نام پژوهشگر: مصطفی نژادحداد
مصطفی نژادحداد علیجان آفتابی
کانسارسازی سلستیت در تاقدیس بنگستان شمال غرب بهبهان، خوزستان، بیش از km50 رخنمون دارد. ماده معدنی با سنگ همبر چین خورده است و بین آهک توده ای در زیر و آهک شیلی بالایی از سازند آسماری قرار دارد. سلستیت دانه شکری با شکل های ظاهری سلستیت همراه با ادخال هایی از انیدریت، ژیپس و کلسیت، نشانه جانشینی sr2+ به جای ca2+ در سولفات کلسیم و کربنات کلسیم است. ساخت های زبرا و رگه ای، بلور های موزاییکی سلستیت با زوایای 1200، به دام افتادن بلور های ریز خود شکل درون بلور های بزرگتر و بی شکل، قطع شدگی بلورهای سلستیت نسل اول توسط کلسیت اسپاری و سلستیت؛ اثرات دیاژنز تاخیری و فرایندهای اپیژنتیک را بر سلستیت ها نشان می دهد. نسبت استرانسیوم به کلسیم در نمونه های سلستیتی بیش7500 برابر نسبت به مقدار آب دریا غنی شده است. مقدار sro با مقدار so3 همبستگی بالایی(0/998) دارد. نتایج تجزیه شمیایی عناصر کمیاب نیز تاثیر فرایندهای اپیژنتیک را تایید می کند. مقدار عناصر ba، pb، zn و cu در نمونه های نسل اول به ترتیب 300، 2، 3، 3 پی پی ام و در نمونه های نسل دوم به ترتیب4500، 6، 12، 8 پی پی ام است، که برای جداسازی دو نسل کانی زایی موثر هستند. شوراب های آزادشده از سازند های شیلی و اختلاط ایزوتوپ های استرانسیوم آنها با ایزوتوپ های این بخش از سازند آسماری، موجب جوان شدگی سن سنگ ها در منطقه شده است. به نظر می رسد در چاتین پایانی و آکی تانین آغازی مرکز حوضه(محل کنونی این تاقدیس) بالا می آید. نوسانات سطح آب دریا در این زمان محیط مناسبی برای رشد جلبک های خانواده سیانوفیسس(بین جزر و مد تا بالای جزر و مد) فراهم می کند. ته نشینی ژیپس و انیدریت در این محیط سولفات لازم را تامین کرده است. استرانسیوم آزاد شده از دولومیتی شدن آسماری میانی، موجب اشباع آب نسبت به استرانسیوم و ته نشست سلستیت نسل اول می شود. پیشروی دریای بوردیگالین منجر به پوشیده شدن و محفوظ ماندن سلستیت ها از فرسایش شده است. فاز کوهزایی میوسن میانی موجب دیاژنزمجدد، چین خوردگی و تشکیل سلستیت هایی با ساخت زبرا، اپی ژنتیک، رگه ای و ژئودی نسل دوم شده است.