به عنوان یک شهر کوچک، در توسعه ی اقتصادی منطقه و همچنین در توزیع فضایی جمعیت در سطح منطقه با استفاده از مدل های رتبه- اندازه، کشش پذیری، تاکسونومی عددی، ضریب آنتروپی و ضریب مکانی بیان می کند.

امروزه گسترش فرهنگ شهر و شهرنشینی موجب بروز مشکلات عدیده ای برای شهرها گردیده است. یکی از این موارد بافت های فرسوده می باشند، که با توسع? شهرها هر روز بر وسعت آنها اضافه می گردد. این بافت ها که زمانی از انسجام فضایی و عملکردی مناسبی برخوردار بوده اند اکنون دچار نارسائی هایی گردیده اند، که امروزه به یکی از مسائل و دغدغه های پیش روی مدیران شهری تبدیل گردیده است. به همین منظور لزوم مداخله و بهسازی و نوسازی در این بافت ها بیش از پیش احساس می گردد. این پژوهش با رویکردی توصیفی – تحلیلی، از طریق مطالعات میدانی و کتابخانه ای و با استقاده از مدل تحلیل استراتژیک swot و با بهره گیری از نرم افزار spss به بررسی و تجزیه و تحلیل وضع موجود بافت فرسوده شهر آباده پرداخته و سپس به بررسی نقاط قوت و ضعف، فرصت و تهدیدات پرداخته است. نتایج حاصل از این پژوهش بیان می کنند که در انتخاب شیوه و روش های مداخله در بافت های فرسوده شهری توجه به اندازه شهرها یکی از عوامل مهم و اساسی می باشد. نتایج حاصل از بررسی های مدل swot نشان می دهد که علاقمندی ساکنین برای بهسازی و نوسازی بافت فرسوده و وجود زمینه های مشارکت در مردم هر کدام با امتیاز وزنی 30/0 از مهمترین نقاط قوت، وجود گروه های کم درآمد اقتصادی دربافت با امتیاز وزنی 20/0 و مشکلات دریافت وام برای بهسازی و نوسازی با امتیاز وزنی 30/0 از مهمترین نقاط ضعف و بالا بودن میزان مشارکت در شهرهای کوچک و عزم مسئولان برای مداخله در بافت از مهمترین نقاط فرصت می باشد. همچنین در زمینه تهدیدات باید بیان نمود که عدم توجه به مشارکت های عمومی با امتیاز وزنی 24/0 از مهمترین تهدیدات در منطقه مورد مطالعه می باشد. مهمترین راهبردهای این پژوهش برای از بین بردن مشکلات موجود در زمینه بهسازی و نوسازی، جلب مشارکت مردمی در طرح، اجرا، بهسازی و نوسازی، فراهم کردن بسترهای لازم جهت تشکیل نهادهای مدیریتی مردمی، تشویق مردم به تشکیل سازمان های محلی می باشند.

درحال حاضر اقتصاد گردشگری به یکی از ارکان اصلی تجاری در جهان تبدیل شده است. هم چنین در سال-های اخیر(2010-2000) ملاحظات اکولوژیکی و زیست محیطی موجب گردید تا اکوتوریسم به عنوان سازگارترین نوع توریسم بیش از سایر اشکال توریسم مورد توجه قرار گیرد. در واقع این نوع توریسم جهت ارتقای پیشرفت اقتصادی هر کشور، مردم بومی منطقه و حفظ ارزش های طبیعی و فرهنگی مناطق توریسم مناسب تشخیص داده شده است. این در حالی است که شهرستان فیروزآباد به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، دارای پتانسیل های فراوان اکوتوریسم می باشد که تاکنون استفاده بهینه و پایدار از این فرصت نشده است. هدف از این پژوهش بررسی توان های اکوتوریستی منطقه و برنامه ریزی آنها در راستای توسعه پایدار به طوری که منجر به توسعه در سطوح ملی و منطقه ای شود. