چکیده آرمانشهر، مدینه ی فاضله، یا اتوپیا، انگاره ی تأسیس جامعه ای است آرمانی،که همه چیز در آن در بهترین حالت قراردارد. این اندیشه،که از آغاز هبوط بشر وجود داشته، در تاریخ اندیشه شرق و غرب قابل بررسی است، و برترین نمونه ی آن را، از میان آموزه های اسلامی و نهج البلاغه می توان جست. در جهانی که پیوسته به سوی محو ارزشها و مسخ هنجارها می رود، جست و جوی راهی به سوی جهانی بهتر، و تلاش برای تحقق بخشی به آن، امری است بایسته. از آنجا که طرح های اندیشمندان شرق و غرب، به دلیل وجود کاستی های حاصل از نگرش محدود بشر، چندان تحقق پذیر نیستند، و برخی نیز در مسیر اجرا، با شکست روبرو شده اند، یافتن الگویی بی نقصان، تنها از میان آموزه های الهی و اسلامی امکانپذیر است؛ هم از این روی این پژوهش به جست وجوی الگوی جامعه ی آرمانی از میان نهج البلاغه پرداخته است. الگوی آرمانشهری علوی، برپایه ی شاخص هایی چون حکومت، اقتصاد، طبقات اجتماعی، دین، و برخی مولفه های دیگر ترسیم شده، و هریک از آن ها را مورد بررسی قرارداده است. در پایان نیز، به اندیشه ی ضدآرمانشهری و برخی نمونه های آن، ونیز دیدگاه نهج البلاغه در این خصوص، اشاره شده است. کلیدواژه ها: آرمانشهر، نهج البلاغه، اندیشه ی آرمانشهری، آرمانشهر علوی

اگزیستانسیالیسم یا وجودگرایی از جدیدترین مکاتب فلسفی غرب در قرن20 است که تصویرگر اضطراب و تشویش مردم جهان پس از جنگ های جهانی بوده و تأثیرات بنیادینی بر ادبیات جهانی نهاده است. اندیشه های این مکتب از اوایل دهه ی50 و به دنبال تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سوریه بعد از استقلال، در ادبیات داستانی این کشور پدیدار گشت و به طور قابل ملاحظه ای بر نویسندگان دهه ی60 و به شکلی ضعیف تر بر نویسندگان دهه ی70 تأثیرگذاشت. رساله ی حاضر با تکیه بر آثار مطاع صفدی؛ نماینده ی جریان اگزیستانسیالیسم در دهه ی50، زکریا تامر و هانی راهب؛ نمایندگان دهه ی60 و جرج سالم نماینده ی دهه ی70، به بررسی این تفکرات بویژه در دهه ی60 می پردازد و از این رهگذر درصدد است تا تأثیرپذیری ادبیات داستانی معاصر سوریه از ادبیات غرب و جریان های فکری-فلسفی آن را به طور ملموسی نشان دهد. واکاوی آثار این چهار نویسنده ی سوری که اگزیستانسیالیسم بیشترین نمود را در آثارشان دارد، به خوبی بیانگر تأثیرپذیری داستان های این سه دهه از فلسفه ی اگزیستانسیالیسم است و حکایت از آن دارد که در آثار داستانی معاصر سوریه خطوط داستان بیشتر از اگزیستانسیالیسم الحادی که بیش از اگزیستانسیالیسم ایمان‏باور در کشورهای عربی رواج یافته بود تأثیر پذیرفته و ردپای اندیشه و خطوط فکری سارتر، کامو و کافکا را بیشتر از سایر نویسندگان می توان در این داستان ها دنبال نمود. ضمن آنکه مؤلفه های پوچ گرایی، غربت و بیگانگی، وانهادگی و پرتاب شدگی، آزادی و اختیار، حذف ارزش های اخلاقی، عصیان و شورش، مسئولیت، احساس گناه، مرگ اندیشی و سرانجام یأس و بدبینی را از مهمترین مفاهیم و مقولات اگزیستانسیالیستی در داستان های معاصر سوریه نشان می دهد. این رساله با رویکردی تحلیلی-تطبیقی سعی نموده است که در عین تحلیل مؤلفه ای در یک داستان، نمونه هایی متناسب با آن از متن عربی به همراه ترجمه ی آنها بیاورد و آن داستان را با نمونه ی غربی اش در صورت وجود، تطبیق نماید.

