نام پژوهشگر: راحله گندمکار

بررسی معنایی افعال مرکب اندام بنیاد در زبان فارسی: رویکردی شناختی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1388
  راحله گندمکار   کورش صفوی

پژوهش حاضر به بررسی معنایی افعال مرکب اندام بنیاد در زبان فارسی می پردازد. این بررسی در چارچوب رویکرد زبان شناسی شناختی به ویژه معنی شناسی شناختی صورت گرفته است. رویکرد معنی شناسی شناختی می کوشد تا با تکیه بر توانایی شناختی انسان پیچیدگی های معنایی و مفهومی زبان را توجیه و تبیین کند. این رویکرد که تجربیات جسمانی و حسی روزمره انسان را عامل اصلی درک مفاهیم انتزاعی و ذهنی می داند، معتقد است، این ادراک از طریق شکل گیری طرح واره های تصویری در ذهن امکان پذیر است. به این ترتیب، انسان با کسب تجربه بیرونی و با استفاده از آن قادر است طرح واره تصویری مربوط به یک پدیده، ماده یا رخداد انتزاعی را در ذهن خود ترسیم کرده و مفهوم آن را دریابد. با وجود مطالعات صورت گرفته در حوزه رویکرد زبان شناسی شناختی، متأسفانه در زمینه ارتباط افعال مرکب زبان فارسی با طرح واره های تصویری پژوهش چندانی صورت نگرفته است. بر این اساس، افعال مرکب اندام بنیاد از طریق ترسیم طرح واره های تصویری مورد بررسی معنایی قرار گرفتند تا کارآیی این رویکرد در حوزه افعال مرکب زبان فارسی ارزیابی شود. با انجام این پژوهش به نظر می رسد بتوان گام دیگری برای اثبات دخالت فرآیندهای شناختی ذهن در درک معنی صورت های زبانی برداشت. این که چگونه می توان معنی فعل مرکب زبان فارسی را در قالب مفاهیم معنی شناختی و به ویژه طرح واره های تصویری بازنمود، نکته ای است که عدم توجه به آن تا زمان حاضر ضرورت به انجام رسیدن این پژوهش را آشکار می کند. بررسی معنایی این دسته از افعال قرار است نشان دهد که انسان به چه صورت از طریق تجربیات جسمانی، مفاهیم استعاری و انتزاعی را در ذهن خود به تصویر در می آورد و اساس این تصاویر ذهنی چیست.