چکیده بخش عمده ای از معارف نورانی اسلام در قالب ادعیه و مناجات های اهل بیت (ع) است که به عنوان میراث گرانبهایی به دست ما رسیده است، خصوصاَ ادعیه ای که به تبیین مبانی اعتقادی و اخلاقی شیعه پرداخته است و در این میان« مناجات الزاهدین» که یکی از مناجات های «خمسه عشر» و از معتبر ترین مناجات های مأثور بوده و عبارتهای آن در کمال صلابت و اتقان است شاهد این ادعا است. این مناجات از جهت محتوا و مضامین در آشکار نمودن چهره واقعی دنیا است، بویژه از نظر آفات و بلاهایی که در پس ظاهر فریبنده دنیا نهفته است. امام سجاد (ع) تنها راه نجات از این آفات را توجه به خداوند تبارک و تعالی و استعانت از او و درخواست کسب زهد و خروج حب دنیا از دل، اخلاص و تسلیم محض و رضا به قضا و قدر الهی دانسته، که خداوند متعال چنین عنایتی را به صالحان و ابرار فرموده است. مضامین این مناجات موجب نورانیت دل، اصلاح و استحکام اعتقاد، سالم ماندن از آفات دنیا و آسایش و امنیت روحی می گردد. کلید واژه: مکر دنیا، آرزوی طولانی، زهد، ولایت الهی، ذکر

بازشناسی متون دستنویس یکی از مسائل مهم در حوزه ی بازشناسی الگوست که اگرچه در چند دهه ی اخیر، تحقیقات وسیعی روی آن صورت گرفته اما هنوز از برخی جهات به عنوان یک مسئله ی باز مطرح است. یکی از زمینه هایی که در بازشناسی متون دستنویس فارسی خیلی کم به آن پرداخته شده و جای پژوهش بسیار دارد، مکان یابی کلمات (word spotting) ، در متون تاریخی دست نویس است. اهمیت موضوع زمانی بهتر مشخص می شود که بدانیم در کشور عزیز ما ایران، گنجینه های بسیار گران بهایی از کتب، متون و اسناد بسیار مهم تاریخی و مذهبی دست نویس وجود دارد و در کتابخانه های بزرگ به صورت آرشیو در مکانهای مخصوص نگه داری و محافظت می شود و تنها تصاویر اسکن شده آن به صورتcd یا dvd در اختیار محققان و پژوهشگران علوم انسانی- مذهبی- تاریخی- پزشکی و... قرار می گیرد. متأسفانه اکثر این متون، فاقد هرگونه واژه نامه و فهرست(index) می باشند، بنابراین پیداکردن اصطلاحات و کلمات کلیدی در این کتب به سختی و با جستجوی چشمی تمام صفحات کتاب صورت می گیرد که کاری بسیار طاقت فرسا ، وقت گیر و غیر دقیق است. هدف این پایان نامه، ارائه ی یک روش برای مکان یابی کلمات در متون تاریخی دست نویس فارسی است. در این روش ابتدا عملیات پیش پردازش برروی تصاویر اسکن شده ی متن تاریخی صورت می پذیرد و سپس از تصاویر پیش پردازش شده ، خطوط کتاب و به دنبال آن زیرکلمات هر خط جداسازی می گردد. در ادامه، از تصویر هر زیرکلمه دو دسته ویژگی مبتنی بر ستونهای تصویر و مبتنی بر ناحیه بندی تصویر استخراج می شود. معیار شباهت تصاویر زیرکلمات، ترکیبی از میزان شباهت های هریک از این دو نوع ویژگی تصاویر است که به طور جداگانه محاسبه شده اند. شباهت ویژگی های نوع اول مبتنی بر تطبیق انحراف زمانی پویا (dynamic time warping) محاسبه می شود و شباهت ویژگی دوم مبتنی بر محاسبه ی فاصله اقلیدسی بین بردار چگالی نواحی دو تصویر است. در مرحله ی بعد، زیرکلمات استخراج شده، توسط یک الگوریتم خوشه بندی در کلاسهای هم ارز طبقه بندی می شوند. درآخر هم باید یک ناظر، کلاس های ایجادشده را برچسب بزند. این فرایند، اگرچه بسیار وقت گیر است اما برای هر کتاب، تنها کافیست یکبار اجرا شود تا اطلاعات خوشه ها ذخیره گردد. بعداز انجام این کار، هرگاه یک کاربر نهایی کلمه ای را جستجو کند، سیستم آن را به زیرکلمات می شکند و براساس اطلاعات ذخیره شده ی زیرکلمات، مکان های وقوع احتمالی آن کلمه را در کتاب عرضه خواهد داشت. این فرایند، برروی یک کتاب تاریخی دست نویس فارسی که در کتابخانه ی مرکزی دانشگاه بیرجند نگه داری می شود، مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج مراحل تطبیق و خوشه بندی، خوب و قابل قبول بود اما مشکل اصلی در مرحله ی جداسازیست؛ زیرا اولا در تعداد زیادی از خطوط کتاب، زیرکلمات به هم چسبیده اند و ثانیا در بسیاری از موارد نیز، زیرکلمات برروی هم قرار گرفته اند که کار اختصاص نقاط و سرکش ها را باخطای زیاد مواجه می نماید.