رساله¬ی حاضر کند و کاوی است در ماهیت نظریات هرمنوتیکی برخاسته از اندیشمندان غربی، که پس از تأسیس این شاخه از دانش¬ همزمان با نهضت اصلاح دینی در غرب، از دیدگاه نظریات مطرح شده در گرایشات مختلف این دیدگاه، به متن و به ویژه متون دینی و کتاب مقدس و شیوه¬های فهم و تفسیر آن نگریسته¬اند؛ شیوه¬هایی که ضمن تضاد بسیار با روش معهود فهم و تفسیر، بین نظریات مولف¬محوری، متن¬محوری و مفسرمحوری در نوسان است، و به نتایجی کاملاً متضاد با شیوه¬ی متعارف فهم منتهی می¬گردد. در این میان نواندیشانی از جهان اسلام که به اعتراف خود در پی ایجاد تغییر و اصلاح در مبانی اسلامی و همسو کردن آن با اندیشه¬های غربی حاکم بر جامعه¬ی جهانی یا همان نظریات مکتب لیبرالیسم غربی بودند، درصدد تطبیق نظریات مطرح شده در هرمنوتیک بر شیوه¬ی فهم و تفسیر متون دینی و بویژه قرآن کریم برآمدند، که بکارگیری این روش به دلیل تضاد عمیقی که با مبانی اسلامی دارد، موجب تفسیر به رأی شدیدی می-گردد که در روایات و حتی خود قرآن به شدت از آن نهی شده است. با کاربرد نظریات مذکور در خصوص متون دینی اسلامی، اسلام از محتوای خود تهی شده و بسان ظرفی خالی، پذیرای نظریات متضاد با مبانی خود می¬گردد که ماهیت اسلام حقیقی را به کلی تغییر می¬دهد. این رساله با هدف تبیین ماهیت نظریه¬ی هرمنوتیکی و نارسایی¬های آن در خصوص فهم متن، ضمن تبیین نظر اسلام در خصوص فهم و تفسیر متون دینی و بررسی ماهیت، خاستگاه و نظریات نظریه¬پردازان غربی این مکتب نوظهور، به نقد آراء و مبانی این دانش در گرایشات مختلف آن پرداخته، و با نگاه ویژه به دیدگاه هرمنوتیک در خصوص متن، امکان تطبیق آن بر قرآن را بررسی نموده، و آنگاه با بیان مجالات تأثیرپذیری نواندیشان جهان اسلام، همچون نصر حامد ابوزید، مجتهد شبستری، سروش، محمد ارکون و... که متأثر از این روش جدید به تأسیس نظریات جدیدی در خصوص فهم و تفسیر متون دینی به ویژه قرآن روی آورده¬اند، درصدد اثبات ناکارآمدی نظریات این رشته¬ی جدید برای فهم و تفسیر قرآن است.

ادبیات تطبیقی به عنوان شاخه¬ای مستقل و با ¬اهمیت از مباحث نقد ادبی و ادبیات، به حساب می¬آید که به عنوان یک مبحث جدید ادبی در نیمه اول قرن نوزدهم میلادی در فرانسه پدید آمد. از نتایج ارزشمند این علم کشف پیشینه روابط فرهنگی و تاریخی و سیاسی میان ملت¬ها، آشنا شدن با ادبیات سایر ملت¬ها و اطلاع یافتن از افکار و عواطف و احساسات و دغدغه¬های آنها، پی¬جویی، بررسی، مقایسه و درپی آن، تبیین تشابهات و افتراقات موجود در آثار نوابع ادبیات دو ملت را می¬توان برشمرد. بدر شاکر السیاب و نیما یوشیج، شاعران نوگرا و پرآوازه عراقی و ایرانی، در عمر پربار خود، اشعاری بسیار سرودند که این اشعار با همه فراز و نشیب¬هایی که دارند، جایگاهی ویژه در عرصه شعر معاصر عربی و فارسی احراز کرده¬اند، به گونه¬ای که بر تارک شعر نوی امروز نام سیاب و نام نیما تلألو ویژه¬ای دارد. ادبیات مدرنی که نیما و سیاب به دنبال آن بودند بدون شک از حیث مضمون و ساختار وام دار میراث گذشتگان، حوادث و اتفاقات گذشته و حال، متون دینی و ادبی و بسیاری از روابط و پدیده¬های دنیای اطراف خود است. زاویه دید این دو شاعر به دنیای واقعی و دنیای ادبیات نگاهی مختص خود آنان بوده است، حال این نگاه و دیدگاه می¬تواند ذاتی باشد و مربوط به تعلقات شخصی¬شان از قبیل عشق، همسر، روستا....یا این که دیدگاهی موضوعی و مربوط به مسائلی از قبیل وطن، ملت عرب، انسان... باشد. آنها به عنوان شاعرانی انقلابی، در زمینه محتوا و ساختار، چهره¬ای مشخص و غیرقابل انکار به خود می¬گیرند. شعر در نگاه آنان نه ساخت صرف است و نه موضوع صرف، ساخت ادامه محتواست، چون امری است ارگانیک و نه چیزی از پیش آماده تعیین شده، لذا تلاش هر دو شاعر در این راستا بوده که فرم و ساختار شعر در ابعاد مختلف چون موسیقی، خلق واژگان، تعابیر و تراکیب جدید و....همه باید در خدمت معنا باشند، زیرا معتقد بودند ذهن باید بر شکل تسلط داشته باشد نه اینکه قید و بندهای ساختار منجر به سرودن¬هایی شود که خواسته قلبی شاعر نیست.

