نام پژوهشگر: اعظم شعبانی

بررسی کتیبه نرسی در پایکولی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز 1389
  اعظم شعبانی   چنگیز مولایی

کتیبه نرسه در پایکولی (پایقولی) در جنوب سلیمانیه عراق و در شمال قصر شیرین در یک کیلومتری غرب دهکده جدید برکلِ، کشف گردیده است. این کتیبه در اصل روی سنگهای تراشیده شده ی بزجی مکعب شکل نوشته شده بوده است. این برج به تدریج خراب گشته و سنگ های آن در اطراف پراکنده شده است. دانشمندان از گرد آوردن این سنگ های نوشته دار توانسته اند دو تحریر از نوشته بازسازی کنند. تحریر فارسی میانه (در 46 سطر) و تحریر پهلوی اشکانی (در 43 سطر)؛ تحریر فارسی میانه در ضلع غربی و تحریر پارتی بر ضلع شرقی قرار داشته است. از لحاظ مضمون و محتوی، کتیبه مورد بحث مشتمل بر سه بخش است: الف) مقدمه، این بخش شامل معرفی نرسه و نسب اوست. ب) متن اصلی، مشتمل بر گزارش حوادثی است که پس از در گذشت بهرام دوم و به سلطنت رسیدن نرسه روی داده است. ج) موخره، در این بخش از صلح و آشتی با روم سخن رفته و نام افرادی که نرسه را در رسیدن به سلطنت یاری کردند ذکر گردیده است. ارنست هرتسفلد در سال 1924 رونوشتی عینی از آنها منتشر کرد، وی نخستین کسی بود که پرده از بیشتر رموز کتیبه پایکولی برداشت. هرتسفلد با بهرهگیری از مطالب جمع آوری شده اش طی سالهای 1911 و 1913 توانست تا اندازهای هر دو تحریر را بازسازی کرده و آنرا برای ترجمه و بررسیهای زبانشناختی تاریخی، آماده کند. هنینگ در سال 1952، پوپ در سال 1971 و هومباخ در سال 1973 به بررسی بیشتر کتیبه پرداختند. شروو در سال 1974 به بررسی تعابیر زبان شناختی تاریخی و دستوری کتیبه پرداخت و سپس به همراه هومباخ ویرایش جدیدی را منتشر کردند. پژوهش حاضر که به بررسی این کتیبه می پردازد، مشتمل بر سه بخش به شرح زیر می باشد: 1- در بخش اول حرف نویسی، آوانویسی و ترجمه ی تحریر فارسی میانه کتیبه، ارائه شده است، در حرف نویسی و آوا نویسی کتیبه کوشش شده است تا تحریر فارسی میانه، از روی قطعات بازمانده ی پارتی تکمیل گردد، این قسمت بازسازی شده به خط ایتالیک و در داخل کروشه قرار گرفته است. 2- یادداشت ها، مشتمل بر توضیحاتی در خصوص مسایل لغوی، دستوری و مسائلی که به لحاظ تاریخی حائز اهمیت هستند. 3- واژه نامه