نام پژوهشگر: محمد علی رحیمی مبارکی
محمد علی رحیمی مبارکی منوچهر ازخوش
چکیده: هدف: مطالعه حاضر با هدف تعیین رابطه منابع و شدت استرس شغلی با فرسودگی شغلی و سلامت روان مأموران آتشنشانی تهران طراحی گردید. روش تحقیق: این تحقیق از نوع توصیفی_تحلیلی از نوع پس رویدادی است که بر روی 149 آتش نشان مرد که به صورت خوشهای مرحلهای انتخاب گردیده بودند به انجام رسید. برای سنجش وضعیت استرس شغلی از پرسشنامه اسیپو، برای فرسودگی شغلی از پرسشنامه مازلاک و برای سلامت روان از پرسشنامه scl90_r استفاده شد. دادهها با استفاده از روش های آمار توصیفی و روش همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافتهها: بیشترین میزان استرس شغلی در بعد محیط فیزیکی گزارش شد و ابعاد دیگر از لحاظ استرسزابودن بهترتیب شامل؛ بارکاری، مسئولیت نقش، دوگانگی نقش، محدوده نقش و بیکفایتی بودند. همه ابعاد استرس شغلی با دو بعد فرسودگی شغلی تحلیل هیجانی و مسخ شخصیت رابطه معناداری را نشان داد (05.p< ). اما با بعد بی کفایتی شخصی رابطه معناداری یافت نشد. همچنین استرس شغلی و ابعاد آن با سلامت روان و خردهمقیاسهای آن ارتباط معناداری داشتند. بررسی رابطه بین فرسودگی شغلی با سلامت روان نشان داد که بین مولفههای فرسودگی شغلی شامل؛ خستگی هیجانی و مسخ شخصیت و بیکفایتی شخصی با متغیرهای سلامتروان در سطح (05.p< ) رابطه مثبت معنادار وجود دارد. بحث و نتیجهگیری: نتایج بهدست آمده نشان میدهد؛ با توجه به ماهیت پرتنش شغل آتشنشانی، مأموران شاغل در این سازمان، در معرض فرسودگی شغلی بالا و سلامت روان پایین قرار دارند. این افراد از جنبه های مختلف فیزیکی و روانشناختی، استرس شغلی زیادی را متحمل می شوند و این عامل باعث می شود نسبت به اختلالات روانشناختی و فرسودگی شغلی، آسیبپذیرتر باشند. با توجهبه یافته های این تحقیق، درزمینه اثرات مخرب استرس شغلی بر فرسودگی شغلی و سلامت روان مأموران آتشنشانی، پیشنهاد میشود؛ برنامهریزیهایی توسط مسئولین سازمان، طراحی و اجرا گردد. ایجاد برنامه های مشاورهای برای کاهش میزان استرس مأموران آتشنشانی و آموزش شیوه های مواجه با استرس به آنها، گام مفیدی در جهت بهبود وضعیت این افراد خواهد بود. واژگان کلیدی: استرس شغلی، فرسودگی شغلی، سلامت روان، مأموران آتش نشانی