«تاریخ یمینی»به قلم ابونصر محمد بن عبدالجبار عتبی در آغازین سالهای قرن پنجم هجری به عربی تألیف شده و ناصح بن ظفرجرفادقانی در (603 هجری) آن را به فارسی ترجمه نموده که به «ترجمه تاریخ یمینی » مشهور است. این کتاب از جمله نمونه های بارز نثر فنی فارسی واز جهات گوناگون حائز اهمیت و قابل بررسی می باشد. اطلاعات تاریخی آن ما را با بخشهایی از حوادث دوران «ناصرالدین سبکتکین » ،«یمین الدوله ،سلطان محمود غزنوی»،خاندانها ، شخصیتهای مهم آن روزگار و نمو نه هایی از اشعار و رسالات علما و ائمّهآن دوران آشنا می نماید.نثر کتاب زیبا و دلپذیر ودر برخی موارد مغلق و مصنوع است. این تحقیق به منظور بررسی ویژگیهای زبانی و سبکی ترجمه تاریخ یمینی و براساس متن تصحیح شده کتاب، به کوشش دکتر جعفر شعارصورت گرفته است. بر این اساس تحقیق حاضر در یک مقدمه و شش فصل تنظیم گردیده است.در فصل اول مباحث آوایی شامل ابدال ، حذف و افزایش واجها بررسی گردیده است .در فصل دوم مقولات صرفی (فعل،اسم ،صفت ، ضمیر ، قید، حرف و شبه جمله ) بررسی شده اند.فصل سوم به ویژگیهای نحوی اثر اختصاص دارد.در فصل چهارم تأثیرات زبان عربی بر متن، شامل کاربرد مفردات ،ترکیبات ، جملات عربی و آیات ، احادیث،اشعار و امثال و حکم عربی بیان می شود.فصل پنجم به سطح لغوی اختصاص دارد و در فصل ششم نمونه برخی آرایه ها و صناعات ادبی به کار رفته در کتاب ارائه شده است. روش کار در این تحقیق مطالعه کتابخانه ای است و در جای جای،نتایج مطالعات به صورت داده های آماری بیان گردیده است.