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و با استفاده از مدل راهبردی(swot) به شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها به منظور ارائه راهکار در جهت توسعه اکوتوریسم پرداخته شد. بدین منظور جهت وزن دهی به پارامترهای توسعه اکوتوریسم تعداد 370 پرسشنامه در بین جامعه آماری( شهرستان فیروزآباد با116622 نفر) توزیع و سپس نتایج حاصل از آن در نرم افزار spss با استفاده ازآزمون های t-test و f (تحلیل واریانس یک طرفه) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد: 1) اشتغال زایی و ایجاد درآمد پایدار برای جامعه محلی با امتیاز وزنی 45/ ؛ 2) تبلیغات منفی علیه ایران از سوی کشورهای بیگانه با امتیاز وزنی 32/ ؛ 3) دارا بودن آثار تاریخی- فرهنگی غنی در منطقه با امتیاز وزنی 32/ ؛ 4) نامناسب بودن زیرساختها و خدمات زیربنایی توسعه توریسم مانند: جاده ها، مراکز خدمات رسان اقامتی- رفاهی و پذیرایی با امتیاز وزنی 40/ به ترتیب از مهمترین فرصت ها، تهدیدها، نقاط قوت و ضعف در توسعه اکوتوریسم منطقه به شمار می آیند. در همین راستا، 1) زمینه سازی و بهره برداری از انگیزه مشارکت های مردمی به عنوان عاملی مهم در توسعه اکوتوریسم؛ 2) ایجاد مراکز بازاریابی مربوط به بخش توریسم و اکوتوریسم در سطوح مختلف؛ 3) ایجاد مرکز آموزش راهنمایان محلی با توسعه اکوتوریسم؛ 4) جلب مشارکت های مردمی در ترویج، حفاظت و بهره مندی پایدار از منابع طبیعی و تاریخی– فرهنگی گردشگری منطقه و جلوگیری از تخریب های زیست محیطی و تاریخی- فرهنگی آن، به ترتیب از مهتمرین راهبردهای رقابتی/ تهاجمی(so)؛ تنوع (st)؛ بازنگری (wo)؛ و راهبردهای تدافعی (wt) محسوب می گردد.

ایجاد توسعه ایی همه جانبه و پایدار و همچنین جایگزینی منابع جدید کسب درآمد به جای منابع نفتی نیازمند استفاده از تمامی امکانات و قابلیت ها می باشد، در این راستا صنعت گردشگری که اقتصاد دانان آن را سومین پدیده اقتصاد پویا و روبه رشد پس از صنعت نفت و خودرو سازی می دانند به عنوان یک نیاز اساسی کشور مطرح می شود. اما با توجه به مسایل فرهنگی و مذهبی کشور، ایران یکی از بهترین گزینه ها جهت کسب درآمدهای توریستی و مبحث اکوتوریسم می باشد، از این رو مطالعه و شناخت مناطق مستعد جهت ایجاد این نوع از گردشگری در مناطق مختلف ضرورت می یابد. بنابر این پتانسیل سنجی و برنامه ریزی اکوتوریسم در شهرستان داراب به عنوان یک مساله اساسی در دستور کار این پژوهش قرار گرفت در این پژوهش به منظور بررسی ویژگی های اکوتوریسمی شهرستان داراب که در محدوده 54 درجه و 11 دقیقه تا 54 درجه و 47 دقیقه طول شرقی و 27 درجه و 53 دقیق تا 28 درجه و 59 دقیقه عرض شمالی واقع شده از مدل پرالونگ برای تعیین قابلیت گردشگری جاذبه ها و از شاخص tci برای تعیین فصول مناسب برای گردشگری استفاده شده است. در مدل پرالونگ ابتدا برای هر کدام از مکان های ژئومورفولوژیکی یک شناسنامه تهیه گردید. که پس از سنجش داده ها مشخص شد که منطقه قابلیت بالایی جهت جذب توریسم دارد و گنبد نمکی دارابگرد با 59% امتیاز و چشمه خر تنگ با 18% امتیاز به ترتیب با ارزش ترین و کم ارزش ترین جاذبه های منطقه بودند. هم چنین با استفاده از شاخص tci مشخص شد که عامل اقلیم از فاکتورهای اساسی در توسعه توریسم و اکوتوریسم می باشد به طوری که از میان فصول سال ماه های آذر، بهمن و اسفند دارای شرایط خوب و ماه های فروردین، مهر، آبان و دی دارای شرایط قابل قبول و سایر فصول دارای شرایط کم از نظر گردشگری می باشندو در پایان راهبردهای در جهت توسعه توریسم در منطقه ارایه گردید.

