هدف اصلی تحقیق حاضر ، بررسی تطبیقی عوامل موثر بر میزان مشارکت اجتماعی در میان اعضای شرکت های تعاونی مصرف فرهنگیان و صیادان ماهیان خاویاری شهرستان گمیشان می باشد .پس از طرح سوال آغازین وارائه اهداف پژوهش ، چارچوب نظری تحقیق از نظریه های جامعه شناختی استفاده شد. دراین مسیر از نظریه های لیپست، دانیل لرنر،وبر، ها نتینگتون، دیوید سون وغیره شناسایی و براین اساس نظریه اینگلهارت به عنوان تئوری محوری پژوهش انتخاب گردید و فرضیات آن از مدل تئوریکی فوق اقتباس شد. در این تحقیق همه فرضیات جز فرضیه اول (پایگاه اجتماعی اعضاء با میزان مشارکت اجتماعی آنها رابطه دارد) با درصد اطمینان بالای 95 معنادار بوده اما فرضیه اول با توجه به نتیجه به دست آمده از آزمون تحلیل واریانس (sig= 0.006 < 0.01) تفاوت میانگین های سه گروه ( بالا ، پایین و متوسط) از پاسخگویان اعضای شرکت تعاونی فرهنگیان در سطح اطمینان 99 درصد معنی دار است. اما مشخص نیست تفاوت در بین کدام گروه ها معنی دار است. فرضیه خنثی مبنی بر عدم رابطه رد و فرضیه تحقیق پذیرفته می شود.اما در میان اعضای شرکت تعاونی صیادان با توجه به نتیجه به دست آمده از آزمون تحلیل واریانس (sig= 0.258 > 0.05) تفاوت میانگین های این سه گروه در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار نیست. فرضیه خنثی مبنی بر عدم رابطه پذیرفته و فرضیه تحقیق رد می شود.