نام پژوهشگر: سمانه اطمینان
سمانه اطمینان فرشاد کیانی
فرسایش خاک یکی از معضلات مهم زیست محیطی است که باعث تهدید امنیت غذایی در جهان می گردد. فرسایش پذیری خاک به عنوان خصوصیت پویای خاک به پایداری خاکدانه بستگی دارد.پایداری خاکدانه یکی از مهم ترین خصوصیات خاک تعیین کننده میزان فرسایش پذیری خاک می باشد. عوامل متعددی بر پایداری خاکدانه موثر است و هدف از این مطالعه بررسی میزان پایداری خاکدانه در سازندهای مختلف زمین شناسی و تعیین عوامل موثر بر آن می باشد. موادمادری به عنوان یکی از عوامل موثر بر خاک سازی در شکل گیری واحدهای خاکدانه و میزان پایداری ساختمان خاک موثر است. براساس نتایج بدست آمده پایداری خاکدانه در سازند زمین شناسی ژوراسیک (آهکی) بشتر از سایر از سازندها بود و دو سازند لسی و آبرفتی دارای مقاومت یکسانی در برابر عامل تخریب کننده بودند. سازند آبرفتی به دلیل رسوب گذاری مواد شسته شده از مناطق دیگر دارای مقادیر آهک و درصد شن بیشتری می باشد در مقابل سازند لسی دارای مقادیر سیلت و سازند ژوراسیک دارای درصد رس بالاتری است. مقادیر آهن قابل استخراج با دی تیونات سیترات سدیم در سازند ژوراسیک به دلیل تفاوت در شرایط اکسیداسیون و احیاء و موادمادری پایین تر از دو سازند دیگر اندازه گیری گردید. با توجه به مقدار این شاخص ها و با انجام آنالیزهای آماری چون توزیع مولفه های اصلی و گام به گام عوامل موثر بر پایداری خاکدانه ها مشخص گردید. نتایج نشان داد عوامل موثر بر پایداری خاکدانه در سه سازند زمین شناسی یکسان نیست. میزان پایداری ساختمان خاک در سازند لسی به درصد آهک و آهن خاک مرتبط است. در لایه سطحی تاثیر مثبت و قوی بین درصد رس خاک، درصد آهک و آهن خاک در پایداری مشاهده شد. فاکتور موثر در پایداری ساختمان خاک در سازند ژوراسیک درصد آهک، آهن و ظرفیت تبادل کاتیونی تشخیص داده شد. در لایه سطحی درصد رس و موادآلی در میزان فعالیت آهن خاک اثرگذارند و آهن نقش مثبتی در پایداری ایفاء می نماید. در سازند آبرفتی در لایه سطحی می توان عامل پایداری خاک را درصد آهن خاک بیان نمود و در لایه زیر سطحی هیچ یک از خصوصیات خاک نقش موثری در پایداری خاکدانه ندارد که دلیل آن را می توان به تناوب رسوب گذاری لایه ها و اختلاط خاک ها با خصوصیات مختلف ارتباط داد.