نام پژوهشگر: سهیلا رضایی مهر
سهیلا رضایی مهر حمید طاهری
این پایان نامه در پی نوعی تصویرشناسی روانشناسانه در حوزه ی شعر حافظ است و از آنجایی که بررسی روانشناسانه تصاویر از جنبه ی تأثیر تصویرپردازی در ادراک شاعر و بَر، عاطفه و روان خواننده قابل تبیین است. لذا سعی نموده ایم در راستای تصویرهای شعریِ شاعر متبحر و هوشمندی همچون حافظ که قافله سالار تلاقی تصاویر عاشقانه- عارفانه است به این مهم بپردازیم. در فصل اول که تحت عنوان تناسب و روانشناسی است ابتدا نظر صاحبنظران را، در مورد تناسب بیان کرده ایم و سپس به انواع دیگری از تناسب با مایه های روانی پرداخته و پیوندهای جدیدی از تناسب در ارتباط با تصاویر دیگر را بیان نموده ایم، سپس روانشناسی تناسب در حافظ را ارائه کردیم. در فصل دوم که با عنوان تشبیه و روانشناسی است ابتدا به تعاریفی از تشبیه پرداختیم و سپس به تشبیهاتی همچون مضمر، عکس، و تفضیل خصوصاً بلیغ که از نظر زیبایی شناسی و تأثیر بر روان ارجحیت داشتند اشاره نموده و مباحث روانی جدیدی را در ضمن این بخشها ارایه دادیم ضمناً کارکرد وجه شبه در روانشناسی تصاویر تشبیهی حافظ، همراه با انواع دیگر تشبیهات را از نظر دور نداشتیم.در فصل سوم که با عنوان استعاره و روانشناسی مطرح شده همچون فصول قبل تعریفاتی از استعاره ارایه داده و انواعی از آن را برشمردیم سپس راجع به روانشناسی آنها در شعر حافظ بحث کردیم. در فصل چهارم پس از بیان رابطه کنایه و روانشناسی با بیان انواعی از کنایات به بررسی روانی آنها با استمداد از اشعار حافظ پرداختیم. در فصل پنجم ذیل عنوان نماد و روانشناسی بعد از طرح نظریه های مختلف در این زمینه سعی نموده ایم مباحث جدیدی همچون رنگهای نمادین، شکلهای نمادین و ... را وارد این حوزه کنیم و به مثالهای شعری خواجه در تأیید آنها استناد جُسته ایم. در فصل ششم با رویکردی جدید به تصویر، نمونه های از شرح تصویری توام با گرایشات روانی را همراه با استخراج تصاویر شعری ارایه نموده ایم. در فصل هفتم نیز با ارایه آمار بسامدی و در غزلیات مورد بررسی به این نتیجه دست یافتیم که تناسب و استعاره بیش از سایر تصاویر تکرار شده اند. لازم به تذکر است که در پایان هر فصل نتایج را ذکر کرده ایم. هدف از نگاریدن مباحث بالا جُستاری روانشناسانه در تصاویر حافظ و نوآوری در آمیزش مباحث روانشناسی با تصاویر شعری برای دست یابی به یافته های جدید در حوزه تصویرو روان در شعر این نابغه ی شیرازی بوده است.