نام پژوهشگر: سید هاشم سادات پور
سید هاشم سادات پور محمدرضا ستوده نیا
قرآن کریم به عنوان کتابی جامع و پاسخ گو به نیاز های مختلف و متنوع بشری، بیانگر باید ها و نبایدهایی در عرصه نظامی و نظامی گری است. اوامر و نواهی که به مثابه قانون و دستورالعمل می توانند در خدمت سازمان های نظامی قرار گیرند و آیین نامه های مختلف انضباطی، اداری، آموزشی، امنیتی و... را تحت آموزه های خود قرار دهند. برخی از این قوانین و مقررات قرآنی که ریشه در ماهیت نظامیان دارد تحت عنوان اصول نظامی گری مورد بررسی قرار گرفته است. بسیاری از ویژگی های نظامیان، خصوصیات اخلاقی و رفتاری آنان در حوزه های فردی و اجتماعی در پرتو آیات نورانی قرآن قابل مطالعه است. این آیات، به وضوح انتظارات خود را از نیروهای مسلح بیان داشته است و آنان را به رعایت موازین اخلاقی و تربیتی اسلام، تشویق و ترغیب می کند. قرآن کریم به بخشی از توانمندی های حرفه ای نظامیان، در هدایت و رهبری نظامی، انجام وظیفه و مأموریت های محوله اشاره نموده است. این امر حکایت از توجه قرآن به ضرورت و اهمیت امور نظامی و نظامی گری در اسلام دارد. قرآن کریم جهانی را که همواره در گوشه و کنار آن جنگ و خون ریزی فرا گرفته است، دعوت به صلح و آرامش می کند. و برای تحقق صلحی پایدار، به خوبی از نهاد قدرت استفاده کرده دستورالعمل های حکیمانه ای در مقام دفاع از خود و مظلومان، تحت عنوان واژه ای مقدس به نام «جهاد» به بشریت عرضه نموده است. در مبانی دفاعی قرآن همه تلاش ها حول محور حق، پایبندی به اصول انسانی و عدالت قرار می گیرند. تا جایی که هر گونه تعدی و تجاوز به دشمن خود را بر نتافته، رعایت عدل و انصاف را حتی در برخورد با دشمنان توصیه می کند. از آنجا که هر پدیده ای در معرض آفات و آسیب های مختلفی ممکن است قرار گیرد. قرآن کریم به زیبایی به آسیب شناسی و دفع آفت از مجموعه نظامیان پرداخته است. و با زبان تشویق و تهدید، آنان را از آسیب ها و آفات احتمالی بر حذر داشته است. تحقیق حاضر به منظور معرفی فرهنگ نظامی و ارایه چهره واقعی نظامیان و بررسی نظر اسلام پیرامون جنگ و جهاد از منظر قرآن و با استفاده از روایات در موضوعاتی چون: اصول و مبانی نظامی گری، خصوصیات فردی و اجتماعی نظامیان، توانمندی های حرفه ای، فرهنگ جنگ و جهاد، و آسیب شناسی نظامی گری، پرداخته است. آن چه در این نوشتار مورد تأکید قرار گرفته است؛ اعلان نظر اسلام در باره جنگ و جهاد به عنوان تنها ابزار دفاع در برابر دشمنان، و این که هر حرکت جهادی در اسلام، باز خورد تجاوز و تعدی دشمنان و زیاده خواهی آنان از اسلام و مسلمانان می باشد. و در مبانی اعتقادی اسلام، هر گونه ظلم و جنایت، کشور گشایی و تجاوز به حقوق انسانها تقبیح شده است. کلید واژه ها: جهاد، دفاع، فرهنگ، قرآن، نظامی، روایت