نام پژوهشگر: الهام محجوب

سلطه زبان انگلیسی: تحلیل انتقادی گفتمان بر سیاست و برنامه ریزی زبان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ایلام 1388
  الهام محجوب   محمود سمایی

تجزیه و تحلیل گفتمان انتقادی به فعالیت تحقیقی آکادمیک موثری در حوزه های علوم زبانشناسی، سیاسی و اجتماعی تبدیل شده است. این حوزه ارتباطات مربوط به روابط قدرت، کنترل ایدئولوژی و استیلا را مورد بررسی قرار می دهد. هر نمونه کار برد زبان (یا گفتمان ) ممکن است دستخوش نوعی کژی شده باشد. یک نوع کژی در گفتمان گویشواران یک زبان که ادعا می شود به وفور در گفتمان های افراد مشاهده شده به باور تحلیل گران مدعی دارای سرشتی ایدئولوژیک است. منظور از ایدئولوژیک بودن این گفتمان ها این است که آنها اغلب به صورت غیر صریح و ضمنی بین گروههای مختلف اجتماعی تبعیض روا داشته و در ایجاد یا حفظ روابط نابرابر اجتماعی نقش ایفا می کنند. تحلیل گفتمان انتقادی بعنوان شاخه ای از تحقیقات انتقادی به توصیف و توضیح کژی ها ی ایدئولوژیک گفتمان ها می پردازد. این تحقیق تلاشی است برای آشکارسازی ایدئولوژی های زیر بنائی متون علمی در زمینه سیاست و برنامه ریزی زبان که ادعا می شودعاری از هرگونه تعصب به نفع زبان انگلیسی در معرفی آن به عنوان زبان جهانی است. متون تحقیق شامل گزیده ای از نویسندگان متعدد بنامی در زمینه سیاست و برنامه ریزی زبان است که به طور هدفمند انتخاب شده اند. تحلیل ها اساسا بر مبنای دیدگاه ون لیون (1996) بر تحلیل انتقادی گفتمان بنا نهاده شده اند که آن را دیدگاه انتقادی زبان شناسی نیز نامیده اند. علاوه بر آن بعنوان یک گام تکمیلی در تحلیل فوق تا حدودی از یکی از موارد چار چوب تحلیل هاج و کرس (1996) نیز بهره گیری شده است.راه کاری که برای سازمان دهی، ارائه و تحلیل داده ها به کار گرفته شده از جارچوب نظری که توسط کوپر در 1969 مطرح شده است پیروی می کند. این چارچوب هفت سوال بنیادین عمده را در بر می گیرد. در واقع این هفت سوال محوریت موضوع و پرسشهای تحقیق را در بر می گیرد. به منظور دستیابی به اعتبار و صحت و سقم نتایج بدست آمده، از داده های طرحواره کدگزاری طراحی شده توسط محقق در محاسبات استفاده گردیده است. نتایج بدست آمده نشان می دهند که ابرقدرت های انگلیسی زبان جهان از حمایت خود در توسعه و پیشرفت جهانی زبان انگلیسی به منظور دستیابی به اهداف سیاسی شان در هر گوشه از دنیا دریغ نکرده اند. این حمایت مدتها به طرق غیر مستقیم و ضمنی به بهانه آموزش زبان انگلیسی به کشورهای توسعه نیافته یا در حال توسعه به عنوان کلیدی برای دستیابی به تمدن ، توسط نویسندگان بنام تشدید و تقویت شده که نتیجه آن زوال زبان های بومی بوده است.