تصاویر بیانی، همواره به عنوان صور خیال در ادبیات مطرح بوده اند. امّا زبان شناسی نوین آنها را صرفاً آرایه ای ادبی و زیبایی آفرین نمی داند و آنها را از دیدگاه های مختلف بررسی می کند. در این پژوهش سعی بر آن است تا آنها از دیدگاه زبان شناسی شناختی بررسی شوند، دیدگاهی که تصاویر بیانی را به مثابه ی فرآیندی ذهنی و شناختی معرفی می نماید و جزئی از پیکره ی زبان می داند. داده های این جستار، شامل تمام آیات سوره ی بقره است. پژوهش حاضر تلاش دارد تا نشان دهد در نقد جدید با کدام رویکرد زبان شناسی می توان به انواع تصاویر بیانی در سوره ی بقره را بررسی کرد؟ رویکرد قرآن در تبیین مفاهیم انتزاعی چگونه است؟ هم سویی تصاویر بیانی قرآن کریم با فرهنگ عربی در دوره ی نزول به چه میزانی است؟ و رویکرد های روانشناسانه در جهت گیری های زبان شناختی تصاویر بیانی قرآن چه جایگاهی دارد؟ این پژوهش در چهار باب سامان یافته است که یافته های آن نشان می دهد قرآن از این سازوکارها نه فقط برای زیبایی آفرینی بلکه برای تبیین مفاهیم انتزاعی و مجرد بهره برده است تا این معانی را بر اساس تجربیات بشر برای او مفهوم سازی کند و این از آن روی است که نظام مفهومی انسان، نظامی استعاری است که در زبان نمود پیدا می کند و به همین سبب بسیاری از مفاهیم قرآن کریم نیز با زبانی استعاری و در قالب تصاویر بیانی نمود یافته است.

چکیده پایان نامه: رساله ی حاضر با عنوان « بررسی اصول مکتب رمانتیسم در اشعار احمد عبدالمعطی حجازی » ، به بررسی زندگی ، آثار و آراء نقدی حجازی درباره ی شعر معاصر پرداخته است و همچنین قسمتی از اشعار حجازی را که با اصول مکتب رمانتیسم مطابقت دارد ، بررسی می کند. حجازی در اکثر کتب نقدی ادبیات معاصر، به عنوان شاعر نوگرای مصری، شاعر رمانتیست و یا شاعر شهر، معرفی شده است. او پس از مهاجرت به قاهره و کار در روزنامه با چند تن از شعرای هم عصر خود آشنا شد و تحت تأثیر این شعرا و البته مطالعات گسترده ی ادبی خویش، با مکتب رمانتیسم آشنا شد. رساله ی حاضر سعی دارد با روش تحلیلی- توصیفی بخشی از سروده های رمانتیکی حجازی را با تمرکز بیشتر بر سه موضوع عشق، حزن و طبیعت گرایی مورد بررسی قرار دهد. این رساله از سه بخش تشکیل شده است ، که در بخش اول ، مکتب رمانتیسم ، چگونگی پیدایش آن در اروپا و سپس در جهان عرب مورد بررسی قرار گرفته است و در بخش دوم به زندگی ، آثار و وآراء حجازی درباره ی شعر معاصر پرداخته شده و در بخش آخر ، عشق، حزن و طبیعت گرایی به عنوان نمونه هایی از مضامین رمانتیکی در اشعار او بررسی شده است . عشق و حزن در اشعار حجازی، خیلی زود از زمینه ی فردی خارج شد و رنگ جمعی به خود گرفت، اما طبیعت گرایی و تمدن گریزی در همه ی دیوان های شعری او جایگاه خود را حفظ کرده است.

