تاریخ اجتماعی از حوزه هایی است که محققان برای مطالعه و قلم زدن در آن، با مشکلات بسیاری به ویژه کمبود داده های اطلاعاتی مواجه بوده اند. مشکلاتی در تدوین تاریخ اجتماعی وجود دارد بخشی به دلیل سیطره ی تاریخ سیاسی و نخبه گرایی در تاریخ است. با توجه به این مطالب، یکی از دغدغه-های مورخان جستجوی داده های مفید برای نگارش تاریخ اجتماعی است در میان منابع غیر تاریخ-نگارانه یکی از منابعی که از قابلیت و ظرفیت بالایی برای نگارش تاریخ اجتماعی برخوردار است اجوبه-های علما است. در پایان نامه حاضر ضمن تبیین جایگاه علما شیعی، نقش اجوبه های آن ها در نگارش تاریخ اجتماعی منطقه قاینات مورد بررسی قرار گرفته است. از میان عالمان این خطه، شخصیت هایی چون آخوند ملا علی خراشادی، شیخ محمد باقر موسوی(هردنگی)، سید ابوطالب قاینی، علی بن محمد ولی قاینی، آخوند ملا محمد حسن هردنگی، شیخ محمد باقر آیتی گزینش شده و اجوبه های آنان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در این اجوبه ها مباحث گوناگون اعتقادی، اقتصادی، حقوقی وغیره مطرح شده است. طرح هر یک از این مباحث و همچنین پاسخی که علما به این سوالات داده اند، ابعاد گوناگون حیات اجتماعی مردم قاینات را بر ما آشکار می سازد. شواهد ارائه شده در این پایان نامه نشان می دهد که افزون بر اهمیت مذهبی اجوبه ها، حاوی داده های ارزشمندی در زمینه ی تاریخ اجتماعی هستند. زیرا مضمون این اجوبه ها، تعاملات اقشار مختلف جامعه را با یکدیگر نشان می دهد. علاوه بر این آثار مذکور بازتاب نیازهای فکری، حقوقی و اقتصادی مردم آن روزگار هستند.تاریخ اجتماعی از حوزه هایی است که محققان برای مطالعه و قلم زدن در آن، با مشکلات بسیاری به ویژه کمبود داده های اطلاعاتی مواجه بوده اند. مشکلاتی در تدوین تاریخ اجتماعی وجود دارد بخشی به دلیل سیطره ی تاریخ سیاسی و نخبه گرایی در تاریخ است. با توجه به این مطالب، یکی از دغدغه-های مورخان جستجوی داده های مفید برای نگارش تاریخ اجتماعی است در میان منابع غیر تاریخ-نگارانه یکی از منابعی که از قابلیت و ظرفیت بالایی برای نگارش تاریخ اجتماعی برخوردار است اجوبه-های علما است. در پایان نامه حاضر ضمن تبیین جایگاه علما شیعی، نقش اجوبه های آن ها در نگارش تاریخ اجتماعی منطقه قاینات مورد بررسی قرار گرفته است. از میان عالمان این خطه، شخصیت هایی چون آخوند ملا علی خراشادی، شیخ محمد باقر موسوی(هردنگی)، سید ابوطالب قاینی، علی بن محمد ولی قاینی، آخوند ملا محمد حسن هردنگی، شیخ محمد باقر آیتی گزینش شده و اجوبه های آنان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در این اجوبه ها مباحث گوناگون اعتقادی، اقتصادی، حقوقی وغیره مطرح شده است. طرح هر یک از این مباحث و همچنین پاسخی که علما به این سوالات داده اند، ابعاد گوناگون حیات اجتماعی مردم قاینات را بر ما آشکار می سازد. شواهد ارائه شده در این پایان نامه نشان می دهد که افزون بر اهمیت مذهبی اجوبه ها، حاوی داده های ارزشمندی در زمینه ی تاریخ اجتماعی هستند. زیرا مضمون این اجوبه ها، تعاملات اقشار مختلف جامعه را با یکدیگر نشان می دهد. علاوه بر این آثار مذکور بازتاب نیازهای فکری، حقوقی و اقتصادی مردم آن روزگار هستند.