نام پژوهشگر: حسن قاضیان

مبانی بهره وری در اندیشه ی اسلامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه رازی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  حسن قاضیان   مهرداد صفرزاده

عنوان این پایان نامه مبانی بهره وری در اندیشه ی اسلامی است. لغت بهره وری از نظر ادبی از واژه ی بهره ور مشتق شده و به معنای بهره بر، سود برنده و کامیاب است. بهره وری به معنای بیشترین استفاده از کمترین امکانات و منابع در راه رسیدن به رشد و شکوفایی همه جانبه ی زندگی انسان است. در اقتصاد، بهره وری مقدار یا میزان خروجی تولید شده (بر حسب کالای تولید شده یا خدمات ارائه شده) به ازاء هر واحد استفاده شده ی ورودی تعریف می شود. در اصول سرمایه داری، افزایش بهره وری منجر به بالا رفتن استانداردهای زندگی جمعیّت عام می شود. هدف در بهره وری این است که انسان به عقیده و باوری برسد که بتواند کارها و وظایفش را هر روز بهتر از دیروز به انجام برساند و برای تحقق این امر نهایت تلاش خود را بکار گیرد. هدف دستیابی به مقاصدی است که نیازهای مادّی و معنوی انسان را برآورده می سازد و زندگی بهتر را برای او فراهم می نماید. در فرهنگ اسلامی موضوع بهره وری سابقه ی طولانی داشته و اسلام از بدو ظهورش فرهنگ حداکثر استفاده ی مفید از زندگی و کار را به جامعه عرضه کرده است که رشد اوّلیّه ی جوامع قبل از دوره ی رنسانس، نشانه ای از توجّه به استفاده بهینه از امکانات است. اسلام انسان را به تلاش و کوشش هر چه بیشتر برای فراهم آوردن امکانات زندگی تشویق کرده است و او را تنها مالک نتایج و بهره های سعی و تلاش خود دانسته است. همچنین از موضوعاتی که پیشوایان گرامی اسلام در سخنان خود ما را بدان رهنمون شده اند، استفاده ی بهینه از نعمات الهی و توجّه به بهره-وری است. در نتیجه با نگاهی به آیات قرآن و دستورات پیشوایان، در می یابیم که دین اسلام به مقوله ی بهره وری و استفاده-ی بهینه از تمام فرصت ها برای به کمال رساندن انسان توجّهی خاصّ دارد. از آن جایی که موضوع بهره وری به عنوان یک علم مدوّن در دهه های اخیر مطرح شده است، پژوهشگران مسلمان نیز آثاری را در این زمینه به رشته ی تحریر درآورده اند و سعی در اثبات این مطلب داشته اند که دین اسلام در زمانی که کسی حتّی نامی از این علم نشنیده بود، مبانی بهره وری و مدیریّت اسلامی را بوسیله ی تعالیم متعالی خویش را برای سعادت دنیوی و اخروی انسان به ارمغان آورد.