چکیده قرن هفتم هجری در شهر حلّه، نقط? عطف تاریخ تفکر شیعی است. شیعیان قبل از این دوره با پشت سر گذاشتن رکود علمی و خفقان سیاسی به مرحلّه ای رسیدند که توانستند مولفه ها و عوامل بسترساز فرهنگ و تمدن را در این شهر ایجاد کنند و قرن هفتم هجری را عصر پویایی فرهنگ و تمدن شیعی قرار دهند. از این رو در این پژوهش برآنیم تا با روش تاریخی ـ توصیفی، به بیان مولفه ها و عناصر سازند? فرهنگ و تمدن در حلّه (قرن هتفم هجری) به عنوان سوآل اصلی پژوهش بپردازیم. از آنجا که قرن هفتم هجری، عصر پویایی فرهنگ و تمدن شیعی است، در این میان، نقش اساسی موسس شیعی حلّه و امرای پس از او، و همچنین نقش علماء و دانشمندان شیعی و محوریت آنان، از مهمترین عوامل پویایی فرهنگ و تمدن در حلّه می باشند. لذا این امر مهم در ابتدا مرهون تلاش و کوشش موسس آن «سیف الدوله صدقه بن منصور» و دیگر امرای حلّه، جهت ایجاد شهری امن و آرام بدور از غوغای سیاسی زمان (درگیری های داخلی حکومت سلجوقیان) بود که توانستند اقتصاد و تجارتی پررونق را برای مردمی متعصب نسبت به دین فراهم آورند. از همه مهمتر توجه به علم و عالم و دعوت و تشویق فقهاء و دانشمندان به مهاجرت و ایجاد محیطی مناسب و جایگاهی ویژه برای آنان گردیدند و در مرحل? بعد مرهون تلاش های بی دریغ فقهاء و دانشمندانی بود که با قدم نهادن در عرصه علم و دانش از طرفی رکود علمی حاکم بر دانش را بویژه در زمین? فقه خاتمه بخشیدند و از سوی دیگر با موفقیت های بی نظیر خود در مباحثات و مناظرات علمی در زمین? کلام، موجبات گرایش سلاطین مغول را فراهم آورده و زمینه ساز گسترش مذهب تشیع گردیدند و با دوراندیشی بجا و مناسب آنان در دوران سخت حملات مغول، موجبات شکوفایی هر چه بیشتر شیعیان را در قرن هفتم هجری بوجود آوردند و شهر حلّه را بعنوان مرکزی علمی ـ فرهنگی برای شیعیان جهان نمودند بطوریکه از سایر نقاط، طالبان علم و اندیشه به این شهر آمده و به تحصیل علم و دانش پرداختند.