سارا قادری فرد حمید رضا منصف اصفهانی
این پژوهش بر روی موش نر نژاد nmri انجام گرفت. پس از تعیین میزان دوز کشنده عصاره تام گیاه geum kokanicum، عصاره در دوزهای مختلف به صورت داخل صفاقی به موش ها تزریق شد. در آزمون التهاب موشها به شش گروه: شاهد (دریافت کننده نرمال سالین)، کنترل مثبت (دگزامتازون 15mg/kg) و عصاره تام با دوزهای 025/0، 05/0، 1/0 و gr/kg2/0 تقسیم شدند. جهت ایجاد التهاب از گزیلن استفاده شد. 30 دقیقه بعد از تزریق عصاره 03/0 میکرولیتر از گزیلن در سطح قدامی و پشتی لاله گوش راست حیوانات تجویز شد و دو ساعت بعد حیوان کشته شد، سپس دو گوش حیوان را جدا کرده و برش های 7 میلی متری از دو گوش چپ و راست گرفته شده و وزن گردید. اختلاف وزن گوش چپ و راست نشاندهنده میزان التهاب می باشد. به منظور بررسی اثر ضد دردی عصاره از تست فرمالین استفاده شد. در تست فرمالین حیوانات به 6 گروه شاهد (دریافت کننده نرمال سالین)، کنترل مثبت (دریافت کننده مورفین با دوز mg/kg 10) و چهار گروه در یافت کننده عصاره تام گیاه علف مبارک کوهستانgeum kokanicum با دوزهای 025/0، 05/0، 1/0 و gr/kg2/0 تقسیم شدند. 30 دقیقه پس از تزریق داخل صفاقی عصاره یا نرمال سالین ml 02/0 فرمالین 5/2 درصد به زیر پوست کف پای راست حیوان به صورت زیر جلدی تزریق سپس در جعبه تست درد قرار گرفتند. واکنش حیوان به درد طی فاز ابتدایی (5-0 دقیقه) و فاز ثانوی (30-15 دقیقه) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین به منظور بررسی اجزاء تشکیل دهنده عصاره گیاه، کروماتوگرافی به روش tlc انجام شد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری آنالیز واریانس یک طرفه و سپس توکی- کرامر تجزیه و تحلیل شدند. میزان ld50 عصاره، gr/kg1، وزن حیوان بدست آمد. داده ها نشان داد که عصاره تام گیاه در دوزهای 1/0 و gr/kg2/0 قادر به ایجاد اثرات مشخص ضد دردی و ضد التهابی در مقایسه با گروه شاهد است(0001/0p<). بیشترین تأثیر در دوز gr/kg2/0 مشاهده شد که تفاوت معنی داری با گروه کنترل مثبت نداشت. همچنین کروماتوگرافی tlc حضور ترکیبات استروئیدی و تری ترپنوئیدی در این گیاه را نشان داد. نتایج نشان داد که که عصاره گیاه در مهار التهاب و همچنین فاز اول و دوم درد که به ترتیب دردهای حاد و مزمن هستند موثر بوده و اثر ضد دردی آن در دوزهای بالا با ماده ضد درد قوی همچون مورفین برابری می کند. احتمالاً این خاصیت ضد دردی و ضد التهابی به علت حضور ترکیبات استروئیدی و تری ترپنوئیدی و تانن در این گیاه است.