عشق ورزی وعشق به زیبایی ویژگی مشترک همه ی انسان هاست که از آغاز آفرینش تاکنون نه تنها جلوه ی خود را ازدست نداده است بلکه محبوب تر وتابناک تر نیز شده است. از آنجاکه عشق ازاحساسات انسان سرچشمه می گیرد وشعر نیز در وهله نخست عرصه ای برای جولان احساسات است،بنابراین ازهمان آغاز یکی ازمضامین اصلی شعربه شمارمی رفته است و بسیاری ازشاعران بدان پرداخته اند اما همه دراین عرصه موفق نبوده اند. ما دراین تحقیق برآنیم که عشق این اکسیرحیات بخش را درشعرعربی ودرمیان سروده های سه شاعر عرب (محمود درویش،نزار قبانی ونازک الملائکه)جست وجوکنیم واحوال این سه شاعر را در بیان سوز واشتیاق درونیشان نظاره گرباشیم. شایان ذکراست که بررسی عشق دراشعار این سه شاعرموضوعی نیست که تحقیق حاضربه عنوان اولین پژوهش دراین باب قلمدادشود،چراکه بسیاری ازپژوهشگران به بررسی این موضوع به صورت جدا وغیرمقایسه ای پرداخته اند اما این تحقیق سعی دربیان نقاط اشتراک وافتراق آنان داشته است. در این مقاله بعد از ذکر خلاصه ا ی از بیوگرافی وآثار شاعران به بیان ویژگی ها و طرز موضع گیری هر یک از این سه شاعر در قبال مساله ی عشق پرداخته و در پایان داده ها و اطلاعات گرد آوری شده و به صورت یکجا مقایسه می شود.

آنیما در واقع جنب? ناخوآگاه زنان? ذهنی یک مرد است که از ناهشیار جمعی سرچشمه می گیرد.این کهن الگو از مهم ترین کهن الگوهایی می باشدکه یونگ-روان شناس شهیر سوئیسی-آن رابررسی کرده است. هدف اصلی از نوشتار حاضر بررسی نمود آنیما در اشعار بدر شاکر السیاب واحمد شاملو می باشد.سیاب به عنوان نامدارترین پیشگامان شعر نو عربی وآغازگر جنبش شعرآزاد ،از نظر ادبی در تاریخ ادبیات عراق وهم? کشورهای عربی دارای اهمیت بسیار است.احمد شاملو نیز پرچمدار شعرسپید ایران و از بزرگترین شاعران جهان است که نقش برجسته ای در تحول شعر فارسی داشته است. هدف نگارنده از انجام پژوهشی با این عنوان،آشنایی خواننده با نظری? کهن الگوهای یونگ وانعکاس آن در ادبیات،تطبیق دیدگاه دو شاعردرباره ی نمادهای باروری وزندگی وچگونگی استفاد? آن ها از آنیما در اشعارشان است. این پژوهش بارویکردی تحلیلی_تطبیقی می تواند راهگشای ناقدان،پژوهشگران ودانشجویان حوزه ادبیات تطبیقی عربی و فارسی باشد و افق های تازه ای در انجام پژوهش های میان رشته ای بگشاید. برآیند نهایی پژوهش حاضربا نظر به نابسامانی اوضاع سیاسی_اجتماعی عراق در زمان سیاب واحساس اندوه،شکست وبیماری شاعر،بیانگر نمود منفی ونسبتا تیره روان زنانه در سروده های اودر مقایسه باحضور روشن،مثبت واثربخش آنیمادر شعر شاملو می باشد.

