بررسی جنبش دانشجوئی در نظام جمهوری اسلامی ایران

این پژوهش درصد بررسی این سئوال اساسی بوده است که جنبش دانشجویی چه تاثیری در تحولات سیاسی، اجتماعی بعد از انقلاب داشته است . در رابطه با سئوال اصلی فوق فرضیاتی به شرح زیر در نظر گرفته شده است : -1 جنبش دانشجویی مولود شرایط قبل ز انقلاب بوده و حیات سیاسی خود را در ایجاد هسته های مقاومت علیه نظام حاکم وقت تعریف نموده است . -2 جنبش دانشجویی در بعد از انقلاب محلی برای فعالیت نداشته و دوران افول و انفعال خود را طی نموده است ، اما در عین حال با حفظ زمینه ها، نقش خود را در دوم خرداد 1376 بازیافته است . برای پاسخ به سئوال اصلی و بررسی فرضیات فوق سعی شده است یافته های پژوهش در زمینه جنبش دانشجویی ارائه شوند و روند انفعال و فعالیت آن بخصوص بعد از انقلاب اسلامی که محور پژوهش بر آن واقع شده است بررسی گردد. اما قبل از این که به جایگاه جنبش دانشجویی در ایران بپردازیم بهتر است با بررسی ویژگیها و کارکردهای جنبشهای اجتماعی در عرصه تحولات سیاسی اجتماعی جنبش دانشجویی را نیز بعنوان یک جنبش که خواهان اصلاحات و تغییرات در جامعه می باشد قلمداد نماییم. همچنین برای مطالعه جنبش دانشجویی در نظام جمهوری اسلامی می بایست روند فعالیت و چگونگی شکل گیری آن را در قبل از انقلاب نیز مورد بررسی و پژوهش قرار دهیم. چرا که بدون شناخت از آن در قبل از انقلاب که مهمترین مولفه های آن "مبارزه با استبداد داخلی و استعمار خارجی" بوده است ، بحث از آن در بعد از انقلاب راه بجایی نخواهد برد. با پروسه فشار بر جنبش دانشجویی از طرف رژیم حاکم، جنبش دانشجویی حیات سیاسی خود را در ایجاد هسته های مقاومت بر علیه نظام حاکم متاثر از اندیشه های مرحوم آیت الله طالقانی، مهندس بازرگان، دکتر شریعتی و حضرت امام نقش موثری در ظهور و شکل گیری انقلاب ایفا نموده است . اما در بعد از انقلاب به غیر از یک دوره که اصلاح مسیر انقلاب و نقطه عطف آن تسخیر سفارت آمریکا بوده است همواره همسوی با حاکمیت و دولت بوده است و به کار ویژه اصلی خود که همان نقد قدرت حاکم بوده است نپرداخت تا اینکه با پایان یافتن جنگ تحمیلی و شروع دوران هشت ساله ریاست جهموری آقای هاشمی نقد و اعتراض نسبت به سیاستهای تعدیل اقتصادی را سرلوحه کار خود قرار می دهد و دقیقا از همین دوران نیز پروسه فشار بر جنبش با ظهور تشکلهای مختلف دانشجویی که از طرف دولت و حاکمیت حمایت می شدند در منگنه فشار قرار می گیرد و سرانجام با ارائه دیدگاهها و برنامه های آقای خاتمی (قانونگرایی، جامعه مدنی، آزادی بیان و پروسه توسعه سیاسی) در ظهور و شکل گیری دوم خرداد موثر واقع می شود. در بعد از دوم خرداد 1376 نیز تاکنون جنبش دانشجویی با تاکید بر قانونمداری و قانونمندی برای الولین بار در بعد از انقلاب مهمترین کار ویژه اصلی خود، رسالت روشنگری و نقد قدرت و ایدئولوژی مسلط را پیشه خود ساخته و حیات سیاسی خود را در نقد و اعتراض به برخی از لایه های حاکمیت تعریف نموده است .