نام پژوهشگر: عظیمه سلیمی
عظیمه سلیمی بهرام جوکار
پژوهش حاضر در قالب یک مدل علّی پیش آیندهای احساس تنهایی را از منظر تئوری دلبستگی بالبی (1982-1969) و مدل شخصیت بلات(1990)، مورد بررسی قرار داد. همچنین ارتباط احساس تنهایی با رضایت از زندگی و پیشرفت تحصیلی بعنوان پیامدهای شناختی و تحصیلی آن مورد بررسی قرار گرفت. شرکت کنندگان پژوهش شامل 426 نفر (204 دختر و 222 پسر) از دانش آموزان سال سوم دوره متوسطه شهر شیراز بودند، که به روش خوشه ای چند مرحله ای تصادفی انتخاب شدند. در این مدل، دلبستگی به والدین و دلبستگی به همسالان به عنوان متغیرهای برون زاد، فاکتورهای شخصیتی بلات(خودانتقادی، وابستگی و کارآمدی) و احساس تنهایی به عنوان متغیرهای واسطه ای و رضایت از زندگی و پیشرفت تحصیلی به عنوان متغیرهای درون زاد در نظر گرفته شدند. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش از پرسشنامه ی دلبستگی به والدین و همسالان آرمسدن و گرینبرگ (1987)، فرم کوتاه شده مقیاس احساس تنهایی اجتماعی و عاطفی دیتوماسو و همکاران (2004)، پرسشنامه تجارب افسرده ساز بلات و همکاران (1976)، و مقیاس رضایت از زندگی داینر و همکاران (1985) استفاده گردید و معدل درسی دانش آموزان به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته شد. پایایی پرسشنامه ها به روش آلفای کرونباخ و روایی آن ها با استفاده از روش تحلیل عاملی احراز گردید. نتایج حاکی از روایی و پایایی قابل قبول آزمونها بود. مدل فرضی با استفاده از رگرسیون چندگانه به شیوه متوالی همزمان و بر اساس مراحل بارون و کنی(1986)، مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که دلبستگی به والدین هم بطور مستقیم و هم بواسطه فاکتورهای شخصیتی خودانتقادی و وابستگی، پیش بینی کننده منفی و معنادار احساس تنهایی است؛ اما دلبستگی به همسالان تنها بطور مستقیم و منفی پیش بینی کننده معنادار احساس تنهایی است. به علاوه یافته ها آشکار ساخت که احساس تنهایی با کنترل دلبستگی به والدین و همسالان و فاکتورهای شخصیتی بلات، پیش بینی کننده منفی و معنادار رضایت از زندگی و از طرف دیگر پیش بینی کننده مثبت و معنادار پیشرفت تحصیلی است. نتایج مقایسه دیاگرام مسیر دختران و پسران نشان داد که الگوی پیشنهادی پژوهش، در مورد پسران کاملا همخوان با کل گروه نیست. مضامین و پیشنهاداتی جهت تداوم تحقیقات در این حوزه، مورد بحث قرار گرفته است.