فضاهای سبز و پارک ها، یکی از مراکز خدمات رفاهی و تفریحی می باشند که علاوه بر جنبه بهداشتی و روانی، در توسعه پایدار شهری از اهمیت بالایی برخوردارند؛ و وجود این کاربری به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع به حساب می آید. فضای سبز شهری، از جمله کاربری هایی است که توزیع و پراکنش آن در عرصه های شهری هم از بعد شهرسازی و هم به لحاظ عدالت اجتماعی حائز اهمیت است. در این پژوهش که بر اساس روش توصیفی- تحلیلی و با تأکید بر جنبه کاربردی آن انجام گرفته است؛ چگونگی توزیع کاربری فضای سبز شهر فیروزآباد بررسی و تحلیل شده و ضمن ترسیم وضع موجود، چگونگی وضع مطلوب آن با مکانیابی پارک های جدید در مقیاس شهری، ناحیه ای و محله ای ارائه گردیده است. برای تحلیل های مورد نظر و مکانیابی پارک های جدید، با توجه به توانایی های سیستم اطلاعات جغرافیایی، از نرم افزار gis و تحلیل های موجود در آن استفاده شده است. این پژوهش با ارائه الگوی مناسب به دنبال استقرار و توزیع بهینه فضای سبز عمومی(پارک)، در هر یک از نواحی و محلات می باشد. بدین منظور با توجه به نوع پارک ابتدا معیارهای تأثیرگذار در مکان یابی آن ها را شناسایی، سپس معیارها را تبدیل به لایه های اطلاعاتی قابل خواندن برای نرم افزار کرده و برای هریک از معیارها(لایه ها) فاصله های مورد نیاز(حریم ها) ایجاد شده است. آنگاه به منظور الگوسازی، با توجه به میزان تأثیر هر یک از لایه ها و مقایسه زوجی آن ها توسط نرم افزار expert choice وزن هریک از لایه ها محاسبه شد، نهایتاً با بهره گیری از نتایج حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی، زمین های شهر فیروزآباد برای انتخاب مکان مناسب جهت هر یک از پارک ها در 5 دسته از بسیار خوب تا بسیار ضعیف تقسیم بندی گردید. شهر فیروزآباد از جمله شهرهایی می باشد که از توزیع مناسب فضای سبز برخوردار نیست، و سرانه اختصاص یافته فضای سبز برای هر تن برابر با 67/3 متر مربع است.

شهر مهران از جمله معدود شهرهای مرزی غرب کشور دراستان ایلام است که در سال1359 مورد حمله همه جانبه نیروهای مسلح رژیم بعث عراق قرار گرفت وطی 8سال نبرد چندین بارتوشط دشمن تصرف وباجان فشانی رزمندگان باز پس گیری شد.در طول8سال جنگ کلیه زیرساخت های شهری وساختمان های مسکونی وتجاری وفرهنگی ودولتی 100در صدتخریب وباخاک یکسان شد وحدود 6000هزار نفر رزمنده از سراسر ایران در سرزمین مهران به شهادت رسیده است. مردم این دیار ضمن اسکان خانواده هایشان در حاشیه شهر ایلام،8سال اوارگی وبی خانمانی را تجربه وتحمل کردند.پس از پایان جنگ وپذیرش قطنامه598 باحمایت ستاد بازسازی ونوسازی مناطع جنگ زده کشور ومشارکت مردم ضمن آوار برداری ،ساختمان ها وتاسیسات شهری در همان فضای قبلی مورد بازسازی ونوسازی قرار گرفته ونزدیک به 70درصد آوارگان وساکنان قبلی به مهران بازگشته وزندگی جدیدی را آغاز کردند. اهمیت بازسازی ونوسازی شهر های جنگ زده وبررسی توسعه منطقه استراتژیک مهران ورصد وضعیت رفاهی ساکنان این شهرها که در قبال جنگ آسیب های فراوان متحمل شده اند،از جمله دغدغه های مسئولین ونخبگان جامعه است لذا هدف این پژوهش بررسی روندتوسعه وعمران شهر مهران با نگاه به جنگ وبازسازی طی سالهای (70-90) می باشد که بدین منظور از روش تحقیق پیمایشی برای انجام پژوهش استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 13276نفر جمعیت شهر مهران،برابر امار رسمی مرکز امار ایران در سال 1385 می باشد که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه فوق 380نفر تعیین وبه روش تصادفی پرسش نامه ها بین سرپرستان خانوار