نام پژوهشگر: حکیمه دست رنجی
حکیمه دست رنجی مهدی محقق
تاریخ فلسفه اخلاق قدمتی به دیرینگی اندیشه بشریت دارد و تأثیر اندیشه های فلاسفه بزرگی چون افلاطون حکیم، از متقدمان فلسفه یونان و فارابی، حکیم مسلمان قرن سوم و چهارم هجری در عالم اسلامی، در تاریخ فلسفه مورد اتفاق و اذعان جمهور اهل اندیشه است. افلاطون و فارابی، هر دو آراء اخلاقی شان را در ضمن ترسیم مدینه فاضله طرح کرده اند. آنان درصدد تعریف فضیلت و سعادت و اخلاق فضیلت مندانه برآمده اند. در نزد این دو فیلسوف برای تحقق اخلاق فاضله، جامعه و فرد ارتباطی متقابل با هم دارند. به این معنا که اخلاق فاضله فردی تحقق نمی یابد مگر در بستر جامعه فاضله و مدینه فاضله قوام و دوام نمی یابد مگر با تکیه بر حاکمان و شهریان متخلق به اخلاق فاضله. به همین سبب، در این پایان نامه، پس از ذکر شرح احوال و آثار و شخصیت علمی دو فیلسوف به مباحث جهان بینی و فلسفه اخلاق و موضوعات مرتبط با آن همچون جهان شناسی، انسان شناسی و ارتباط میان اخلاق و سیاست از دیدگاه افلاطون و فارابی پرداخته شده است. علاوه بر این، اخلاق حاکمان و شهریان با مراجعه به آثار این دو متفکر دسته بندی و تدوین گردیده است. شایان ذکر است که هر دو فیلسوف با توجه به اینکه حکیم حاکم یا فیلسوف شاه را رکن اصلی مدینه فاضله می دانند، بیشتر به اخلاق حاکمان پرداخته اند اما در این تحقیق، علاوه بر اخلاق حاکمان، ویژگی های اخلاقی شهریان نیز از لابه لای آثار به روش تحلیل محتوا استخراج و دسته بندی و مدون گشته است.علاوه بر این، در این تحقیق میزان تأثیرپذیری فارابی از افلاطون و تلاش او برای شکل دادن به فلسفه اخلاقی با رنگ و بوی فرهنگ اسلامی که او را از حکیم یونانی متمایز می سازد، بررسی شده است.