شیوع سرطان مری در مناطق شمال شرقی ایران بالاست. از بین انواع سرطان مری ابتلا به سرطان سلول های سنگفرشی مری ( squamous cell carcinoma; scc) در منطقه یاد شده افزایش دارد. از جمله عوامل موثر در ایجاد سرطان مری می توان به ترکیبات آروماتیک چند حلقه ای(polycyclic aromatic hydrocarbons) pah اشاره کرد. ترکیبات مذکور بوسیله آنزیم های فاز i و ii متابولیزه کننده گزنوبیوتیک مانند آنزیمهای nqo1, cyp2c9, gstt1, gstm1 متابولیزه و غیرفعال می گردند تا به سهولت از بدن دفع گردند. پلی مورفیسم در ژنهای این آنزیمها سبب تغییر فعالیت آنزیمی آنها و افزایش اتصال ترکیبات pah به dna می گردد. در مطالعه حاضر بررسی رابطه پلی مورفیسم ژنهای cyp2c9 , nqo1 gstt1, gstm1, با میزان اتصال pah به dna در بیماران مبتلا به سرطان scc مری در منطقه شمال شرقی ایران مورد توجه قرار گرفت. بدین منظور نمونه خون و بافت مری مربوط به 94 بیمار مبتلا به سرطان scc مری از افراد مراجعه کننده به کلینیک اترک واقع در شهرستان گنبدکاووس و 100 فرد سالم از همان منطقه تهیه گردید. ارزیابی پلی مورفیسم ژنهای nqo1,cyp2c9,gstt1,gstm1 و بیان ژن nqo1 همچنین ارزیابی میزان اتصال pah-dna در بافتهای مری آنها اندازه گیری شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که فراوانی پلی مورفیسم های ژنهای یاد شده بین گروههای بیماران و کنترل تفاوت معنی داری نداشتند. همچنین بیان ژن nqo1 با پلی مورفیسم آن ارتباط معنی داری داشت. از طرفی میزان اتصال pah-dna مربوط به بافتهای تومور scc مری در مقایسه بافتهای نرمال اختلاف معنی داری نشان داد. بنابر این با توجه به نتایج بدست آمده احتمال اهمیت عوامل محیطی بخصوص مواد خانواده pahs در ایجاد سرطان مری از نوع scc نسبت به عوامل ژنتیکی بیشتر می باشد.