کتاب حاضر شامل دیدگاه هایی درمورد رویکردهای نوگرا در بررسی قرآن کریم است. ضروری است که کتاب مقدس قرآن، بارها و بارها و از دریچه های مختلف بدان نگریسته شود، حال آنکه ‍‍ژرف کاوی ها پیرامون آن تمام شدنی نیست. از جمله اهداف از برگردان چنین کتابی می توان به آشنایی فارسی زبانها با قرآن پژوهی های محققین سایر کشورها از جمله اهل سنت دانست، زیرا نویسنده سعی دارد بدون پیش فرض، شیوه های خوانش علمی قرآن را تبیین کند. وی در این کتاب مستندات زیادی در مورد لزوم عدم تکیه بر فهم پیشینیان و باز بودن همیشگی درهای فهم و علم و شناخت برای پسینیان تاکید می کند، چون مردم هر دوره اقتضائات و دریافت های خاص خود را دارند. وی معتقد است برای فهم درست قرآن، این کتاب را باید کاملا علم گرا نگریست و نام این عمل را "علمنه: سکولاریسم"می نهد و خدشه ای که دنیای غرب بر این مفهوم وارد کرده است را محکوم و بدانگاری می کند. به نظر او انسان نباید به اندیشه خویش به عنوان یک کالای تجاری و توجیه گر منافع شخصی خویش بنگرد، مخصوصاً درباره قرآن، چنین نگاهی باید کنار گذاشته شود تا عبادت علمی فراتر از عبادت عملی صورت گیرد. انسان به خاطر وجود فهم حسی، عقلی و بیانی در مجموع دارای فهم علمی می شود و با اینها فرایند خوانش به معنی وجود همزمان احساس، اندیشه و بیان را به دست می آورد و از موجودی صرفأ تکثیرشونده، به بالنده ای اندیشه ورز تبدیل می گردد.

نسبت فلسفه و تفکر، با شعر و ادبیات چیست و از چه منظری می توان به تعامل و گفتگو میان این دو حوزه ی اصیل حیات بشری پرداخت؟ بی شک رابطه میان فلسفه وادبیات، یکی از مهمترین چالشهایی است که می توان روش های آن را آزمود و از تجربه های دیگران، برای فهم موضوع سود جست. پرسش مهم دیگر در این باره این است که جایگاه فلسفه و ادبیات کجاست و فلسفه و و ادبیات چیست؟ آیا صرفا اهل فلسفه، قوام بخشان تفکر یک قوم و ملت هستند، یا شاعران و ادیبان نیز؟ نسبت میان فیلسوف و شاعر در فرهنگ یک ملت چیست؟ آیا تعاملی میان شاعران و فیلسوفان وجود دارد؟ آیا میان فلسفه و ادبیات، می توان مرزهای قاطع و روشنی ترسیم کرد؟ میخائیل نُعَیمه بعنوان یکی از ادیبان و فیلسوفان و شاید بهتر بتوان گفت بعنوان یک ادیب فیلسوف، با تفکرات عمیق فلسفی و صوفیانه توانسته است از نسبت میان فلسفه و ادبیات به خوبی بهره برده و تفکرات خویش را پیرامون مسائل اساسی زندگی و هستی به ویژه موضوع وحدت وجود انسان و طبیعت ، با زبانی شاعرانه و ادیبانه بیان کند. پایان نامه حاضر توانسته است تا حدودی بستر مناسبی را برای تامل بیشتر در باب نسبت این دو حوزه از طریق بررسی تفکرات شاعرانه این نویسنده و شاعر مسیحی معاصر عرب فراهم کند. تلاش بنیادین در این پژوهش بر این امر استوار گردیده است تا از رهگذر تحلیل پیوند میان ادبیات به طور کلی و نقد ادبی به شکل خاص با فلسفه، به نتایج زیبا و مثبتی در این دو حوزه دست یابد. بنابراین با در نظر گرفتن نسبت میان این دو گفتار و سپس تطبیق آن بر آثار میخائیل نعیمه به ویژه الغربال، تلاش خواهیم کرد تا ادبیات و فلسفه را در یک پارادایم به گفتگو و تعاملی ارزنده واداریم.