توزیع گردید وبرای تحلیل نتایج بدست آمده از پرسشنامه بااستفاده از نرم افزارspss امکان انجام تحلیل های اماری،توصیفی واستنباطی فراهم آمد و براساس مطالعات انجام گرفته در زمینه های مختلف (جغرافیایی- زیست محیطی –اجتماعی- اقتصادی وگردشگری )شهر مهران نسبت به گذشته از رشد مناسب برخوردار ودارای قابلیت های فراوانی برای توسعه اقتصادی بیشتروکسب نقش مناسب برای رسیدن به توسعه در سطح ناحیه ،منطقه وحتی ملی می باشد وجود مرز تجاری وزیارتی مهران به عنوان دروازه ایران به عتبات عالیات عراق،منابع غنی نفت وگاز در منطقه،زمین های مرغوب کشاورزی ومراتع فراوان برای گسترش فعالیت های دامپروری ومعادن گچ وسیلیس به عنوان خوراک اصلی کارخانجات سیمان از جمله این قابلیت ها می باشد که متاسفانه به دلیل عدم استقبال سرمایه گذاران بخش خصوصی در زمینه های صنعتی وتجاری ونبود راه اهن از یک سوونامناسب بودن شرایط آب وهوایی از سویی دیگراین استعدادها به طور کامل شکوفا نشده اند لذا باتوجه به موقعیت استراتژیک مهران لازم است مسئولین برای نگهداری جمعیت وتوسعه وعمران شهر مهران ،ضمن اعمال سیاست های تشویقی برای سرمایه گذاران توجه بیشتری براین منطقه داشته باشند.تا علاوه بررونق اقتصادی مشکل جوانان منطفه برطرف گردد.

adolescents and young adults and their problems is an issue whose importance is obvious to anyone because youth are the founders of our countrys future and requires proper planning to be on leisure. given the importance of leisure,this study to investigate needs assessment and planning how adolescents and young adults spend their leisure time in urban of case study of high school girls and boys).1391-1392 ،(of lordegan. the number of students are 2251 people that 331 people have been selected as the sample size according to morgan based on the random sample. for analysis, data extract, and hypothesis testing results of the descriptive statistics (frequencies and percentages)- inferential (correlation test) using spss software has been conducted. the results show there is no significant relation that the interest of the sporting activities with the familys economic situation. between girls and boys in addressing sports activities that there are significant differences. there is no significant relationship between fathers occupation to the interest in sports. based on research results : 1- the interest in sporting activities with no significant differences between the household economy 2- the interest in sports between the boys and girls there. 3- between girls and boys regarding the usage of computer games there is a difference. 4-between girls and boys regarding the of going to a good climate, there are significant differences between the mean 5- regarding the boys and girls walking down the street, shopping centers and stand on the street corner there is turnover. 6-the correlation between the old boys and girls and there is no time to sleep. 7- between girls and boys regarding the of listening to music, there is no significant difference. 8- between girls and boys regarding the listening to music, there are significant differences between the mean 9- between girls and boys in terms of the type of books there is no relationship.

