چکیده مساله اساسی این پژوهش، تحلیل گفتمان تفکر اجتماعی ابن خلدون و علی شریعتی است؛ تا اینکه پیش فرض نظری و چارچوب مفهومی آنها را به همراه روش شناسی مربوط به آن را بررسی نمائیم. روشی که برای تحلیل تفکر اجتماعی این دو اندیش مند به کار گرفته ایم، روش تحلیل گفتمان است. چارچوب نظری ما در روش تحلیل گفتمان، ترکیبی از نظریه های قرکلاف در حیطه زبان شناسی و فوکو و لاکلائو و موفه در حیطه فلسفه سیاسی، اجتماعی است.برای بررسی دقیق تر، نظریه های ابن-خلدون و شریعتی را از نظریه های جامعه شناسی و نظریه اجتماعی تفکیک نموده و به عنوان تفکراجتماعی مورد بررسی قرار دادیم.روش شناسی و معرفت شناسی ابن خلدون در این تحقیق یک گفتمان جدیدی محسوب می شود که در تقابل با فضای متافیزیکی عصر خود رشد می کند. ویژگی این روش ، بررسی های قیاسی، علی و معلولی، واقع بینی و نقادی است که برای بررسی مبانی معرفتی-اش از جمله انحطاط تمدنی، عصبیت، بادیه نشینی، دولت و شهرنشینی و... به کار می رود. اندیشه شریعتی به عنوان نحله فکری ایدئولوژیکی، بررسی می شود. شریعتی در شکل یک روشنفکر، روشی که معرفی می کند، تلفیقی از روش های عینی و بومی است که کامل ترین شیوه شناخت معرفی می شود و برای تحول در تمام ابعاد مادی و معنایی انسان کاربرد دارد. مقوله هایی چون اصالت، روشنفکر بومی ، نقد سنت و مدرنیته و غیره پیش زمینه ای برای طرح استراتژیِ تحول است. به این معنا که برای رسیدن به پیشرفت، می بایست روش استراتژی ایدئولوژیکی را در پیش بگیریم. کلمات کلیدی:تحلیل گفتمان،انحطاط، تحول، عصبیت، دولت، بادیه نشینی، شهرنشینی، روشنفکر، اصالت،تحول انقلابی.