بررسی اوصاف خاص حضرت حجت7 یکی از مباحث مهم ادیان، در عصر حاضر است؛ چرا که خلقت آدم ابو البشر در دایره هستی، هدفدار بوده و مستلزم هادیانی است تا طریق معرفت و وصالِ به معشوق را بیاموزند.که این امر در سای? پرتو افشانی اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام بالاخص حضرت ولی عصر عجل الله فرجه به درجه کمال خود خواهد رسید. و در رسال? حاضر سعی بر آن است تا به شناخت صفات خاص آن حضرت در قالب ادعیه و زیارات با تکیه بر دعای ندبه، دعای عهد، زیارت آل یاسین، زیارت حضرت صاحب الامر با استناد به آیات قرآن و روایات و احادیث ائمه علیهم السلام دست یافته و به اهمیت جایگاه آن حضرت نسبت به سایر ائمه علیهم السلام پی ببریم. و حاصل این تحقیقات نشانگر این است که بعضی از صفات خاص حضرت حجت بوده و بعضی مشترک بین حضرت حجت و سایر ائمه می باشد. و از آنجایی که به این صفات عام در این ادعیه اشاره گردیده است به گونه ای، اختصاص به آن حضرت دارد. کلیدواژه ها:اقام? عدالت، احیای دین، رجعت، عمران بلاد و تألیف قلوب.

آدمی از دیرباز به دنبال یافتن رابطه ای بین علل و معلول های کائنات و رموز جهان آفرینش بوده که با کمی تامل و جستجو در چنین روابطی می توان به حقایق آن پی برد. یکی از این روابط، رابطه اعمال انسان و کیفر و پاداش اوست که سرنوشت آدمی را در زندگی آخرت رقم می زند. نکته اینجاست که خداوند متعال پاداش نیکوکاران را بر خود واجب دانسته اما در هیچ جای قرآن، عذاب گنه کاران را بر خود واجب نکرده، بلکه فرموده «مَا نَحنُ بمُعَذِّبین» بلکه عامل اصلی نزول عذاب را، اعمال خود انسان ها بیان نموده است. و اما همه انسان ها باید عامل غضب خدا و نزول عذاب را، به دنبال اعمال ناشایست و حرام خود بدانند؛ که ریشه این اعمال، عدم پذیرش ولایت حق و سرپیچی از فرمان فرستادگانش می باشد که مهمترین مصداق ولایت حق، مقام وصایت رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) می باشد. خداوند متعال در قرآن کریم، وعده عذاب منکرین ولایتش را متذکر گشته تا همگان متوجّه اهمیّت این مقام گردند و بدانند میزان حق در دنیا و آخرت وجود مبارک ولی خدا در زمین می باشد. در این مجموعه ابتدا به مطالعه کتب متناسب با موضوع و سپس، جمع آوری مطالب پرداخته شد. آنگاه مطالب مفید، تحت راهنمایی استاد راهنما تنظیم گردید تا این مجموعه تدوین گردید. کلید واژه: عذاب، وصف عذاب، ولایت، منکر ولایت

