اندازه گیری همزمان سینتیکی- اسپکتروفتومتری کاربیدوپا ، لودوپا و متیل دوپا در حضور سیترات به کمک روشهای کالیبراسیون چند متغیره خطی و غیرخطی در این تحقیق، شیمی و روش های مختلف کالیبراسیون خطی و غیرخطی تجزیه ای کمومتری برای آنالیت های کاربیدوپا (cd)، لوودوپا (ld) و متیل دوپا (md) در نمونه های سنتزی، دارویی و سرم انسانی به روش سینتیکی ـ اسپکتروفتومتری مورد بررسی و استفاده قرار گرفت. آهن iii به عنوان عامل اکسیدکننده آنالیت ها (ld,cd وmd) عمل نموده و ضمن اکسید نمودن آنالیت ها خود به آهن ii تبدیل می گردد. آهن ii حاصله با 1 و 10 فتانترولین تولید کمپلکس رنگی با ماکزیمم جذب در طول موج 511 نانومتر می نماید. داده های جذبی سینتیکی ـ اسپکتروفتومتری از طریق اندازه گیری و ثبت ابزربانس محلول در طول موج 511 نانومتر به مدت 600 ثانیه حاصل گردید. شرایط تجربی آزمایش از قبیل ph، غلظت واکنش دهنده ها (آهنiii واورتوفنانترولین)، غلظت سیترات، قدرت یونی محیط، دما و زمان بهینه شدند. با در نظر گرفتن این فرض که در نمونه های حقیقی آنالیت های cd، ld وmd با یکدیگر در محیط حضور دارند، نیاز به روش اندازه گیری است که بتواند آنها را به صورت همزمان و در کنار هم مورد اندازه گیری قرار دهد. لذا داده های جذبی سینتیکی ـ اسپکتروفتومتری بدست آمده با دو فرایند کالیبراسیون خطی و غیرخطی مورد تجزیه و آنالیز قرار گرفت. ابتدا ماتریس داده های جذبی سینتیکی ـ اسپکتروفتومتری حاصله به کمک مدل خطی حداقل مربعات خطی(pls) و سپس با شبکه های عصبی(anns) به عنوان مدل های غیرخطی مورد بررسی وآنالیز قرار گرفت. در مجموع چندین طرح مختلف کالیبراسیون خطی شامل pls1 و pls2 و کالیبراسیون غیرخطی شامل rbf-ann و bp-ann مورد استفاده قرار گرفتند. طرح های کمومتریکس به کار رفته بر روی داده های جذبی سینتیکی ـ اسپکتروفتومتری حاصل از نمونه های سنتزی مخلوط هایی از سه آنالیت cd، ld و md به کار گرفته شدند و از طریق بررسی ارقام شایستگی مربوط به درصد بازیافت و rses مورد ارزیابی قرار گرفتند. این ارزیابی ها نشان داد که روش کالیبراسیون bp-ann، بهترین کارایی را در اندازه گیری همزمان سینیتیکی ـ اسپکتروفوتومتری سه گونه cd، ld و md دارا می باشد و روش های کالیبراسیون rbf-ann و pls در مراتب بعدی کارایی می باشند. لذا روش موفق و کارای کالیبراسیون bp-ann برای اندازه گیری همزمان سینتیکی ـ اسپکتروفتومتری آنالیت های cd، ld و md در نمونه های حقیقی دارویی(قرص) و سرم خون انسانی، با نتایج بدست آمده مناسب، انتخاب و استفاده گردید. تعیین ثابت تشکیل کمپلکس لانتانیدها با آرسنازو(iii) به کمک آنالیز فاکتوری کاهش مرتبه و روش های سخت و نرم پس از بهینه سازی متغیرهای تجربی جهت بهبود شرایط تشکیل کمپلکس لانتانیدها با لیگاند آرسنازوiii که یکی از متداول ترین مواد سنتزی است که به عنوان لیگاند در روشهای اندازه گیری اسپکتروفتومتری در ناحیه مرئی معرفی شده است ، به منظور تخمین تعداد گونه های جاذب در طی واکنش (تعداد کمپلکسهای ایجاد شده) از چندین روش مختلف مبتنی بر آنالیز فاکتوری، استفاده گردید. در ادامه ، جهت تحلیل داده های اسپکتروفتومتری بدست آمده از سیستم تیتراسیون از چند روش کمومتریکس مختلف شامل تفکیک منحنی چند متغیره- حداقل مربعات متناوب (mcr-als)، روشهای سخت و آنالیز فاکتوری کاهش مرتبه (rafa) استفاده گردید. نتایج حاصل از دو روش سخت و نرم، نشان دهنده وجود سه کمپلکس با استویکیومتری ml2 ، ml و m2l2. با ثابت های تعادل تقریبی 5= k11 log، 10= logk12 و 15= log k22 می باشد. نتایج و بررسی های به عمل آمده در این تحقیق نشان دهنده آنست که rafa یک آلگوریتم مناسب و با کارایی لازم جهت استخراج ثابت های تشکیل کمپلکس می باشد. همچنین سه روش به کار رفته؛ نرم ، سخت وآنالیز فاکتوری کاهش مرتبه تکراری الگوریتم های مناسب و با نتایج قابل مقایسه جهت استخراج ثابت های تشکیل کمپلکس، پروفایل های طیفی و غلظتی از سیستمی با چندین تعادل شیمیایی همرا ه با همپوشانی کامل طیفی می باشند و نتایج بدست آمده در تطابق و همگرایی خوبی با یکدیگر می باشند.