توجه به مدیریت پسماند شهری یکی از مهم ترین ملاحظات حفظ محیط زیست می باشد، لذا دفن پسماند ها به عنوان یکی از مشکلات مسئولین خدمات شهری محسوب می گردد که نیاز به اعمال اقدامات مهندسی و مکان یابی اصولی دارد. با توجه به مشکلات دفع مواد زائد جامد در شهرستان اراک و عدم اجرای دفن بهداشتی آن نیاز به مکان یابی جایگاه های مناسب می باشد که برای انتخاب مکان های مناسب با در نظر گرفتن معیار های زیست محیطی می توان از سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده نمود. از عوامل مهم در انتخاب محل های مناسب دفن مواد زائد جامد شهرستان اراک می توان به توپوگرافی منطقه، جنس خاک، هیدرولوژی، آب های سطحی وزیر زمینی، فاصله از خطوط انتقال نیرو، فاصله از شهر تا مرکز تولید مواد جامد، شیب، اقلیم و کاربری اراضی اشاره کرد. با اعمال مدل درختی ارزیابی چند معیاره مکانی (smce)، بر اساس ضریب ارزش هر یک از معیارهای موجود انجام شده به چهار دسته مکان با قابلیت های متفاوت ( 1- مکان هایی با قابلیت نا مناسب برای دفن زباله، 2- مکان هایی با قابلیت ضعیف برای دفن زباله، 3- مکان هایی با قابلیت متوسط برای دفن زباله، 4- مکان هایی با قابلیت مناسب برای دفن زباله) مشخص گردید و سپس در بین مکان های مشخص شده با مدل به عنوان مکان های بهینه، مکان هایی که در جهت باد غالب بودند حذف گردیدند و مکان های مناسب بر اساس نزدیکی آن ها به چاه های آب زیر زمینی به دو اولویت تقسیم بندی گردیدند. نهایتاً طبق قوانین تصمیم و با توجه به اینکه این مسائل نیمه ساختارمندند و جواب کامل را نباید از رایانه انتظار داشت، با در نظر گرفتن جنبه های غیر مکانی و اجتماعی از بین مکان های بهینه پیشنهادی یک مکان نهایی انتخاب و معرفی شد.

زمین لغزش ها نوعی حرکت دامنه ای هستند که نه تنها سازه های مهندسی مثل جاده ها ، خطوط راه آهن و سدها را تحت تأثیر قرار می دهند، بلکه تلفات جانی را هم به دنبال دارند. درک اینکه زمین لغزش ها در چه جا هایی بیشترین احتمال وقوع را دارند در کاهش خسارات مالی و جانی زمین لغز ش های آینده بسیار مهم است. در این تحقیق به منظور تهیه ی نقشه ی پهنه بندی خطر زمین لغزش حوضه ی آبخیز سد چم گردلان ایلام از طریق وزن دهی به معیارهای اصلی و با استفاده از توابع عضویت فازی در نرم افزارarc gis10 و ایجاد بهترین تابع رابطه بین حضور و عدم حضور زمین لغزش و مجموعه ای از عوامل استفاده شده است. ابتدا نقاط لغزشی با استفاده از عکسهای هوایی، نقشه های توپوگرافی 1:50000 و زمین شناسی 1:100000 و بازدیدهای میدانی و نرم افزار google earth مشخص و متعاقب آن نقشه ی پراکنش زمین لغزش منطقه تهیه گردید. سپس هر یک از عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش در منطقه ی مورد مطالعه از قبیل شیب، جهت شیب، ارتفاع, زمین شناسی، کاربری اراضی، فاصله از جاده، فاصله از شبکه ی آبراهه، فاصله از گسل و نقشه ی بارش در محیط نرم افزار arcgis رقومی و برای تحلیل های فازی مورد استفاده قرار گرفت. پهنه بندی خطر زمین لغزش در منطقه ی مورد مطالعه با استفاده از اپراتورهای فازی gamma)، product ،sum ،or ،and) صورت پذیرفت. بعد از مرحله ی فازی سازی معیارهای موثر در وقوع زمین لغزش های منطقه با استفاده از روش مذکور، از طریق عملگرهای گامای فازی با لانداهای2/0، 5/0، 8/0 و 9/0 نیز تهیه شد و با مقایسه ی نقشه های نهایی، مدل ایده آل برای پهنه بندی خطر زمین لغزش در این محدوده انتخاب شد. نتایج نشا ن داد که از میان اپراتورها و عملگرهای فوق، عملگر گاما با لاندای 9/0 به دلیل فازی سازی مناسب هر معیار با استناد به نقشه های پراکنش زمین لغزش های رخ داده و نحوه ی تفکیک طبقات خطر، روش مناسب تری برای پهنه بندی زمین لغزش ها در این منطقه محسوب می شود. واژگان کلیدی: زمین لغزش، منطق فازی، اپراتورهای فازی، تابع عضویت، سامانه ی اطلاعات جغرافیایی،حوضه ی آبخیز سد چم گردلان ایلام

