فسفر یکی از عناصر اصلی است که می تواند راندمان محصول را محدود کند. کاربرد بقایای آلی در نگهداری طولانی مدت فسفر مورد نیاز گیاهان مناسب می باشد. این مطالعه به منظور بررسی اثر افزودن مانده های گیاهی بر جذب و رهاسازی فسفر در برخی از خاک های آهکی همدان انجام گرفت. چهار مانده گیاهی (گندم، بقایای میوه، آفتابگردان و سیب زمینی) با دامنه وسیعی از نسبت c:n به میزان 20 گرم بر کیلوگرم به نمونه های خاک افزوده شدند. نمونه ها به مدت دو ماه در دما و رطوبت ثابت انکوباسیون گردیدند. درصد فسفر جذب شده در نمونه های خاک تیمار نشده زمانی که20 و 1500 میلی گرم در کیلوگرم فسفر افزوده شد، به ترتیب در دامنه های 0/92-4/68% و 6/46-5/16% به دست آمد. در خاک های تیمار شده با بقایای گیاهی جذب فسفر در غلظت 20 میلی گرم در کیلوگرم 0/62% (سیب زمینی) تا 6/96% (گندم) و در غلظت 1500 میلی گرم در کیلوگرم، 7/12 درصد ( بقایای میوه ) تا 26/50 درصد (گندم) بود. منحنی های جذب و رهاسازی فسفر به خوبی با مدل های لانگ مویر، فروندلیچ و خطی توصیف شدند. ماکزیمم جذب فسفر و ثابت انرژی پیوند لانگ مویر در خاک های تیمار نشده و تیمار شده دارای مقادیرمتنوعی بود. ماکزیمم جذب که نشان دهنده ظرفیت جذب فسفرخاک هاست، در خاک های تیمار نشده در محدوده 7/889 - 8/329 میلی گرم در کیلوگرم بود و در خاک های تیمار شده با مانده های گیاهی در دامنه 1/222 (گندم) تا 0/1046 (آفتابگردان) میلی گرم در کیلوگرم قرار داشت. انرژی پیوند در محدوده 074/0 - 015/0 لیتر بر میلی گرم در خاک های تیمار نشده به دست آمد. در حالیکه در خاک های تیمار شده با بقایای گیاهی در دامنه 012/0 (گندم و سیب زمینی) تا 308/0 (سیب زمینی) لیتر بر میلی گرم قرار گرفت. به طور کلی افزودن بقایای گیاهی ماکزیمم جذب فسفر را کاهش و انرژی پیوند را افزایش داد. مقدار رهاسازی فسفر در خاک های مورد مطالعه متفاوت بود و درغلظت 1500 میلی گرم بر کیلوگرم در دامنه 2/69 – 6/18 درصد در خاک های تیمار نشده به دست آمد. میزان رهاسازی فسفر در خاک های تیمار شده با بقایای گیاهی در دامنه 3/20 درصد (آفتابگردان) تا 3/73 درصد (سیب زمینی) قرار گرفت. به طور کلی (در آزمایش های رهاسازی) افزودن بقایای گیاهی ماکزیمم جذب فسفر را کاهش و انرژی پیوند را افزایش داد. در آزمایش های جذب، ماکزیمم جذب فسفر و ضریب توزیع فروندلیچ با ph همبستگی مثبت داشت. همچنین ماکزیمم جذب فسفر با کربنات کلسیم، رس و ظرفیت تبادل کاتیونی همبستگی مثبت نشان داد. در آزمایش های رهاسازی، ضریب توزیع فروندلیچ با قابلیت رساناِِیی الکتریکی همبستگی مثبت و با مواد آلی همبستگی منفی داشت. بین انرژی پیوند و نسبت c:p رابطه خطی وجود داشت. ماکزیمم جذب فسفر با افزایش نسبت c:n کاهش یافت. در بین بقایای آلی مانده های آفتابگردان باعث جذب بیشتر فسفر در خاک ها شد که بیانگر پتانسیل این مانده آلی در نگه داری فسفر و کاهش آلودگی آب های زیر زمینی در خاک های آهکی است.