یکی از مهم ترین معیارهای شناسایی و تایید هویت اسناد تجاری، بازشناسی و اعتبارسنجی امضاء می باشد. کارهای انجام شده در این زمینه به دو دسته ی برون خط (ایستا) و برخط (پویا) تقسیم می شوند. دسته بندی دیگری که در این زمینه انجام می شود، تقسیم به دو حوزه ی جدا ولی بسیار وابسته ی بازشناسی و اعتبارسنجی است. در این پایان نامه تمرکز اصلی برروی حوزه ی برون خط خواهد بود. همچنین در هر دو زمینه ی بازشناسی و اعتبارسنجی، روش های جدیدی ارائه می گردند. سه روش ارائه شده، در دو مرحله ی استخراج ویژگی های بهینه و طبقه بندها، دارای مزیت هایی نسبت به دیگر روش های موجود می باشند. روش اول مبتنی بر درنظرگرفتن نقاط کلیدی پایدار مبتنی بر گوشه های یک امضاء به عنوان ویژگی های بهینه می باشد. این ویژگی ها مستقل از مقیاس، چرخش، نقطه ی دید و تغییرات شدت روشنایی می باشند. طبقه بند استفاده شده در این روش، انواع نزدیک ترین همسایه ی ساده و نسبی می باشد. در روش دوم با شبیه سازی سیستم بینایی انسان، سیستمی نوین طراحی گردیده است که منجر به بهبود هر دو نرخ دقت و سرعت گردیده است. در روش سوم نیز، به ترکیب دو روش قبلی به صورت سلسله مراتبی پرداخته می شود. روش های پیشنهادی بر روی سه بانک دادهی معتبر و بانک داده ی جمع آوری شده توسط مولفان، پیاده سازی شده است. نتایج شبیه سازی، کارایی چنین روش هایی را نشان می دهد.

از حضرت امام سجاد? مجموعه ای پانزده گانه از مناجات به یادگار مانده که به مناجات خمس عشر شهرت یافته است. یکی از آن مناجات ها، مناجات الراغبین می باشد که در این مناجات، حضرت سجاد? با کلامی شیوا و سخنی که از وحی نشئت گرفته، شرح حال بندگان قاصر را در نزد خداوند غافر بیان می دارد. پس از آن با آداب و شرایط و مقدمات، به مسئلت خاضعانه از درگاه خداوند می پردازد. در این مناجات حضرت با کلام خویش، مخاطب را بیش از پیش به ویژگی های راغبین آشنا و مأنوس می سازد. از مجموع مطالب چنین برمی آید که راغبین از دیدگاه حضرت سجاد?، دارای حسن ظن به درگاه خداوند هستند و همواره بر لطف و رحمت او توکل می کنند و از خواب غفلت گریزان اند. به علاوه راغبین به شفاعت اهتمام دارند و خدا را به عنوان شفیع خویش قرار می دهند و همواره در پی آن اند که از نقمت و انتقام خدا به غفران و بخشش و کرامت او پناه ببرند

