این پایان نامه شامل یک مقدمه و پنج فصل می باشد که نگارنده سعی نموده است تقریباً به تمام جنبه های زبانی اشاره نموده و ضمن تعریف کلیه ی عناصر زبانی و آوردن مثال هایی از این گویش برای هر مورد ،آن را با فارسی معیار نیز مقایسه نماید. گویش خوافی یکی از شاخه های مهم گویش خراسانی است که ریشه در فارسی دری دارد و در بسیاری موارد از ساختار و واژگان آن بهره می گیرد. به نظر می رسد که میان این گویش و فارسی معیار از لحاظ تلفظ و کاربرد آواها، تفاوت زیادی وجود ندارد. البته با توجه به بررسی های انجام شده، تفاوت های آوایی موجود نیز بیشتر جنبه ی کاربردی دارند تا ساختاری. اما از لحاظ نظام واجی ، صرفی و نحوی تفاوت هایی وجود دارند.از لحاظ صرفی می توان به وجود تفاوت در کاربرد ضمایر پیوسته و جدا، کاربرد پیشوندها، ساخت زمان افعال و کاربرد برخی افعال به جای یکدیگر اشاره نمود.از نظر نحوی نیز می توان به تفاوت در کاربرد مفعول ، جملات شرطی و ... اشاره نمود که در هر فصل به طور مجزًا به آنها اشاره شده است. می توان چنین استنباط نمود که اصل اقتصاد در تولید کلمات به منظور آسان گویی و روان سازی تلفًظ کلمات ، یکی از اصول اساسی در شکل گیری این گویش بوده است. در پایان نیز فهرستی از واژگان خوافی و معادل فارسی معیار آنها آورده شده که امید است مورد توجًه و استفاده ی بهینه قرار گیرد.