برنامه ریزی برای تعیین مسیرهای مختلف راه آهن در کشورفرآیند پیچیده ای است که نیازمند در نظر گرفتن عوامل، پارامترها و مجموعه داده های مختلف می باشد. در کشور ایران طراحی خطوط راه آهن از طریق روش های سنتی صورت می گیرد. هدف این پژوهش بررسی و نشان دادن قابلیت های gis در برنامه ریزی های راه آهن و طراحی خطوط جدید به عنوان مسیرهای پیشنهادی برای شرکت ها ی مشاور می باشد. روش در این پژوهش استفاده از مدل های smce در نرم افزار ilwis که منجر به تولید مکان های مناسب برای طراحی خطوط راه آهن می گردد، و نیز استفاده از اکستنشن corridor designer evaluation برای تولید کوتاهترین مسیرها در محدوده های پیشنهادی تولید شده در این مکان ها، و نیز استفاده از مدل shortest path در نرم افزار arc map برای تعیین بهینه ترین مسیر بین دو نقطه می باشد. از نتایج این پژوهش تولید چندین مسیر پیشنهادی و بهینه با توجه به معیارهای مورد نظر طراحان می باشد، چرا که بخشی از مسیرطراحی شده شرکت مشاور با طولی بالغ بر 31492 متر از مناطق ممنوعه عبور کرده و در بعضی مناطق معیار های مورد نظر طراحان را درنظر نگرفته است، در حالی که مسیر های طراحی شده با این مدل ها همگی از مناطق مجاز و با طول هایی تقریباً نزدیک به طول این مسیر که کوتاهترین آنها 31976 متر است با عبور از مناطق مجاز تولید گردیده اند. از دیگر نتایج این پژوهش می توان به تعدد مسیر های پیشنهادی و بهینه با طول هایی متفاوت که به طراح قدرت انتخاب و تصمیم گیری بالا می دهد اشاره نمود.

چکیده با توجه به قرار گرفتن ایران در نواحی خشک و نیمه خشک، مقدار بارندگی و حجم آب های ایران به اندازه کافی نیست و ریزش های جوی در همه جا به یک اندازه فرونمی ریزد. محدودیت منابع آب و توزیع فصلی نامناسب بارندگی نشان می دهد که ابتدا باید ظرفیت منابع آب های موجود سطحی و زیرزمینی کشور را به خوبی شناسایی و مطالعه کرد تا برنامه ریزی جامعی برای بهره برداری صحیح از آن ها صورت گیرد. از طرفی استان یزد به تدریج با روند صعودی مصرف آب مواجه شده است، به طوری که هم اکنون به دلیل بر هم خوردن تعادل های هیدرولوژیکی منابع آب زیرزمینی، استان با کاهش شدید منابع آب روبروست. متأسفانه در مناطق با تمرکز و تراکم بالای جمعیت و فعالیت، نظیر دشت یزد - اردکان و دامنه های شرقی بلندی های شیرکوه، این مشکل، بیشتر احساس می شود. لذا علاوه بر لزوم اشاعه رویه های مرسوم و مطلوب در برنامه ریزی و مدیریت منابع آب، بهره گیری از فناوری های جدید مانند مدل سازی در سیستم های اطلاعات جغرافیایی و پردازش داده های ماهواره های با توجه به خصوصیاتی مانند سرعت و دقت بالا و دید وسیع و یکپارچه به عنوان ابزاری مناسب در اکتشاف منابع آبی با توجه به هزینه های بالای روش های سنتی می تواند مطرح گردد. در این پژوهش ابتدا عوامل طبیعی مؤثر در ایجاد مکان های احتمالی ذخایر آب زیرزمینی تعیین شد. سپس این عوامل در قالب مدل های تصمیم گیری چند معیاره و به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی مدل سازی شدند. همچنین به منظور بررسی کارآمدی و دقت این مدل ها، زون های با پتانسیل آب زیرزمینی که از هر مدل استخراج شده با موقعیت مکانی منابع آب زیرزمینی موجود مقایسه و ارزیابی شد. نتایج نشان داد که روش های دانش محور شامل تحلیل سلسله مراتبی با دقت 6/61 درصد و تاپسیس با 5/25 درصد با منابع آب زیرزمینی موجود همخوانی داشته و می تواند در پیش بینی پتانسیل منابع آب زیرزمینی کارایی خوبی داشته باشد. کلیدواژه: آب زیرزمینی، مدل تصمیم گیری چند معیاره، gis، پتانسیل یابی، سنجش ازدور، خطواره