چکیده امروزه اهمیت و نقش فضای سبز شهری در حیات شهرها و پایداری آن ها و تأثیرات فیزیکی و طبیعی آن در سیستم شهری و بازدهی های مختلف اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی آن انکارناپذیر است؛ تا آنجا که کاربری فضای سبز در شهرها و سرانه ی آن یکی از مباحث اساسی در برنامه ریزی و مدیریت شهری تلقی می شود. شهر داراب و نواحی پنج گانه آن که در این رساله مورد بررسی قرار گرفته، طبق یافته های تحقیق دارای 703538 مترمربع فضای سبز عمومی می باشد که با توجه به جمعیت 60610 نفری در سال 1391 دارای سرانه ای برابر با 6/11 مترمربع برای هر نفر می باشد؛ بنابراین سرانه فضای سبز در شهر داراب تا حدودی با سرانه استانداردهای ملی فضای سبز (12- 7 مترمربع) مطابقت دارد اما با سرانه استانداردهای بین المللی (25 – 20 مترمربع) اختلاف فاحشی را نشان می دهد. از طرف دیگر نتایج حاصل از مقایسه سرانه ها و شاخص توسعه فضای سبز نشان دهنده نوعی عدم تعادل در توزیع و پراکنش فضای سبز در نواحی شهر داراب می باشد به طوری که ناحیه 4 با 7/29 مترمربع سرانه فضای سبز، بیشترین سهم از فضای سبز را به خود اختصاص داده در عوض ناحیه 5 فاقد هرگونه سبزینه ای می باشد. بر اساس شاخص توسعه فضای سبز، از لحاظ توسعه فضای سبز شهری، ناحیه 4 در سطح فرا سبز، ناحیه 1 و 3 در سطح میان سبز و ناحیه 2 و 5 در سطح فرو سبز قرار گرفته اند. کلمات کلیدی: فضای سبز شهری، استاندارد سرانه، توزیع فضایی – مکانی، شاخص توسعه فضای سبز (gsdi)، شهر داراب

بسیاری از کشورهای در حال توسعه جهان با پدیده ی تمرکز فضایی در رشد منطقه ای در گیرند. به این معنا که نه تنها منابع طبیعی به طور نامتوازن و نابرابر در سراسر کشور توزیع گردیده، بلکه فرایندهای توسعه ی اقتصادی، فرصت ها و زمینه هایی را فقط در درون نواحی خاص به وجود می آورند. شهرهای کوچک به عنوان یکی از عناصر مهم سیستم های منطقه ای در شکل دهی ثبات و تحقق اهداف کلی سیستم عمل می کند. شهرهای کوچک در تعامل با کوچک ترین عنصر سکونتگاهی یعنی روستاها و شهرها میانی در تعامل با بزرگ-ترین شهر در سطوح ملی منطقه ای نقش مهمی را در توسعه و توازن های منطقه ای نظیر تثبیت جمعیت، فعالیت ها و سرمایه در فضای ملی کشور ایفا می کند. پژوهش حاضر در صدد تبیین جایگاه و نقش شهر روانسر در نظام شهری در توسعه منطقه ای از طریق مدل های کمی و شناخت توانمندی های و ظرفیت های این شهر به عنوان یک شهر کوچک در ارائه خدمات و ارائه راهکارهای مناسب به منظور تقویت و توسعه کارکردهای آن جهت رسیدن به تعادل و توازان منطقه ای می باشد. روش تحقیق تحلیلی – توصیفی می باشد و تحلیل کمی و محتوایی جایگاه شهر روانسر در سازمان فضایی منطقه با بهره گیری از مدل های نظیر رتبه- اندازه، ضریب آنتروپی، ضریب کشش پذیری، ضریب مکانی و تاکسونومی عددی بهره گرفته است. می توان نتیجه گیری گرفت: شهر روانسر با توجه به اینکه استعدادها، ظرفیت ها و توانمندی های بالفعل و بالقوه ای که از نظر کشاورزی و دامپروی، صنایع تبدیلی، صنایع دستی و سنتی و صنعت گردشگری (توریسم) را داراست، می توان زمینه های اشتغال را در این شهر افزایش داد. همچنین با توجه به مکان گزینی شهر روانسر به عنوان دروازه اورامانات و پل ارتباطی دیگر شهرستان های مورد مطالعه با استان کرمانشاه و همجواری با استان کردستان و بالاخره به عنوان مکان مرکزی، بیشترین روابط را با سکونتگاه های روستایی حوزه نفوذ خود برقرار سازد و با تقویت در نظام سکونتگاهی، نقش مهمی برای توسعه ناحیه ای و توسعه روستایی ایفا نماید و سرانجام مانع از مهاجرت به سوی شهرهای بزرگ تر گردد.

