نام پژوهشگر: علی اسدی الموتی

تأثیر اندازه قطعات علوفه و ماهیت کربوهیدرات های محلول در شوینده خنثی بر عملکرد گاوهای شیرده
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان 1388
  علی اسدی الموتی   مسعود علیخانی

برای مطالعه اثرات اصلی و متقابل اندازه ذرات علوفه و ماهیت کربوهیدرات های محلول در شوینده خنثی جیره بر عملکرد، گوارش پذیری مواد مغذی، و فعالیت جویدن در گاوهای شیری و هم چنین تجزیه پذیری درون کیسه ای و فراسنجه های شکمبه ای در گوسفند، سه آزمایش طراحی شد. در آزمایش اول، هشت رأس گاو هلشتاین چند بار زایمان کرده در اوایل شیردهی (روز شیردهی 5 ± 66)، و در آزمایش دوم، هشت رأس گاو هلشتاین چند بار زایمان کرده در اواسط شیردهی (روز شیردهی 6 ± 146) در قالب دو طرح مربع لاتین 4× 4 تکرار شده مورد استفاده قرار گرفتند. آزمایش در قالب فاکتوریل 2× 2 شامل دو سطح الیاف محلول در شوینده خنثی بود که با دو طول برش فرضی ذرات یونجه خشک (کوتاه = 20؛ بلند = 40 میلی متر) تلفیق شد. در آزمایش اول، تغذیه یونجه کوتاه، به تنهایی یا به همراه سطح کم الیاف محلول در شوینده خنثی، مصرف ماده خشک و مصرف الیاف موثر فیزیکی بزرگ تر از 1/18 میلی متر را افزایش داد (0/05 > p). کل زمان خوردن و زمان خوردن به ازای هر واحد از ماده خشک، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف موثر فیزیکی بزرگ تر از 1/18 میلی متر در جیره های "کوتاه" کاهش یافت (0/05 > p). افزایش سطح الیاف محلول در شوینده خنثی کل زمان خوردن و زمان خوردن به ازای هر واحد از ماده خشک و الیاف نامحلول در شوینده خنثی را افزایش داد و باعث افزایش گوارش پذیری ماده خشک و الیاف نامحلول در شوینده خنثی گردید (0/05 > p). ph شکمبه و غلظت کل اسیدهای چرب فرار بین تیمارها متفاوت نبود، اما کاهش اندازه ذرات نسبت مولی استات را کاهش، و نسبت مولی پروپیونات را افزایش داد (0/05 > p). افزایش الیاف محلول در شوینده خنثی نسبت مولی پروپیونات را کاهش و نسبت مولی بوتیرات را افزایش داد و باعث کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه شد (0/05 > p). تولید و ترکیب شیر تحت تأثیر تیمارها قرار نگرفت. در آزمایش دوم اندازه ذرات علوفه، به تنهایی یا به همراه الیاف محلول در شوینده خنثی، تأثیر معنی داری بر مصرف خوراک نداشت، اما زمان خوردن به ازای هر واحد از الیاف نامحلول در شوینده خنثی در جیره های "بلند" بیش از جیره های "کوتاه" بود (0/05 > p). جیره های حاوی سطوح بیش تر الیاف محلول در شوینده خنثی، مستقل از اندازه ذرات، منجر به کاهش مصرف خوراک و افزایش گوارش پذیری مواد مغذی گردید (0/05 > p). ph مایع شکمبه و غلظت کل اسیدهای چرب فرار بین تیمارها متفاوت نبود، اما نسبت مولی بوتیرات با افزایش سطح الیاف محلول افزایش یافت (0/05 > p). تولید شیر بین تیمارها مشابه بود، اما پروتئین شیر با افزایش سطح الیاف محلول در شوینده خنثی کاهش، و لاکتوز شیر با کاهش اندازه ذرات افزایش یافت (0/05 > p). نتایج آزمایش اول و دوم پیشنهاد می کنند که منابع الیاف محلول در شوینده خنثی را می توان جایگزین بخشی از منابع نشاسته در جیره هایی کرد که حداقل نیاز به الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول علوفه ای در آنها تأمین شده است. هم چنین، نتایج پیشنهاد می کنند که غالب مزایای جایگزینی در این شرایط مستقل از اندازه ذرات است. در آزمایش سوم برای مطالعه کینتیک تجزیه پذیری یونجه خشک، مواد متراکم و مخلوط 60:40 آن دو در شرایط درون کیسه ای از 4 رأس گوسفند نر بالغ استفاده شد. تنها ثابت نرخ تجزیه پذیری یونجه خشک (0/05 > p) و ناپدید شدن الیاف نامحلول در شوینده خنثی یونجه خشک در ساعت 4 کیسه گذاری (0/06 = p) در گوسفندان تغذیه شده با جیره های " کوتاه" بیش از جیره های "بلند" بود و سایر فراسنجه های تجزیه پذیری تحت تأثیر تیمارها نبودند. میانگین ph مایع شکمبه با کاهش اندازه ذرات علوفه کاهش یافت (5/76 در برابر 5/86، 0/01 > p) و منبع کربوهیدرات های محلول در شوینده خنثی جیره تأثیری بر میانگین ph شکمبه نداشت. غلظت کل اسیدهای چرب فرار و نسبت آنها بین تیمارها مشابه بود. نتایج نشان دادند که در جیره گوسفندان تغذیه شده با 60% مواد متراکم و حاوی یونجه خشک با اندازه ذرات کمتر از حد بحرانی، تجزیه پذیری و سوخت وساز شکمبه ای بیش از آن که تحت تأثیر ماهیت کربوهیدراتی یا برهم کنش آن با شکل فیزیکی علوفه قرار گیرد، متأثر از اندازه ذرات علوفه است.