بخش اول. تعیین ثابت های اسیدی ویتامین های گروه ب با استفاده از روش اسپکتروفتومتری، بر اساس مدل سازی سخت ثابت های تفکیک اسیدی، پارامترهای فیزیکوشیمیایی مفیدی در توصیف میزان یونش گروه-های عاملی نسبت به ph هستند. داشتن اطلاعاتی در مورد ثابت های اسیدی در کشف داروها و پیشرفت علم داروسازی اهمیت فراوانی دارد. ثابت های تفکیک اسیدی ظاهری پنج ویتامین محلول در آب، فولیک اسید (ویتامین ب9)، تیامین (ویتامین ب1)، ریبوفلاوین (ویتامین ب2)، پیریدوکسین (ویتامین ب6) و نیکوتین-آمید با روش اسپکتروفتومتری در قدرت یونی ثابت (1/0 مولار، kno3) و دمای °c25 تعیین شدند. به منظور تعیین ثابت های اسیدی در قدرت یونی ثابت، روشی دقیق و کارآمد براساس مفاهیم کمومتریکس انتخاب شده و به کار گرفته شد. برای تحقق این هدف داده های تیتراسیون مورد استفاده قرار گرفتند. طیف ها در ناحیه ی طول موجی 500-200 نانومتر، در قدرت یونی ثابت و در دمای ثابت ثبت شدند. ثابت های اسیدی همه ی ویتامین ها به وسیله ی برازش کامپیوتری داده های جذبی-ph با معادله ها موازنه ی مناسب برای اسیدهای تک پروتونه و دو پروتونه به-دست آمدند. داده های چند متغیره به روش برازش بر اساس مدل، با استفاده از الگوریتم نیوتن-گوس- لونبرگ/ مارکوات تحلیل شدند. خروجی فرآیند برازش، ثابت های اسیدی، پروفایل های طیفی گونه های خالص، پروفایل های غلظتی و دیگر داده های فاکتوری بودند. نتایج حاصل با نتایج گزارش شده ی پیشین نزدیکی بسیاری را نشان می دهند. بخش دوم. کاربرد روش mcr-als جهت اندازه گیری کمّی ویتامین های گروه ب کاربرد mcr-als برای تعیین غلظت ویتامین های گروه ب در نمونه های دارویی مختلف تحت عنوان ب-کمپلکس نشان داده شده است. روشی برای تحلیل داده های طیفی-ph که داده های مرتبه ی دوم هستند بر اساس مدل دوخطی، برای نمونه های ب-کمپلکس طراحی شده است. اندازه گیری های جذب-ph، یک ابزار ارزشمند برای ایجاد داده های مرتبه ی دوم به شمار می-آیند که قادر هستند با یک الگوریتم مناسب جهت تعیین یک گونه در نمونه ای با بافت پیچیده مورد استفاده قرار گیرند. مزیت اصلی این روش به دست آوردن اطلاعات مناسب درباره ی گونه در حضور مزاحمت های ناشناخته ی احتمالی می باشد. این روش جهت اندازه گیری ویتامین های ب1، ب2، ب6، ب9 و نیکوتین آمید در مخلوط های سنتزی از این ویتامین ها و نیز در نمونه های دارویی ب-کمپلکس (قرص، آمپول و شربت)، کپسول زینک-پلاس و شربت مولتی ویتامین فروگلوبین و همچنین نمونه های حقیقی نظیر ماءالشعیر و عصاره ی مالت، به طور موفقیت آمیزی استفاده شد. بخش سوم. کاربرد روش rafa جهت اندازه گیری کمّی ویتامین های گروه ب rafa جهت تعیین مقدار ویتامین های گروه ب در نمونه های دارویی بر اساس تیتراسیون اسپکتروفتومتری اسید-باز، بدون نیاز به مراحل جداسازی، پیشنهاد و استفاده شده است. ویتامین های گروه ب خاصیت اسیدی دارند. ویتامین ب2 و نیکوتین آمید، اسیدهای تک پروتونه هستند و ویتامین های ب1، ب6 و ب9، اسیدهای دو پروتونه می باشند که طیف های جذبی این ترکیبات اسیدی همپوشانی شدیدی را نشان می دهند. تعیین این ویتامین ها در شیمی تجزیه و به خصوص در داروسازی، دشوار می باشد چرا که همپوشانی طیفی شدید در نواحی جذبی حضور مزاحمت های طیفی را افزایش می دهد. کاهش سهم یک گونه ی شیمیایی از ماتریس داده ی اصلی، روش معمول در rafa است. مشکل ذاتی در تحلیل داده های تیتراسیون اسپکتروفتومتری وجود کمبود مرتبه به علت حضور چند سیستم بسته در مخلوط می باشد. با استفاده از روش پیشنهاد شده، تعیین دقیق غلظت، حتی در حضور کمبود مرتبه نیز امکان پذیر می باشد. حضور مزاحمت های ناشناخته تأثیری در تعیین کمی گونه ی مورد نظر ندارد. تیتراسیون اسپکتروفتومتری اسید-باز محلول های ویتامین ب به صورت عملی و با استفاده از محلول سدیم هیدروکسید به عنوان تیترکننده انجام شد. به منظور کاربرد rafa در داده های آزمایشگاهی، داده های ثبت شده برای محلول های استاندارد ویتامین های ب از داده های مربوط به نمونه های دارویی واقعی کم شدند. rafa، مرتبه ی داده را در صورت صحیح بودن حدس غلظت نمونه های ناشناخته، یک واحد کم می کند. این روش جهت اندازه گیری ویتامین های ب1، ب2، ب6، ب9 و نیکوتین آمید در مخلوط های سنتزی از این ویتامین ها، در نمونه های دارویی ب-کمپلکس (قرص، آمپول و شربت)، کپسول زینک-پلاس و شربت مولتی ویتامین فروگلوبین و نیز نمونه های حقیقی نظیر ماءالشعیر و عصاره ی مالت، به طور موفقیت آمیزی مورد استفاده قرار گرفت.