سرمایه گذاری مستقیم خارجی در چند دهه اخیر به دلیل مزیت هایش هم مورد توجه سیاست گذاران و هم مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفته است. بر همین اساس مطالعات مختلفی در مورد تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی صورت گرفته که نتایج متفاوتی را بدست آمده است. براساس برخی مطالعات، سرمایه گذاری مستقیم خارجی بواسطه مزیت هایش اثر مثبت بر رشد اقتصادی دارد، مثلاً تحقیق بلوم استرون و پرسون(1983) برای مکزیک و کوکو و همکارانش(1996) برای اروگوئه این مسئله را نشان می دهد. در طرف دیگر بعضی از مطالعات نشان می دهند که هیچ سرریزی از سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشور میزبان صورت نمی گیرد،مثلاً مطالعه اتیکن و هریسون (1999) برای ونزوئلا وحداد و هندرسون(1993) برای مراکش نشان دهنده این مسئله است. نتایج این تحقیقات نشان داده است که وجود شرایطی در داخل کشور میزبان در تاثیر گذاری سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی موثر است. توسعه بازار مالی در داخل کشور میزبان یکی از این شرایط مورد نظر است که می تواند از طریق تهیه اطلاعات در مورد بازدهی انواع سرمایه گذاری و تخصیص سرمایه به بنگاه های سودآور باعث بازدهی و تاثیر بهتر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی شود. بر این اساس در این مطالعه نقش توسعه بازار مالی را در تاثیر گذاری سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی مورد بررسی قرار داده ایم. برای بررسی این موضوع، در این تحقیق با استفاده از روش پانل دیتا، داده های 57 کشور را در طی دوره 2005-1990 مورد بررسی قرار داده ایم. نتایج تحقیق نشان می دهد که در کشورهای توسعه یافته از لحاظ بازار مالی سرمایه گذاری مستقیم خارجی تاثیر مثبت بر رشد اقتصادی دارد و در کشورهای کمتر توسعه یافته از لحاظ بازار مالی تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی بی معنی می باشد.

در این مقاله با استفاده از یک روش دو مرحله ای با ترکیب مدل رشد درونزای لوکاس و مدل داده-ستانده، نقش سرمایه انسانی صنایع کارخانه ای ایران طی دوره 85-1374 بر رشد زیربخش های صنعتی و رشد کل اقتصاد مورد بررسی قرار می گیرد. شاخص مورد استفاده برای متغیر سرمایه انسانی ، نسبت تعداد شاغلان دارای تحصیلات دانشگاهی (فوق دیپلم به بالا) به کل شاغلان بخش صنعت در نظر گرفته شده است. در مرحله اول برای بررسی آثار مستقیم سرمایه انسانی بررشد ، با استفاده از مدل رشد لوکاس ، کشش متغیرهای نیروی کار، سرمایه فیزیکی و سرمایه انسانی ، با استفاده از روش اقتصاد سنجی پانل دیتا به دست آمده که یک بار، کشش سرمایه انسانی برای کل صنعت و یک بار برای هریک از زیربخش ها نیز محاسبه شده است. در مرحله دوم ، نتایج حاصله از مرحله اول بعنوان اثر مستقیم، به الگوی داده-ستانده وارد گردیده تا ضمن بررسی اثرات القایی بخش ها بر یکدیگر و بر کل اقتصاد ، از طریق محاسبه آثار مستقیم و غیرمستقیم، خالص اثر غیر مستقیم سرمایه انسانی نیز بر بخش های صنعتی و همچنین برکل اقتصاد محاسبه شود. نتایج نشان می دهد تابع رشد تخمینی برای اقتصاد ایران دارای بازدهی صعودی به مقیاس بوده و اثر سرمایه انسانی بصورت مستقیم و غیرمستقیم بر رشد اقتصادی مثبت و معنادارمی باشد. بیشترین اثر غیرمستقیم سرمایه انسانی مربوط به صنایع متفرقه و صنایع ماشین آلات و تجهیزات است . واژگان کلیدی: سرمایه انسانی، رشد اقتصادی، مدل رشد لوکاس، مدل داده-ستانده