مطالعات سیل به منظور برنامه ریزی، بهره برداری بهینه و مدیریت این پدیده طبیعی از جمله مسائل مبتلا به کشور است. شرایط اقلیمی خشک ونیمه خشک بخش وسیعی از کشور سبب شده است علی رغم تحمیل خسارات سنگین ناشی از بروز خشکسالی، همه ساله شاهد بروز سیلابهای مخرب با دامنه خسارات وسیع بوده. تخریب شدید منابع طبیعی چه به صورت بهره برداری بی رویه ازجنگلها ومراتع وچه به شکل تغییر کاربری اراضی وتبدیل آنها به اراضی کشاورزی نامناسب ویا ساخت بی رویه مناطق مسکونی، موجب شده است، سیلابها سال به سال چه از نظر تعداد وقوع وچه از نظر شدت خسارات افزایش یابند. بررسی آمار و اطلاعات خسارات ناشی از وقوع سیلابها در ایران وجهان بیانگر گستردگی صدمات ناشی از وقوع سیلاب به منابع طبیعی است، لذا تدوین برنامه ای جامع باهدف مهار کنترل وبهره برداری بهینه با اعمال اقدامات مدیریتی متناسب با کلیه عوامل دخیل در ایجاد و طغیان سیلاب‏های منطقه ای است. با عنایت به تأثیر عوامل مختلف در بروز سیل، انواع اقدامات مدیریتی (آبخیزداری و مدیریت کاربری اراضی، برنامه ریزی و مدیریت در مسیر رودخانه ها و مسیل ها، پیش بینی و هشدار سیل، اقدامات پیش گیری وحمایتی در مناطق سیل گیر و پهنه بندی خطر سیل) می‏توانند در کاهش خسارات ناشی از آن موثر باشد. در این تحقیق ضمن بررسی قابلیت مدل flm در شبیه سازی پهنه بندی سیلاب با استفاده از قابلیت‏های سیستم‏های اطلاعات جغرافیایی وسنجش از دور در تهیه وآماده سازی اطلاعات مورد نیاز، وضعیت زبری بستر رودخانه بررسی و با محاسبه شیب بستر رودخانه شعاع هیدرولیکی معادل ارتفاع آب در نظر گرفته و با دبی‏های مختلف تراز آب محاسبه می‏شود ومیزان تاثیر هر یک زیر حوزه‏ها در دبی اوج و میزان سیلاب خروجی با وقوع هر رویداد بارش در حوزه آبخیز زاینده رود تعیین گردید. هم چنین به کمک مدل lcm تغییرات کاربری اراضی منطقه طی سالهای 1985-2010 منطقه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اراضی کشاورزی آبی در منطقه زرین شهر که بیشترین سطح زیر آب رفته را در سیلابهای بادوره بازگشت معین شامل می شود با گذر زمان رو به کاهش می باشد که همیین امر می تواند عاملی برای افزایش سیل خیزی منطقه در سالهای آتی شود. با استفاده از نرم افزار hec-fia و توابع ریاضی خسارت وارده به محصول برنج که بیشترین سطح کشت اراضی کشاورزی را شامل می شد، محاسبه ومورد بحث قرارگرفت. بیشترین خسارت، مربوط به زمان برداشت این محصول می باشد که با افزایش دوره بازگشت سیلاب افزایش می یابد.

داده ها و اطلاعات مشاهده ای برای بررسی و پیش بینی وقایع هیدرولوژیکی بسیار مهم و اساسی است و در منطقه و کشوری که این آمار به طور مرتب و طولانی مدت ثبت شده باشد کنترل و تخفیف خسارت سیل که یکی از وقایع هیدرولوژیکی است با دقت بهتری انجام می شود. در بیشتر حوزه های آبخیز ایران با کمی داده های ثبت شده هیدرولوژیکی روبرو بوده و به همین دلیل برای محاسبه دبی سیلابی یکی از روشهای رایج ، استفاده از فرمولهای تجربی است که در کشورهای دیگر ارائه شده است . استفاده از این رابطه ها در کشور بدون واسنجی رابطه ها با داده های مشاهداتی خطای زیادی در تخمین دبی اوج سیلابی ایجاد می کند که در مواقعی خطرناک و گاهی موجب صرف شدن هزینه های بی مورد در ساخت سازه های آبی می شود.