تقسیم بندی عوامل پیرامونی به نیروهای خیر و شر مساله ای اساسی در اساطیر ملل بوده و بن مایه مشترک بسیاری از اسطوره ها را تشکیل داده است، این مساله در ایران به دلیل پیوند دو قوم بومی ساکن فلات ایران و اقوام مهاجر هندوایرانی که وجوه اشتراک بسیاری داشته و به پایداری جامعه و حفظ نظم بسیار نیازمند بوده اند، در این سرزمین نقشی محوری یافته است. بررسی آثار هنری ایران پیش از اسلام نشان می دهد که در ایران مسولیت این نبرد دایمی خیر و شر به گونه ای نمادین به شاه واگذار شده و بنابراین این آثار در طیف گسترده ای نشان دهنده مبارزه دایمی شاه با موجودات اهریمنی است که در دوره های گوناگون با تفاسیر خاص همان دوران از همین باور اولیه تجلی می یابد.