چکیده: تجارب ایران و جهان نشان داده اند که با برنامه هایی آمرانه، یکجانبه، از بالا به پایین و بدون مداخله و نظر خواهی از مردم (به عنوان بهره برداران اصلی برنامه ها) نمی توان راه به جایی برد. چنین برنامه هایی به جای بهبود شرایط زیست و رضایت مردم، اسباب بی اعتمادی و ناامیدی آنان را نسبت به اداره ی مطلوب امور شهر توسط مدیران شهری را سبب شده است. لذا با توجه به چنین واقعیاتی، جای آن دارد که از راهکارهای مشارکت و در سطحی بالاتر، شراکت و توانمندسازی اجتماع محلی و نیروهای غیر دولتی دخیل(شهروندان، بخش خصوصی، مالکین و غیره) مدد جست. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی بوده و داده ها و اطلاعات مورد نیاز، از طریق بررسی های اسنادی- کتابخانه ای و مطالعات میدانی جمع آوری شده سپس جهت تجزیه و تحلیل یافته ها از نرم افزار spss20 و آزمون های آن شامل؛ descriptive statistics: frequencies, descriptives, explore جهت محاسبه فراوانی ها، درصد فراوانی ها، فراوانی تجمعی، میانگین ها و غیره استفاده شد. در قسمت آمار استنباطی از طریق انجام آزمون های(همبستگی، ویلکاکسون و کای اسکور) اقدام به تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده نموده ایم. در نهایت و با توجه به موضوع پایان نامه راهکارهایی جهت ارتقاء وضعیت مشارکت مردم شهردره شهر (از نظر 1 - کمک و همیاری به شهرداری، 2- شرکت در فعالیت های شهروندی، 3 - تمایل به مشارکت با شهرداری، 4 - بهداشت شهر و ساماندهی صنوف مزاحم و آلودگی ها، 5- خدمات رفاهی و عمومی،6- اجتماعی، فرهنگی و مذهبی،7 - فضای سبز و زیبایی بصری و نور پردازی سطح شهر) ارائه شده است. نتایج حاصله از پرسشنامه از 7 شاخص مورد بررسی در شهر دره شهر که خروجی ازمون کای اسکورمی باشندبه ترتیب به شرح زیر می باشد344/198، 148/195، 984/264، 902/359، 475/313، 492/336، 770/457. جامعه آماری این پژوهش کل جمعیت شهر دره شهر بوده و حجم نمونه از طریق فرمول کوکران 366 نفر برآورد شده است. که نتایج به دست امده نشان میدهد با توجه به اینکه مدیران شهری دره شهر نسبت به مشارکت مردم کم توجه اند اما شهروندان دره شهری تمایل و توان فراوانی به مشارکت در امور شهر را دارند و مدیران شهری باید بستر لازم را برای مشارکت همه جانبه نیروهای مردمی فراهم نمایند. در نهایت راهبردهای برون رفت از این مشکل و ترسیم وضع مطلوب آن ارائه گردید. نمودارها نیز در نرم افزار microsoft excel2010 ترسیم شده است. سپس با استفاده از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه که روایی آن از طریق پیش آزمون تایید شده بود، اطلاعات مورد نیاز از مردم شهر دره شهر جمع آوری شد. کلید واژه: مشارکت، امور شهری، شهروندان، مدیریت، دره شهر.

