نام پژوهشگر: رضا نژدساعی ابدیان
رضا نژدساعی ابدیان فرزاد سلحشور
بررسی کلامی متون علمی بویژه مقاله های دانشگاهی همیشه برای محققان ، مدرسان و تمام کسانیکه با آموزش زبان سر و کار دارند، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. یکی از مواردیکه در سال های اخیر در بین زبانشناسان و کسانیکه با علم تجزیه و تحلیل کلام سر و کار دارند، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است، « بررسی فراکلامی» و یا به عبارتی دیگر «بررسی فراگفتمانی» متون مختلف می باشد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی مقایسه ای نشانگرهای فراکلامی موجود در مقاله های دانشگاهی در دو رشته علوم اجتماعی و علوم پایه بود. مدل پیشنهادی هایلند (1998) به عنوان چهارچوب انتخابی برای این تحقیق در نظر گرفته شد و تلاش بر این بود تا به سوالات زیر پاسخ داده شود: - آیا تفاوتی در نحوه استفاده از نشانگرهای فراکلامی و نیز میزان استفاده از نشانگرهای بینافردی و نشانگرهای متنی در مقاله های دانشگاهی در دو رشته علوم اجتماعی و علوم پایه وجود دارد؟ - آیا میزان استفاده از نشانگرهای فراکلامی در تمام بخش های متون دانشگاهی یکسان می باشد؟ بدین منظور 15 مقاله دانشگاهی در هریک از این دو رشته و در مجموع 30 مقاله دانشگاهی برای تحقیق انتخاب گردید. تلاش براین گردید تا مقاله ها از یک بازه زمانی مشخص انتخاب شوند و تعداد کلمات بکار گرفته شده در هر دو رشته با یکدیگر قابل مقایسه باشد. بعد از تحلیل متون و بررسی آماری اطلاعات بدست آمده، نتایج حاصله نشان داد که میزان استفاده از نشانگرهای فراکلامی در رشته علوم اجتماعی بیشتر از علوم پایه می باشد که البته این تفاوت به میزان استفاده از نشانگرهای بینافردی در این دو رشته مربوط می باشد. بر طبق این نتایج، تفاوت معناداری در میزان و نحوه استفاده از نشانگرهای بینافردی در این دو رشته وجود دارد و میزان استفاده از نشانگرهای بینافردی در علوم اجتماعی بسیار بیشتر از علوم پایه می باشد. همچنین بر طبق این نتایج، میزان استفاده از نشانگرهای فراکلامی در بخش مربوط به نتیجه گیری و گفتگو بیشتر از دیگر بخش های مقاله های دانشگاهی در این دو رشته می باشد. نتایج بدست آمده از این نوع تحقیقات می تواند به طور مستقیم و یا غیر مستقیم در طراحی و تدوین متون تخصصی زبان بویژه کتابهایی که برای اهداف ویژه نوشته می شوند، مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین آموزش استفاده از نشانگرهای فراکلامی به دانش آموزان و دانشجویانی که رشته تحصیلی آنها غیر از زبان می باشد، می تواند به آنها در درک مطلب و نیز نوشتن مقاله های دانشگاهی کمک کند.