نام پژوهشگر: علی اصغر عبدالهی
احمد توکلی نفیسه مرصوصی
چکیده یکی از ابزارهای مهم برنامه ریزی در زمینه کاربری زمین ، ارزیابی کاربری اراضی شهری و سرانه های کاربری زمین است که نقش اساسی در تهیه طرحهای شهری و نحوه توزیع و تقسیم اراضی شهری دارد . اما مجموعه مطالعات و بررسیهای انجام شده در این زمینه نشان می دهد که نظام برنامه ریزی سرانه ای در ایران ، اصولا با تنگناهای اساسی نظری و علمی روبروست . به همین دلیل مجموعه روشها و فنون تعیین سرانه های شهری ، یا اصولا از مفهوم برنامه ریزی کاربری زمین و جامع گری لازم بی بهره اند و یا پیش شرطهای لازم برای کاربرد درست آنها در طرحهای شهری ایران وجود ندارد . در واقع ابزار سرانه های کاربری به دلیل خصلت کالبدی – کارکردی خود ، بسیار ناتوان تر از آن است که بتواند به تنهایی به نیازهای برنامه ای و ابعاد حقوقی ، اقتصادی و اجتماعی استفاده از زمین و فضا پاسخ گوید ، به همین دلیل در اغلب موارد تحقق پیدا نکرده است . این تحقیق برآن است ، مقایسه ای تطبیقی از منطقه 6 شهر تهران به عنوان یک منطقه قدیمی در مرکز شهر با منطقه 22 به عنوان یک منطقه جدیدتر و در حال توسعه در منتهی الیه غربی شهر داشته باشد. تا به هدف ارزیابی چگونگی توزیع کاربری اراضی و میزان سرانه و تراکم کاربرهای مناطق 6 و 22 شهر تهران و مقایسه تطبیقی توزیع کاربری اراضی این مناطق با میانگین شهر تهران و استانداردهای ملی و جهانی دست یابد . این پژوهش با روش تحلیلی مقایسه ای بر پایه روش تجربی شکل گرفته است. و پس از بررسی کمّی و کیفی کاربری اراضی بر اساس کار میدانی، چگونگی جانمایی و توزیع فضایی آن در سطح شهر مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از روش مقایسه ای بر اساس استانداردهای ملی و جهانی و میانگین کل هر کاربری در شهر تهران با استفاده از مدل lq در محیط gis تحلیل و ارزیابی شده و نهایتا مقایسه ای تطبیقی از وضعیت کاربری های اراضی شهری در این مناطق صورت گرفته شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که کاربریهای اراضی شهری در هر دو منطقه از خط نرمال ضریب مکانی lq فاصله گرفته و عدم تعادل در توزیع کاربریها در هر دو منطقه مشاهده می شود و این عدم تعادل در برخی از کاربریها همچون کاربری مسکونی ، بایر ، فضای سبز و صنعتی - کارگاهی مشهودتر می باشد.