اصولاً در شهرهای کشور های توسعه نیافته نارسایی های زیادی در کارکردهای فضایی_مکانی آن ها مشاهده می شود که در این میان بافت¬های فرسوده با انبوهی از ضعف¬ها و کمبود¬ها مواجه هستند. در عین حال نا¬رسایی¬های ناشی از کمبودهای موجود در این بافت¬ها گریبان گیر تمام نواحی شهری می¬شود که مطمئناً سیکل اجرای طرح¬های ناکارآمد شهری بر تجدید آن بی¬اثر نخواهد بود. امروزه طرح¬های تفصیلی به عنوان یکی از طرح¬های توسعه شهری نقش مهمی در فرایند پویا ساختن این نواحی خواهد داشت. با توجه به اینکه بافت¬های فرسوده شهری در جریان برنامه¬ریزی امکان دارد با سه الگوی ،بهسازی، نوسازی و بازسازی احیا شود و زمینه توسعه و رشد آن را به وجود آورد، یافتن راهکار¬های خلاقانه در جریان اجرای طرح¬های تفصیلی بی شک می¬تواند برای توسعه بافت های فرسوده شهری موثر واقع شود. بررسی راهکارها در بطن چالش¬های حادث شده در جریان بررسی و مطالعه فضای_مکانی بافت های فرسوده شهری زاهدان در فرایند اجرای طرح تفصیلی موضوع این پژوهش می¬باشد. روش این پژوهش از نوع کاربردی و با شیوه توصیفی_ تحلیلی می¬باشد؛ و تجزیه و تحلیل اطلاعات میدانی و کتابخانه ای به بوده است و از آزمون فریدمن، ویلکاکسون، کای دو، میانه و مقایسه میانگین برای تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیات استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می¬دهد، نبود دقت کافی در جریان مطالعات مربوط با طرح¬های تفصیلی شهر زاهدان، اجرای این طرح را در نواحی فرسوده شهری از جمله شیرآباد دچار مشکل کرده است و از جهتی دیگر مشکلات و موانع موجود در این نواحی و عدم مشارکت شهروندان زمینه اجرای کردن آن را مشکل¬تر نموده است. راهبردهای حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که بازنگری در طرح تفصیلی و اختصاص گسترده برنامه¬ها و به تبع آن ایجاد تعاونی¬های عمرانی سرمایه گذار بومی و جلب مشارکت مردمی می¬تواند راهکارهای موثری در جهت تحقق پذیری طرح تفصیلی زاهدان در بافت فرسوده شیرآباد باشد.

پیاده رو مهمترین شبکه دسترسی شهری است و در مقیاس حرکت انسان قرار دارد. پیاده روها به عنوان بخشی از فضاهای عمومی شهری شناخته می شوند. این فضا در برخی از شهرهای کشورهای در حال توسعه به خوبی مناسب سازی نشده و به ویژه افراد معلول و کم توان قادر به استفاده از آن برای انجام امور خود نیستند. در بخش مرکزی شهر زاهدان نیز پیاده رو با داشتن مشکلات متعدد، پاسخگوی نیازهای افراد معلول نبوده است. با انجام مطالعات پیمایشی و تکمیل پرسشنامه، مشاهده گردید که مردم از وضع موجود پیاده روها ناراضی بوده و افراد معلول در استفاده از این فضا با موانع و محدودیت های متعددی مواجه هستند. ازجمله: شیب نامناسب، عدم وجود رمپ، ناهموار بودن مسیر، باریک بودن پیاده رو در برخی از مسیرها، مسدود شدن مسیر پیاده رو و لغزنده بودن کف آن که باعث شده است معلولان کمتر از آن استفاده کنند. با جمع بندی مشکلات پیاده روها سعی در یافتن راهی برای تشویق مردم به پیاده روی در فضای شهری و کاهش استفاده از اتوموبیل که عرصه شهرها را بر انسان هر روز بیشتر از دیروز تنگ می کنند شد و با مروری بر تجربه موفق دیگر شهرها در بازکردن خیابان ها به روی مردم و تبدیل آن به مکان هایی برای گردش و قدم زدن، پیشنهاد داده شد تا چند خیابان شهر زاهدان را بر روی حرکت ماشین ببندند و با مناسب سازی آن برای حرکت پیاده به تقویت و تشویق فرهنگ قدم زدن مردم درشهر کمک کنند.همچنین در این مسیرها طراحی و مناسب سازی فضا برای حرکت افراد معلول به طور جدی باید دنبال گردد.توسعه رویکرد پیاده محور در شهرها ضمن کاهش هزینه های حمل و نقل و حفظ بهداشت و سلامت عمومی به ایجاد جامعه ای قوی تر، سالم تر و قابل زندگی تر در شهر زاهدان منجر می گردد.

چکیده ندارد.