امروزه تغییر نگاه کالبدی _ کارکردی در برنامه ریزی ها به ویژه برنامه ریزی شهری به دیدگاهی فراگیرتر و متضمن مفاهیم اجتماعی و رفاه عمومی و نیز تقویت بنیان های زیست محیطی و ارتقاء کیفیت زندگی، بسیار ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق کیفیت محیط شهری محله های نارمک و خاک سفید، واقع در منطقه چهار شهرداری تهران مورد سنجش قرار گرفته است. رویکرد پژوهش حاضر اکتشافی (در دو سطح توصیفی و تحلیلی) و تکنیک آن پیمایشی بوده است. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه محله های مورد مطالعه 380 نفر در نظر گرفته شد. در قالب پرسشنامه ای از ساکنان محله های مورد مطالعه در رابطه با وضعیت محیط شهری محله خود نظر سنجی شد. با استفاده از آزمون t تک نمونه ای کیفیت محیط شهری محله های مورد مطالعه مورد سنجش قرار گرفت و در مرحله بعد با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی رگرسیون چندگانه، شاخص های تاثیرگذار بر کیفیت محیط شهری محله ها مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج آزمون t تک نمونه ای نشان داد که از نظر ساکنان، کیفیت محیط شهری محله نارمک در سطح بالایی قرار ندارد و رضایت بالایی از کیفیت محیط شهری محله نارمک در میان ساکنان وجود ندارد. در رابطه با محله خاک سفید نتایج آزمون t تک نمونه ای نشان داد کیفیت محیط شهری محله خاک سفید از نظر ساکنان محله در سطح پایینی قرار دارد و رضایت پایینی از کیفیت محیط شهری محله خاک سفید در میان ساکنان وجود دارد. نتایج تحلیل سلسله مراتبی رگرسیون چندگانه نشان داد که در سطح ویژگی های کالبدی ـ فضایی، در محله نارمک زیرشاخص سازمان دسترسی و راهها دارای بیشترین تاثیر(518/0=?) و در محله خاک سفید زیرشاخص فضاها و بناها(543/0=?) بیشترین تاثیر را دارا می باشد. در سطح ویژگی های عملکردی ـ ساختاری، در محله نارمک، زیرشاخص خدمات رفاه اجتماعی(531/0=?) و در محله خاک سفید زیرشاخص خدمات تجاری(533/0=?) دارای بیشترین تاثیر می باشند. در سطح ویژگی های محتوایی، در دو محله مورد مطالعه، زیرشاخص سلامت محیطی(680/0=?) و ( 627/0=?) بیشترین تاثیر را دارا می باشد. در سطح کیفیت محیط سکونتی، در محله نارمک و خاک سفید ، زیرشاخص محیط داخلی(569/0=?) و (566/0 =?) دارای بیشترین تاثیر است. واژگان کلیدی:

چکیده بانک جهانی در گزارشی درباره آلودگی های زیست محیطی در نواحی ساحلی ایران اعلام کرد سالانه 2/1 میلیون بشکه نفت به خلیج فارس و دریای عمان نشت می کند که این منطقه را به آلوده ترین دریای جهان مبدل کرده است. این میزان نشت آلاینده نفتی تقریباً حدود 3 برابر دریای شمال و2 برابر دریای کارائیب است. زمان ماندگاری مواد آلاینده در آب این دریا بسیار زیاد است. بنابر آمار موجود، بیش از 40 درصد نفت جهان و 90 درصد نفت کشورهای منطقه از خلیج فارس صادر می شود. به طوری که در هر6 دقیقه یک کشتی نفت کش از تنگه هرمز عبور می کند. در این تحقیق از یک مدل هیدرودینامیک سه بعدی به نام کوهیرنس جهت شبیه سازی نحوه پخش آلودگی در لایه های مختلف آب در خلیج فارس استفاده شده است. نیروهای آب و هوایی مورد استفاده در مدل شامل داده های بارش، پوشش ابر، رطوبت نسبی، سرعت و جهت باد و دمای هوا می باشد. همچنین چهار مولفه اصلی جزر و مدی m2، s2، o1و k1 در مدل مورد استفاده قرار گرفته شده است. مدل برای 24 سال اجرا شد تا به حالت پایدار برسد. نتایج مدل نشان می دهد که پخش آلودگی در خلیج فارس در سطح و بستر تابع حرکت جریان و زمان ماندگاری خلیج فارس است. پخش آلودگی در نقاط مختلف با سرعت های متفاوت صورت می گیرد. بر اثر پخش آلودگی میزان غلظت آلودگی کاهش پیدا می کند. با توجه به سیرکولیشن خلیج فارس و میزان سرعت جریان در نقاط مختلف خلیج فارس و تحقیقات دانشمندان در مورد حرکت در خلیج فارس این تحقیق مطابقت ویژه ای با واقعیت دارد.