نعمت خوش گواری زندگی و نیکوبودنِ حال و مرحمت و به معنی احسان و نیکی است که خداوند بر بندگانش عطا فرموده و غیرقابل شمارش است. نعمت ها به دو نوع دنیوی و اخروی تقسیم می شوند که شامل نعمت های مادی مانند خانواده، آفرینش و… و معنوی مانند هدایت، نصرت و الطاف الهی و… می شود. انسان ها خود تعیین کنند? میزان بهره مندی از نعمت های دنیوی هستند ولی فقط اهل ایمان و عمل صالح بهره مندان از نعمت های اخروی اند انسان ها در قبال این نعمت ها موظف به پذیرش اصول دین، سپاسگزاری و انجام فرامین الهی هستند. حال برای شناخت عمیق تر و دقیق تر واژه های نعمت باید به آیات و روایات ائمه? رجوع کنیم و آن ها را از منظر تأویل بررسی کنیم تا بتوانیم وظایف خود را در قبال آن ها به درستی انجام دهیم. تأویل در بسیاری از روایات در برابر تنزیل قرار گرفته است که تنزیل همان معنای روشن آیات با توجه به فضای اجتماعی زمان پیامبر? است و تأویل با توجه به واقعیات خارجی هر زمان، معناشناسی قرآن است و تأویل نیز از مقول? علم است و آموختنی که در روایات بسیاری آمده پیامبر? تأویل قرآن را از خداوند می آموخت و به علی? آموزش می داد و امامان معصوم? نیز تأکید دارند که در شناخت بطن قرآن و تأویل آن باید به مکتب اهل بیت? مراجعه کرد و به تفکر و تدبر در آن ها پرداخت. با بررسی برخی آیات دربار? واژ? نعمت به این مسئله پی می بریم که نعمت در ظاهر معانی مختلفی دارد ولی بر اساس روایات و تأویل آیات نعمت وجود معصومین? به ویژه نعمت ولایت آنان است که کامل ترین مصداق نعمت در قرآن است. واژگان کلیدی: نعمت، نعمت باطنی، ولایت، تأویل اعظم، اطاعت اولی الامر

در چند سال گذشته، کتابی با عنوان روش های تأویل قرآن به وسیل? آقای دکتر محمّد کاظم شاکر به چاپ رسیده است. ایشان بسیاری از روایات تفسیری و تأویلی مرتبط با تعدادی از آیات قرآن کریم را که در آن ها یا ذکر مقام و فضیلتی دربار? حضرات معصومین? است و یا مصداق اتم و اکمل آن آیات یا تأویلشان به ائم? اطهار? و یا به دشمنان آن ذوات مقدس? الهی? باز می گردد به چالش کشانده و رد و انکار نموده است. لذا نوشتار حاضر در صدد است که با ذکر دلایل متقن قرآنی، روایی و تاریخی نظرات نویسنده را که به هیچ وجه از اتقان و استحکام لازم برخوردار نمی باشد، مورد نقد و بررسی قرار دهد. به همین منظور این پایان نامه در چهار فصل تدوین شده است؛ به این صورت که در فصل اول به بیان کلیاتی چون تبیین موضوع تحقیق، سوالات تحقیق، فرضیه های تحقیق، پیشینه و منابع تحقیق و… پرداخته ایم. فصل دوم را، که در حقیقت مقدم? فصل سوم است، در دو بخش طبقه بندی کرده ایم: بخش اول آن را به توضیحات مختصری دربار? نویسند? کتاب روش های تأویل قرآن و محتویات کتابش اختصاص داده و در بخش دوم، به بیان عناوینی چون تفسیر و تأویل، جری و تطبیق، مجاز، سیاق و سیاق شکنی آیات و غلو و غالی پرداخته ایم. فصل سوم، که شاکل? اصلی پایان نامه را تشکیل می دهد، به هشت بخش تقسیم نموده ایم و در آن به نقد و بررسی شبهات آقای شاکر پرداخته و صحت روایات مورد انکار ایشان را به اثبات رسانده ایم؛ و در نهایت در فصل چهارم به نتیجه گیری از مطالب مطرح شده پرداخته ایم. کلیدواژگان: تفسیر و تأویل، سیاق و شکستن سیاق، مجاز، جری و تطبیق، غلو و غالی و نقد کتاب دکتر شاکر

چکیده ندارد.