نام پژوهشگر: سمیرا علی نیا

قصه درمانی در قصه های مثنوی مولانا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  سمیرا علی نیا   بیژن ظهیری ناو

در مورد نقش ادبیات فارسی در ارائه نکته های اخلاقی و دستور های روانشناسی در لابه لای اشعار و آثار ادبی شعرای پارسی زبان تردیدی وجود ندارد، اما آن طور که شایسته ی ادب پارسی باشد ؛ به این خصوصیت مهم توجه نشده است. یکی از نقاط مشترک ادبیات و روانشناسی قصه و قصه گویی است . قصه ها در دوران رشد روانی به گونه ای غیر قابل توصیف می تواند در سازندگی شخصیتی محکم و آگاه نقش داشته باشد. در روند تکامل روحی و روانی به کمک قصه ها می توان بسیاری از نکات مثبت و سازنده را در روان انسان نهادینه ساخت؛ و به فرد کمک کرد تا در مسیر زندگی، پایدار، سالم و موفق باشد. مولانا انسان را موجودی محترم می داند که روح ظریف و بلندی دارد که به مرور زمان و با پشتکار فراوان قابل تغییر است. دانشمندان بزرگ علم روانشناسی همانند مولانا، انسان را موجودی محترم و هدف غایی و نهایی زندگی آدمی را تعالی جویی می دانند. ازهر شش دفتر مثنوی شریف، 2 قصه به عنوان نمونه انتخاب شد. در هر کدام از این داستان ها ، انسان علاقه مند می تواند حالات و مشکلات روانی خود یا دگیری را ، در لابه لای این داستان ها تجربه کند. موضوعاتی که در این قصه ها به آنها پرداخته شده است؛ عبارت است از: 1. عشق 2. گریز و تنبلی در انجام کارها 3. احترام به عقاید و افکار دیگران 4. آیین دوست یابی 5. ناخویشتن پذیری 6. زیاده خواهی 7. زود باوری 8. غنیمت شمردن حال و افسوس گذشته را نخوردن 9. تربیت درست کودکان 10. استفاده درست از استعداد های فردی 11. عشق ورزیدن و احترام به خانواده 12. دور اندیشی تعدادی از این قصه ها در فرایند قصه درمانی، قابلیّت تشخیص، تعدادی قابلیّات درمان و آموزش توانایی به افراد و بعضی، یادگیری رفتار های انطباقی و سازگارانه را داشتند. نتایج حاصله نشان می دهد که عارف حاذق؛ "جلال الدین محمّد مولانا"، چه زیبا چالش های گوناگون بشری را به رشته نظم کشیده است و رهایی از آنها را در گروِ، توکل به خدا، شناخت خویشتن، ریاضت نفس، تحمّل ناملایمات زندگی و بهره گیری از تجارب بزرگان دانسته است.