هشت سال دفاع مقدس، بزرگترین پدیده تاریخی کشور ما در سه دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی محسوب می شود که تمامی شوون اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه را تحت تأثیر قرار داده و به دنبال آن با نگاهی نو، تأثیری ژرف و بنیادین بر ادبیات به جا گذاشته است. در این دوره ادبیات داستانی و بویژه رمان از لحاظ کیفیت و مضمون متحول گشته، شخصیت های آن هویتی تازه می یابند؛ شخصیت زن که در گذشته همـــواره مبهم و تیره و عنصری جسمی و جنسی محسوب می شده است، در این برهه ارزشی انسانی یافته و از دریچه ای نو به او نگریسته می شود. موضوع این پایان نامه بررسی جایگاه و نقش شخصیت زنان در شش رمان با محوریت دفاع مقدس «نخل های بی سر، زمین سوخته، باغ بلور، گنجشک ها بهشت را می فهمند، جنگی که بود، و گلاب خانم» است و در آن سعی شده که شخصیت های تحول یافته و نقش های جدیدی که زنان در داستان ها ایفا کرده اند، تحلیل و تبیین گردد. پیشینه این پژوهش به مقالاتی پراکنده و اجمالـی درباره زن و دفاع مقدس برمی گردد، اما تاکنون تحقیقی مدوّن و دانشگاهی در این زمینه صورت نگرفته ا. اهمیت این جستار در بررسی موشکافانه جایگاه زن در رمان دفاع مقدس است که می تواند در تبیین الگوهایی مناسب برای زنان امروز موثر باشد. این پایان نامه در چهار فصل: چهارچوب پژوهش، تعاریف و کلیات، نگاهی به پیشینه زن در تاریخ و فرهنگ ایران، و تحلیل رمان تنظیم شده است. در فصل اخیر، افزون بر بررسی شخصیت و شخصیت پردازی در این شش رمان، نقد و تحلیل نقش و کنش زنان به تفصیل بیان شده است. خارج شدن زنان از قالب نقش های روزمره خود، رهایی از دغدغه های معمول و یافتن نگاهی عرفانی و معنوی به زندگی از مهم ترین ویژگی های شخصیتی زنان در این رمان ها به شمار می رود.