چکیده پایان نامه: این پایان نامه ترجمه کتاب «قضایاالنقد والحداثه» از ساندی سالم ابوسیف است .هدف پژوهشگر در این کتاب بررسی مسائل نقد ادبی در مجله شعر است . مجله لبنانی شعر به عنوان جریانی تأثیرگذار ، نوگرایی را به منزله ی اصلی ترین هدف خود ، اما به گونه ای متفاوت و در ارتباطی بیشتر با حوزه های شعر ، نقدادبی و ادبیات غرب دنبال کرده است .بنیان گذار این مجله ، یوسف الخال ، شاعر ،ناقد و روزنامه نگار معاصر لبنانی است . دغدغه اصلی یوسف الخال و مجله شعر این بود که نوگرایی در شعر عرب را ، از لحاظ نظری و عملی هم سو با مدرنیسم شعری غرب قرار دهد . ادونیس از جمله شخصیت های تأثیر گذار و مهم در جریان نوگرایی مجله شعر است.

موضوع خودکشی به عنوان پدیده‏ای معاصر نزد ادبا و اندیشمندان عرب به گونه ای که امروزه می بینیم در زمان های گذشته وجود نداشته است. این کتاب به دو بخش تقسیم می شود. نویسنده در بخش اول به خودکشی ادبا و فرهیختگان عرب می پردازد و از خودکشی خلیل حاوی، اسماعیل ادهم، تیسیر سپول و ... و بیان دلایل آن و تبیین گرایش به مرگ در شعر آن ها سخن می گوید. وی در بخش دوم به تجربه های روائی و داستانی ادبای عرب می پردازد و تلاش می کند رابطه ی آثار جبرا را با زندگی نامه ی خود نوشت او «البئر الأولی» تبیین کند. دستاورد های این کتاب، راهنمای دانشجویان و ناقدان در حوزه ی بررسی روانشناختی ادبیات معاصر عربی خواهد بود و توضیح می دهد که چه عاملی ادیب و اندیشمندی را که به شهرت و محبوبیت دست یافته است وا می دارد تا به زندگی اش پایان دهد.

این پژوهش با بررسی تاریخ تفسیر و معنی شناسی واژه های قرآنی مربوط به قرائت و فهم و تأویل، روش های مختلف فهم ساخت قرآن و تأویل معنای آن و گونه های مختلف تفسیر و معانی فلسفی آن ها را مشخص می کند و از دو روش استقرای تاریخ تفسیر و متن قرآن و نتیجه گیری و استدلال با آن ها استفاده می نماید و تقسیمی که ابن خلدون از گونه های تفسیر ارائه داده است را نقطه ی شروع کار خود قرار می دهد.

این رساله با نام «دیدگاه حازم القرطاجنی درباره ی معیارهای سرایندگی» به بررسی زندگی، آثار و اندیشه های نقدی ابوالحسن حازم االقرطاجنی پرداخته و در آن تلاش شده تا ارزش و جایگاه کتاب نقدی «منهاج البلغاء و سراج الأدباء» در میان آثار نقدی قدیم نمایانده شود. حازم در شهر قرطاجنه ی اندلس درخانواده ای ثروتمند و دانش دوست، چشم به جهان گشود و از آنجا که تحت سرپرستی پدری فقیه و قاضی قرار داشت، تربیت دینی با روحش عجین گشت و رنگ و بوی فقه بر اندیشه و آثار او غالب گردید. پس از مرگ پدر، به تونس رفت و در سرایی که امیر ابوزکریا بن یحیی برای دانشمندان ساخته بود، اقامت گزید و با دانشمندانی که مانند او با رنج و مصیبت آشنا بودند، همنشین گشت. حازم تا پایان عمر در تونس باقی ماند و زندگی خویش را با کار در دیوان نویسندگی و بر پایی کلاسهای درس به سرآورد و با نوشتن کتاب منهاج در حوزه ی بلاغت و نقد، به پیشگامان نقد و بلاغت در مغرب پیوست. در این تحقیق، تلاش شده تا اندیشه های برجسته ی حازم در عرصه ی نقد به عنوان عاملی که او را از ناقدان پیش از خود متمایز می سازد، مورد بررسی قرار گیرد. این رساله دارای سه باب می باشد که در باب اوّل، اوضاع سیاسی-اجتماعی قرطاجنه به همراه زندگی و آثار حازم مورد بررسی قرار گرفته است و در باب دوّم شعر و أغراض آن، سرقت ادبی و لفظ و معنا از نظر حازم مورد توجّه قرار گرفته است و در باب سوّم نقش خیال و محاکات، صدق و کذب در شعر از نظر حازم بیان گردیده است.