این آزمایش به منظور بررسی تأثیر کنجاله سویای تخمیر شده و سطح پروتئین جیره بر عملکرد، مورفولوژی روده و جمعیت میکروبی دستگاه گوارش جوجه های گوشتی انجام شد. بدین منظور تعداد 240 قطعه جوجه گوشتی سویه تجاری راس 308 (جنس نر) در 20 واحد آزمایشی توزیع و برای مدت 42 روز بر روی بستر پرورش یافتند. تعداد چهار تیمار آزمایشی شامل دو نوع کنجاله سویا (تخمیر شده و تخمیر نشده) و دو سطح پروتئین جیره (پروتئین بالا و کم پروتئین) که هر تیمار شامل 5 تکرار و 12 قطعه جوجه در هر تکرار بود در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل (2×2) مورد بررسی قرار گرفتند. توزین جوجه های گوشتی و مصرف خوراک در دوره های آغازین (1 تا 10 روزگی)، رشد (11 تا 24 روزگی) و پایانی (25 تا 42 روزگی) انجام شد. در سن 35 روزگی از هر واحد آزمایشی یک قطعه پرنده به منظور بررسی جمعیت میکروبی دستگاه گوارش و مورفولوژی روده باریک انتخاب و کشتار گردید. در پایان آزمایش (42 روزگی)، از هر تکرار 2 قطعه پرنده با وزن نزدیک به میانگین وزنی تیمار انتخاب و جهت بررسی خصوصیات لاشه کشتار شدند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که تغذیه جوجه‏های گوشتی با کنجاله سویای تخمیر شده بدون تأثیر بر وزن جوجه های گوشتی در 42 روزگی سبب کاهش معنی دار مصرف خوراک و افزایش وزن شد (05/0>p). تغذیه جوجه‏های گوشتی با جیره‏های کم پروتئین سبب کاهش معنی-دار افزایش وزن و افزایش ضریب تبدیل غذایی شد (05/0>p). استفاده از کنجاله سویای تخمیر شده سبب کاهش معنی دار وزن نسبی پانکراس جوجه های گوشتی شد (05/0>p)، اما تأثیری بر سایر ترکیبات لاشه نداشت. کاهش سطح پروتئین جیره باعث کاهش معنی‏دار درصد سینه و افزایش درصد چربی محوطه بطنی جوجه های گوشتی شد (05/0>p). جایگزینی کنجاله سویای تخمیر شده به جای کنجاله سویا سبب افزایش معنی دار ارتفاع پرز و نسبت ارتفاع پرز به عمق کریپت و کاهش معنی دار عمق کریپت در دوازدهه، افزایش معنی دار ارتفاع، عرض و مساحت پرز در ژژنوم و همچنین ارتفاع پرز در ایلئوم جوجه های گوشتی شد (05/0>p). باکتری های اسید لاکتیک در چینه دان جوجه های گوشتی تغذیه شده با کنجاله سویای تخمیر شده به طور معنی داری بالاتر از پرندگان تغذیه شده با کنجاله سویای تخمیر نشده بود (05/0>p)، اما تفاوت معنی داری در جمعیت کل باکتری های در چینه دان و ایلئوم و همچنین جمعیت کلی فرم ها در ایلئوم وجود نداشت. کاهش سطح پروتئین جیره بر موفولوژی روده جوجه های گوشتی تأثیری نداشت، اما سبب افزایش معنی دار جمعیت کل باکتری های در ایلئوم و همچنین جمعیت کل باکتری های اسید لاکتیکی در چینه دان جوجه های گوشتی شد (05/0>p). نتایج این آزمایش نشان داد جایگزینی کامل کنجاله سویای تخمیر شده به جای کنجاله سویای خام بدون تأثیر منفی چشمگیر بر عملکرد تولیدی سبب بهبود خصوصیات مورفولوژی روده و باکتری های مفید دستگاه گوارش جوجه های گوشتی می شود.

چکیده : به منظور بررسی اثر زمان و میزان کاربرد دو عنصر ریز مغذی بور و روی بر عملکرد کمی و کیفی آفتابگردان آزمایش زراعی در منطقه کمالوند خرم آباد در تابستان 1385 انجام شد. آزمایش در قالب اسپیلت پلات فاکتوریل با طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عوامل اصلی شامل دو زمان مختلف محلول پاشی ( محلول پاشی در زمان ساقه رفتنv4 و محلول پاشی در ابتدای گلدهیr2) بود. عوامل ترکیبی فرعی شامل بور در سه سطح (0، 5 و 10 کیلو گرم در هکتار با غلظت صفر، یک و دو در هزار) از منبع اسید بوریک و روی در سه سطح (0، 10 و 20 کیلو گرم در هکتار با غلظت صفر، دو و چهار در هزار ) از منبع سولفات روی بودند. نتایج این بررسی نشان داد که زمان محلول پاشی بر صفات عملکرد روغن، ارتفاع بوته ، عملکرد دانه درصد دانه های پوک و تعداد برگ معنا دار بود و بر سایر صفات اندازه گیری شده اثری نداشت05/0p<. محلول پاشی در زمان اول باعث افزایش ارتفاع بوته و افزایش تعداد برگ نسبت به زمان دوم محلول پاشی گردید اما زمان محلول پاشی دوم تاثیر بیشتری نسبت به زمان محلول پاشی اول بر عملکرد دانه، عملکرد روغن و درصد دانه های پوک داشت. محلول پاشی بور بر صفاتی مانند عملکرد روغن، وزن هزار دانه ، قطر ساقه، ارتفاع بوته ، قطر طبق، عملکرد دانه، درصد دانه های پوک و تعداد دانه در طبق معنی دار بود. محلول پاشی روی بر صفاتی مانند درصد روغن، عملکرد روغن، درصد پروتئین، وزن هزار دانه، قطر ساقه، ارتفاع بوته، قطر طبق، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد دانه های پوک و تعداد دانه در طبق معنی دار بوده است. از بین اثرات متقابل، اثر متقابل بور× زمان بر وزن هزار دانه و درصد دانه های پوک تاثیر داشت. همچنین اثر روی × زمان بر ارتفاع بوته موثر بوده است. اثر بور× روی برای صفات درصد روغن، عملکرد روغن ، ارتفاع بوته موثر بود و اثر متقابل بور× روی× زمان برای هیچکدام از صفات معنا دار نگردید. با توجه به این نتایج بهترین سطح روی (20 کیلو گرم در هکتار با غلظت چهار در هزار ) و بهترین سطح بور ( 10 کیلو گرم در هکتار با غلظت دو در هزار در هزار) پیشنهاد می گردد. همچنین بهترین زمان محلول پاشی اوایل گلدهیr2 پیشنهاد می گردد. واژهای کلیدی: آفتابگردان، زمان محلول پاشی، بور ، روی ، ریز مغذی، درصد روغن